Yapım işi aşırı düşük açıklmasında sunulan proforma faturaların sebest muhasebeci tarafından onaylanması açıklamanın reddini gerektirir mi?

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Başvuruya Konu İhale:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Malatya İl Özel İdaresitarafından 30.11.2011tarihinde açık ihale usulüile yapılan "Battalgazi İlçesi Spor Salonu" ihalesine ilişkin olarak Mesut Ayyıldız May İnşaat'ın 18.01.2012tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 20.01.2012tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin  03.02.2012tarih ve 5058sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.02.2012tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;

Bahse konu ihaleye 13 isteklinin teklif verdiği, verilen teklifler dikkate alındığında sınır değerin 748.770,50 TL olması gerektiği, teklif ettikleri fiyatın 752.500,00 TL olduğu dikkate alındığında tekliflerinin sınır değerin üzerinde kaldığı ve tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmemesi gerektiği,

İdarenin 03.01.2012 tarih ve 44 sayılı yazısında şžahin Bilgisayar İnş. Ltd. şžti.'nin ve Betsan İnş. San. ve Tic. Ltd. şžti.'nin tekliflerinin geçersiz kabul edildiği ve yeniden yapılan hesaplamalara göre sınır değerin 752.697,56 TL olarak tespit edildiğinin bildirildiği, söz konusu yazıda şžahin Bilgisayar İnş. Ltd. şžti.'nin teklifinin geçersiz kabul edilme nedeninin "imza sirküleri (Teklif dosyasında ticaret sicili gazetesi yok ve verilen imza sirküsünde şirket ortakları ve   ortaklar kurulu kararı sunulmamış)" olarak belirtildiği, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine göre anılan firmaya ilişkin imza sirkülerinin yeterli olduğu ayrıca söz konusu firmaya ait Ticaret Sicili Gazetesine www.ticaret sicil.gov.tr adresinden ulaşılabileceği dikkate alındığında söz konusu belgenin tamamlatılabilir bir belge olduğu,

Ayrıca, firmalarının Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesine istinaden aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu ve firmalarınca 19.12.2011 tarihinde idareye aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulduğu, aşırı düşük açıklamalarının idarece   İÖİ 15, İÖİ.ÇB1, İÖİ.10, İÖİ.04, ÖZEL54, İÖ.15 nolu pozlara ait işçilik ve montaj bedelleri belirtilmediği gerekçesiyle uygun bulunmadığı, ancak projelerin dikkatli bir şekilde incelenip metrajların çıkartılarak yapılan piyasa araştırması neticesinde kullanılacak malzemelere ait proforma faturaların alındığı ve idarece verilen Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim Fiyat Analizleri esas alınarak 2011 rayiç ve birim fiyatlarının kullanıldığı, işçilik ücretlerinin 2011 yılı asgari ücreti üzerinden hesaplandığı, ayrıca özel pozlu imalatlar için piyasa araştırması yapılıp anılan tekliflerde söz konusu işin anahtar teslimi fiyatları alındığı ve buna göre değerlendirilerek proforma fatura detaylarında "poz tarifi ve teknik şartnamesine uygun olarak yapmayı kabul ve taahhüt ederiz" ibaresi belirtildiğinden ayrıca işçilik ve montaj belirtilmesine gerek olmadığı,

Sonuç olarak şžahin Bilgisayar İnş. Ltd. şžti.'nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmayarak sınır değerin yeniden belirlenerek firmalarının teklifinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmemesi gerektiği,

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Bahse konu ihale "Battal Gazi İlçesi Spor Salonu" yapımı işi olup, 30.11.2011 tarihinde yapılan ihaleye 13 istekli teklif vermiş, bu isteklilerden şžahin Bilgisayar İnş. Ltd. şžti. teklif dosyası içerisinde ticaret sicili gazetesi bulunmadığından ve imza sirküsünde şirket ortakları ve ortaklık kararı bulunmadığı gerekçesiyle, bir isteklinin sunduğu iş deneyim belgesi benzer işe uygun olmadığı gerekçesiyle teklifi değerlendirme dışı bırakılmış, geriye kalan geçerli 11 teklif üzerinden sınır değer 752.697,56 TL belirlenerek sınır değerin altında teklif veren başvuru sahibi dahil 5 istekli idarenin 05.12.2011 tarihli yazısı ile aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmuşlardır. 28.12.2011 tarihli ihale komisyonu kararıyla aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan 3   istekli aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmadığından, başvuru sahibi dahil 2 istekli ise yaptıkları aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle teklifleri değerlendirme dışı bırakılmış, ihale Çolak İnşaat Ali Çolak üzerinde bırakılmış, ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak Dantaş Mimarlık Mühendislik İnş. San. Tic. Ltd. şžti. belirlenmiştir.

                      İhale konusu işin İdari şžartnamesinin "İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri" başlıklı 7 inci maddesinde;

"7.1.  İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:

                      a) (Değişik:08/09/2009-27343 R.G./3 md.) Mevzuatı gereği kayıtlı olduğu ticaret ve/veya sanayi odası ya da esnaf ve sânatkar odası veya ilgili meslek odası belgesi;

                      ......

                      b)  Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;

1 )  Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi,

2 )  Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirküleri.

                      c)   Bu şžartname ekinde yer alan standart forma uygun teklif mektubu.

                      ......" düzenlemesine yer verilmiştir.

                      İdare şžartname hükmü gereği ihaleye katılan isteklinin teklif mektubu ekinde tüzel kişi olması halinde tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerini vermesi gerekmektedir.

                      Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması" başlıklı 57 nci maddesinin 4 üncü ve takip eden fıkrasında ;

                      "(4) Başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler idarelerce tamamlatılamaz.

                      (5) Başvuru veya teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak, idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların başvuru veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir." hükmü bulunmaktadır.

                      Bahse konu ihalede şžahin Bilgisayar İnş. Ltd. şžti.'nin teklif dosyasının incelenmesinde; anılan isteklinin tüzel kişi olması nedeniyle tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesinin bulunmadığı görülmüştür.

                      İdari şžartnamenin 7 nci maddesinde ihaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterlerinin neler olduğu tek tek belirtilmiştir. Söz konusu bu belgeler arasında isteklinin tüzel kişi olması nedeniyle tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesinin bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin teklif zarfı içinde sunulması zorunludur.   Anılan Yönetmelik hükmü gereğince teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler tamamlatılamayacağından anılan isteklinin bahse konu belgeleri sunmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılarak geçerli teklifler üzerinden sınır değerin belinlenmesi işleminde anılan mevzuat hükümlerine bir aykırılık bulunmadığından başvuru sahibinin şikayetinin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

                      Başvuru sahibinin yaptıkları aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğu iddiasının incelenmesinde;

                      Bahse konu ihalede geçerli teklifler üzerinden sınır değer 752.697,56 TL belirlenerek sınır değerin altında teklif veren başvuru sahibi dahil 5 istekli 05.12.2011 tarihli yazı ile 30 iş kaleminde aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmuştur. İdare bahse konu aşırı düşük teklif sorgulaması yazısı ekinde açıklama istenilen iş kalemleri listesi ile açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesine yer vermiştir.

                      Anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle yapılan ihalede aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulanlardan 3 istekli aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmadığından, başvuru sahibi dahil 2 istekli ise yaptıkları aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle teklifleri değerlendirme dışı bırakılmıştır. 28.12.2011 tarihli ihale komisyonu kararında   başvuru sahibi May İnşaat Mesut Ayyıldız'ın   aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmama gerekçesi olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenen rayiçlerin kullanıldığı belirtilmesine rağmen bunlar için liste sunulmaması ve İÖİ.15, İÖİ.ÇB1, İÖİ.10, İÖİ.04, ÖZEL.E54, İÖ.15 pozları için yapılan analizde işçilik ve montaj için bir bedel belirtilmemesi olarak belirtilmiştir.

                      4734 sayılı Kanunun "Aşırı düşük teklifler" başlıklı 38 inci maddesinde; "aşırı düşük teklifler" e ilişkin hükümlere yer verilmiş, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "Aşırı düşük teklifler" başlıklı 60 ıncı maddesinde;

" (1) (Değişik:26/06/2010-27623 R.G./2 md.) İhale komisyonu verilen tekliflerden teklif fiyatı, Kurum tarafından belirlenen hesaplama yöntemine göre yapılan hesaplama sonucunda ortaya çıkan aşırı düşük teklif sınır değerinin altında olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenlere ilişkin;

      a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

......      

c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen analizlerin girdi maliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri,

 yazılı olarak ister.          

(2) İhale komisyonu;

                      a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

                      b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

                      hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları, isteklinin teklifinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeleri de dikkate almak suretiyle değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

                      (3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır." hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin "Aşırı düşük teklif değerlendirmesi" başlıklı 45 inci maddesinde; "45.1.3.  ...... Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a)  Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

......

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

......

b)  Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği "malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)" sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)'de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

45.1.5.  İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış "kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların" üzerine, kendi belirledikleri "kar ve genel gideri" ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun "kar ve genel gider hariç birim fiyatını" kullandıklarını ve kendi belirledikleri "kar ve genel gider" tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için (45.1.14) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek: O-5, O-6, O-7) ve stok tespit tutanağı (Ek: O-8) sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

......

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaraları da belirterek liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak (45.1.14) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ve stok tespit tutanağı sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7.  İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8.  Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re'sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9.  (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 16 md.)  İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

......

45.1.13.   Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada; sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklinin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a.  Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,

b.  Fiyat teklifleri,

c.  Çimento ve demir ürünleri için üreticinin ilan edilmiş fiyat tarifeleri

ç.  Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

d.  Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

e.  Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

f.  Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

g.  İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (45.1.13.1  â€“  45.1.13.8) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)(Ek: 20/8/2011-28031 R.G./ 17 md.)  Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen yapı elemanları için teklif edilen fiyatın, malzeme ve işçilik (gerekiyorsa nakliye de) fiyatlarının da belirtildiği proforma fatura veya fiyat teklifi ile belgelendirilmesi durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin ayrıca analiz sunulması zorunlu değildir."

45.1.13.1.  Tedarikçi veya imalatçılardan alınan ve birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %  80'inin,

altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; "Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim." ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; "Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80'inin altında olmadığını beyan ederim." ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

.......

45.1.14.  Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3  -  45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir......" açıklaması yer almaktadır.

                      Yapılan açıklamalar ışığında başvuru sahibi Mesut Ayyıldız May İnşaat'ın 19.12.2011 tarihli yazısı ekinde sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin bilgi ve belgelerin incelenmesinde;

Anılan istekli açıklamasında; yapılan piyasa araştırması neticesinde kullanılacak malzemelere ilişkin proforma faturaların alındığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı birim fiyat analizleri esas alınarak 2011 yılı rayiçleri ve birim fiyatlarının kullanıldığı, işçilik ücretlerinin 2011 yılı asgari ücreti üzerinden hesaplandığı, ayrıca özel pozlar için piyasa araştırması yapılarak birim fiyat analizlerinin oluşturulduğu, şirket bünyesinde yapı araçları, teknik eleman, usta, işçi ve bunların üretim becerileri ile ihale konusu imalatlara ait tecrübelerin değerlendirmeye alındığı, şirketin mali gücünün işin yürütülmesi için yeterli seviyede olduğu, ayrıca tekliflerinin sınır değere çok yakın olduğunun dikkate alınması gerektiği, ihale konusu imalatların hesaplarında her türlü nakliye, tüm inşaat sigortaları, işçi ücretleri, genel giderler ve şirket karı dikkate alınarak anahtar teslimi götürü bedel teklif fiyatının tespit edildiği belirtilmiştir.

Anılan istekli aşırı düşük teklif açıklamasında toplam teklif bedelini içerir iş grupları maliyet yüzdesi ve tutarlarını gösteren icmalin, aşırı düşük teklif sorgulamana tabi tutulan 30 iş kalemine ilişkin olarak bu iş kalemlerinin miktar ve bunlara ait birim fiyatlarının toplam tutarlarının, hangi kamu kurum ve kuruluşun birim fiyatlarının kullanıldığını gösterir listenin sunulduğu, söz konusu listede   aşırı düşük sorgulamasına tabi tutulan 30 iş kaleminden 18'inin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.5 nci maddesine istinaden Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2011 yılı birim fiyatları kullanılarak açıklandığı, geri kalan iş kalemlerine ilişkin analiz sunulduğu, analiz girdi ve miktarlarının kamu kurumu analiz girdi ve miktarları kullanılarak oluşturulduğu, analiz sunulan bazı iş kalemlerinde analiz girdisi olarak yer alan malzemelere ilişkin proforma fatura ile açıklama yapıldığı, bununla birlikte bazı işlemlerinde ise analiz girdileri belirtilmeksizin tamamen proforma fatura ile açıklama yapıldığı, analiz ve alt analiz girdilerinde kullanılan rayiçlerin 2011 yılı fiyatları olduğu görülmesine rağmen bu rayiçlere ilişkin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6 ncı maddesi uyarınca liste oluşturulmadığı, ayrıca açıklama istenilmeyecek analiz girdilerine ilişkin olarak bunların birim fiyatlarının belirtildiği bir listenin sunulduğu görülmüştür.

                      Sunulan analizlerin incelenmesinde;

16.059/A poz nolu "Basınç dayanım sınıfı C25/30 (BS 25 B300) olan hazır beton dökülmesi (nakli dahil)" iş kaleminde ve 16.058/1A poz nolu "Basınç dayanım sınıfı C20/25 (BS 20) olan hazır beton dökülmesi (nakli dahil)" iş kaleminde analiz girdisi olarak yer alan "C 25/30 beton harcı (BS 25)" ve "C 20/25 beton harcı (BS 20)" na ilişkin açıklamanın Çınarlar Ltd. şžti. tarafından istekli adına düzenlenen proforma fatura ile tevsik edildiği ve maliyete dayalı açıklama yapıldığı, proforma fatura üzerine; Serbest Muhasebeci tarafından "Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim." ibaresinin yazılarak imzalandığı ve kaşelendiği, yine 21.011 poz nolu "Betonarme kalıp yapılması" iş kaleminde ve 21.210 poz nolu "Çam keresteden ahşap oturtma çatı yapılması (rendesiz)" iş kaleminde analiz girdisi olarak yer alan "çam kerestesi" ne ilişkin açıklamanın Kaymazlar Kereste Murat Kaymaz tarafından istekli adına düzenlenen proforma fatura ile tevsik edildiği ve satışlar üzerinden açıklama yapıldığı, proforma fatura üzerine;   Serbest Muhasebeci tarafından "Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80'inin altında olmadığını beyan ederim." ibaresinin yazılarak imzalandığı ve kaşelendiği, İÖİÇB1 poz nolu "Çelik konstriksiyon boyasının yapılması" iş kaleminde analiz girdisi olarak yer alan "işçilik" ve "çelik konstriksiyon boya malzemesi" ne ilişkin açıklamanın Demsa Ticaret Mehmet Bilici tarafından istekli adına düzenlenen   proforma fatura ile tevsik edildiği ve satışlar üzerinden açıklama yapıldığı, proforma fatura üzerine;   Serbest Muhasebeci tarafından "Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80'inin altında olmadığını beyan ederim." ibaresinin yazılarak imzalandığı ve kaşelendiği görülmüştür. Söz konusu proforma faturada yer alan ibarenin SMMM veya YMM tarafından düzenlenmesi gerekirken Serbest Muhasebeci tarafından düzenlendiği, sunulan belgenin bu haliyle de anılan Tebliğ hükmüne uygun olmadığı sonucuna varılmıştır .

13.06.1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3568 sayılı "Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu" incelendiğinde; Kanun metinlerinde geçen "serbest muhasebeci" ibarelerinin 10.07.2008 tarih ve 5786 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kanunla yapılan değişiklik neticesinde metinlerden çıkarıldığı, "serbest muhasebeci" sıfatını haiz meslek mensubuna ilişkin 2008 yılında yapılan değişiklikle Kanunun Geçici 11 inci maddesinde bir takım hükümlere yer verildiği anlaşılmıştır.

Bu bağlamda, 3568 sayılı Kanunun Geçici 11 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, bu maddenin (10.07.2008 tarih ve 5786 sayılı Kanunla getirilen madde) yürürlüğe girdiği tarihten önce serbest muhasebeci unvanını almış olanlar ile serbest muhasebecilik stajına devam edenlerden başarılı olanların altı ayı geçmemek üzere TÜRMOB tarafından verilen mesleki uyum eğitimine katılarak bu eğitimi tamamladıkları tarihten itibaren 5 yıl içinde yapılacak özel serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavlarına beş defa girebilecekleri ve bu sınavlarda başarılı olanların serbest muhasebeci mali müşavir unvanını almaya hak kazanacakları hükme bağlanmıştır.

Söz konusu maddenin 2 nci fıkrasında ise, bahse konu sınavlarda başarılı olamayanların veya sınava katılmayanların sadece serbest muhasebeci unvanı ile çalışabileceği, serbest muhasebeci mali müşavir unvanını kullanamayacakları ayrıca bu durumda olanların Kanunun 2 nci maddesinin (A) fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde belirtilen işleri yapamayacakları hükmüne yer verilmiştir.

3568 sayılı Kanunun "Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Mesleğinin Konusu" başlığı altında düzenlenen 2 nci maddesinin (A) fıkrasında;

"Gerçek ve tüzelkişilere ait teşebbüs ve işletmelerin;

a) Genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince, defterlerini tutmak, bilanço, kar-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmak.

b) Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak.

c) Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak.

 Yukarıda sayılan işleri; bir işyerine bağlı olmaksızın yapanlara serbest muhasebeci mali müşavir denir." hükmü yer almaktadır.

Bu çerçevede, serbest muhasebeci unvanını taşıyan bir meslek mensubunun, kanunen yukarıda maddeler halinde sayılmış işlerden sadece (a) bendinde ifade edilen muhasebe prensipleri doğrultusunda defter tutma, bilanço, kar-zarar tablosu ve beyannameleri düzenleme ve buna benzer işleri yapmaya yetkili kılındığı ancak bu belgelere dayanarak inceleme, tahlil, denetim yapma, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş verme, rapor ve benzerlerini düzenleme, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapma yetkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Oysa, kamu ihale mevzuatı gereği, aşırı düşük teklif açıklamalarında teklif edilen fiyatları tevsik etmek amacıyla hazırlanan belgelerin ve üzerinde bulanan beyanların   mükellefin yasal defter ve belgelerinin belli bir tahlilini ve incelenmesini gerekli kılması nedeniyle "serbest muhasebeci" tarafından bu belgelerin hazırlanmasının ve onaylanmasının mümkün olmadığı, bu yetkiyi sadece SMMM veya YMM sıfatını taşıyan meslek mensuplarının kullanabileceği anlaşılmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalar ve tespitler neticesinde proforma fatura üzerinde yer alan beyanın serbest muhasebeci tarafından beyan edilerek imzalandığı ve kaşelendiği bu haliyle anılan Tebliğ hükmüne uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Bahse konu ihale anahtar teslimi götürü bedel teklif alma suretiyle yapılan bir ihale olup yukarıda belirtilen Yönetmelik ve Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümleri gereği aşırı düşük teklif açıklamasında bulunacak isteklilerin toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetvelini aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında vermeleri ve açıklamalarını anılan Tebliğin 45 inci maddesinde belirtilen şekilde belgelendirmeleri gerekmektedir. Başvuru sahibi isteklinin açıklaması ekinde sunulan Cetvelin sadece aşırı düşük teklif kapsamında açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin miktar ve birim fiyatları gösterdiği bu haliyle sunulun Hesap Cetvelinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 60 ve Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

                      İÖİ 15 poz nolu "10+2=12 mm kalınlığında kapalı spor salonu sentetik zemin kaplaması yapılması" iş kalemine, İÖİ.10 poz nolu "EPDM yüzeyli sentetik zemin kaplama malzemesi (8 mm + 5 EPDM)" iş kalemine, İÖİ.04 poz nolu "Mekanik sistem traverten kaplama yapılması (3 cm kalınlığında 30 cm berbest boy)" iş kalemine, ÖZEL E.54 poz nolu "Skorbort" iş kalemine ilişkin sunulan analizlerde açıklamanın sadece proforma faturalara dayandırıldığı, İÖİ 15 poz nolu "10+2=12 mm kalınlığında kapalı spor salonu sentetik zemin kaplaması yapılması" iş kalemine, İÖİ.10 poz nolu "EPDM yüzeyli sentetik zemin kaplama malzemesi (8 mm + 5 EPDM)" ,  İÖİ.04 poz nolu   "Mekanik sistem traverten kaplama yapılması (3 cm kalınlığında 30 cm serbest boy)" iş kalemlerinde imalatların iş mahallinde yapılacağı dikkate alındığında  analizde işçilik ve montaj için bir bedel belirtilmeden analiz girdilerinin sadece proforma faturaya dayalı açıklandığının görülmesi nedeniyle bu haliyle yapılan açıklamanın idarece uygun bulunmamasının anılan Tebliğ hükmüne uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Ayrıca anılan Tebliğin 45.1.6 ncı maddesinde; "Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaraları da belirterek liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak (45.1.14) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ve stok tespit tutanağı sunmalarına gerek bulunmamaktadır." açıklaması yer almakta olup anılan istekli analiz ve alt analizlerde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanmasına rağmen kullandığı rayiçlere ilişkin rayiç listesinin açıklaması ekinde sunulmadığı görülmüştür.

Sonuç itibarıyla, başvuru sahibi Mesut Ayyıldız May İnşaat'ın aşırı düşük teklif açıklamalarının 4734 sayılı Kanunun 38 inci, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 60 ncı ve Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesine uygun olmadığı sonucuna varıldığından idarece anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmayarak teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde anılan mevzuat hükümlerine bir aykırılık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.