Yapım işi ihalesinde sıralı iş kalemleri ve analizler hazırlanmadan aşırı düşük sorgulaması yapılması ihalenin iptaline neden olur mu?

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Başvuruya Konu İhale:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü Bingöl Et Kombinası Müdürlüğü tarafından 20.05.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan "Su Sondajı Kuyusu Yapım İşi" � ihalesine ilişkin olarak Ay-Bağ İnşaat San. Tic. Ltd. ş�ti.'nin 16.06.2011 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 20.06.2011 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin  27.06.2011 tarih ve 31004 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.06.2011 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasının uygun olmadığı iddiasına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddiasının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Başvuruya konu ihaleye ait idari şartnamenin 2.1.(a) maddesinde; ihale konusu işin adının; "Su Sondajı Kuyusu Yapım İşi" � olarak belirlendiği,

Anılan şartnamenin 19 uncu maddesinde ise isteklilerin tekliflerini her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceği ve ihale sonucunda teklif birim fiyat sözleşme imzalanacağının belirtildiği,

Görülmüştür.

Söz konusu ihaleye 8 teklif verildiği, 1 isteklinin teklifinin, birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihale komisyonunca geçerli olduğu tespit edilen tekliflerin değerlendirmeye alınmasıyla 23.071,04 TL'lik bir sınır değer hesaplandığı ve sınır değerin altında teklif verdiği belirlenen 3 istekliden teklif bileşenlerine ilişkin açıklama istenildiği, 2 isteklinin açıklamasının uygun bulunmayarak tekliflerinin reddedildiği, Mehmet Alban'ın açıklaması uygun bulunarak ihalenin üzerinde bırakıldığı tespit edilmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "Aşırı düşük teklifler" � başlıklı 60 ncı maddesinde; "(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden teklif fiyatı, Kurum tarafından belirlenen hesaplama yöntemine göre yapılan hesaplama sonucunda ortaya çıkan aşırı düşük teklif sınır değerinin altında olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenlere ilişkin;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen analizlerin girdi maliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri,

yazılı olarak ister.

 (2) İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları, isteklinin teklifinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeleri de dikkate almak suretiyle değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır." � hükmü,

Başvuruya konu ihalenin ilan tarihi olan 06.05.2011 tarihi itibariyla yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliğinin "Yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere İdarece yapılacak işlemler" � başlıklı 38 inci maddesinde;

  "38.1.  İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği "sıralı iş kalemleri/grupları listesi" � ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren "sıralı analiz girdileri tablosu" � hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır." � açıklaması,

Anılan Tebliğin "Aşırı düşük teklif değerlendirmesi" � başlıklı 45 inci maddesinde ise;

  "45.1.4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde; ihale komisyonunun verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, ihale komisyonunun, yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alınacağı, Kurumun, aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. 4734 sayılı Kanunun aktarılan hükümleri çerçevesinde, yapım işlerinde aşırı düşük tekliflerin tespit edilmesi ve sorgulanmasına ilişkin olarak aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir:

   ".....45.1.2.1.  İhale komisyonunca, (38.1)  maddesi kapsamında idarece hazırlanan "sıralı iş kalemleri/grupları listesi" � kullanılarak yaklaşık maliyetin %  80'lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %  80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2.İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1)  maddesine göre oluşturulan "sıralı analiz girdileri listesi" � kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %  3'üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3'üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının %  3'üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15'ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda %  15'lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının %  3'ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3'ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının %  3'üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1)  maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2)  maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2)  maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir." �açıklamaları,

Bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin yukarıda aktarılan 38 inci maddesi uyarınca, aşırı düşük teklif sorgulamasında kullanılmak üzere, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında idarece "sıralı iş kalemleri/grupları listesi" � ve "sıralı analiz girdileri tablosu" �nun oluşturulması, aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında da hazırlanan sıralı iş kalemleri/grupları listesi çerçevesinde yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %  80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/gruplarının sorgulamaya tabi tutulacak kalemler/gruplar olarak belirlenmesi gerekmektedir.

İncelemeye konu ihaleye ait ihale işlem dosyasının incelenmesi sonucunda; ihale onay belgesine yaklaşık maliyet hesap tablosunun eklendiği görülmüş; bununla birlikte idare tarafından yaklaşık maliyet hesabı sırasında "sıralı iş kalemleri/grupları listesi" � ile "sıralı analiz girdileri tablosu" �nun oluşturulmadığı tespit edilmiştir.

Dolayısıyla, söz konusu ihalede aşırı düşük teklif açıklaması istenilen isteklilerden hangi iş kalemleri/grupları ile girdiler esasında sorgulamaya tabi tutulacağının idarece belirlenmediği, bilakis birim fiyat teklif cetvelindeki tüm kalemlerin açıklanmasının istendiği görülmüştür.

Yukarıda yer verilen tespitler bir arada değerlendirildiğinde, idarenin yaklaşık maliyetin oluşturulması ve aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin işlemlerinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 38, 45.1.2.1, 45.1.2.2 ve 45.1.2.3 üncü maddelerine uygun olarak gerçekleştirmediği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.2.1 ve 45.1.2.2 nci maddesi çerçevesinde açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/ grupları ile analiz girdilerinin belirlenmesi ve elde edilen verilere göre aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden yeniden açıklama istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.