Mevzatta yer alan şekle uygun yapılmayan iş artışı ve iş eksilişleri kamu zararı oluşturur mu? (Sayıştay)

Karar

- K A R A R -

Sayıştay, Temyiz Kurulu Kararı

Tut No: 31094

T: 02.02.2010

Müteahhit … Taah. Merkezi’nin yüklenimindeki TL. ihale bedelli… Belediyesi Hizmet Binalarının-Bakım Onarım işi’ne ait hakedişlerle ilgili olarak, 13 ayrı mahalde yapıldığı kabul edi ­lerek hakedişlere dahil edilen inşaat işlerine ilişkin imalatlardan 10 ayrı mahaldekilerin yapılmadığı gerekçesiyle, Sayıştay 2. Dairesince TL tutarında tazmin hükmü verildiğini, yapılan imalatlar için hizmet verilen kamu kuruluşlarının yetkilileri ta ­rafından hizmetin yapıldığına ilişkin tutanaklar imzalandığını, asılları belediyede olan tutanakların fotokopilerinin ekte sunulduğunu, bu belgelerde görüleceği üzere.. TL’lik sözleşme kapsamına 2004 yılında Sayıştay’ca tazmin hükmedilen …… Iiranın da bulunduğunu,

Yapılan imalatların tümünün gerçek gereksinimler karşılığı ol ­duğunu, gerek 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu’nun 13, 28 ve değişik 22 inci maddeleri hükümlerine, gerekse tahakkuk belgelerinin şekil ve içerik yönünden mevzuata uygun ve doğru olması ilkelerine tamamen uyulduğunu,

Fazla ödeme olarak nitelendirilen imalatların, zaman yetersizli ­ği nedeniyle ayrı ihale konusu yapmak yerine, söz konusu Ona ­rım İşi Yüklenicisine yaptırılarak bitirildiğini ve bedellerinin de verile emirlerine ekli hakedişlere yansıtıldığını,

Anayasanın yerel yönetimleri düzenleyen127. maddesinde, yerel yönetimlerin “İl, belediye veya köy halkının mahalli müş ­terek ihtiyaçlarını karşılamak üzere… kurulacaklarının” açık biçimde belirtildiğini, belediyenin de; “belde sakinlerinin ma ­halli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisi” şeklinde tanım ­landığını,

5393 sayılı Belediyeler Kanunu’nun 14. maddesinin bu harca ­malara izin verdiğini, yapılan işlerin, bir okulun göçmek üzere olan ve Milli Eğitim imkanları ile yapılamayan bahçe duvarı ­nın tamir edilmesi örneğindeki ve bunun gibi işler olduğunu, fazla ve yersiz ödeme yapılmadığını, Sözleşme Eki Özel idari şžartname’nin 4 üncü maddesinde aynen;

“İdare isterse bakım ve onarım yapılacak binalarda özel detay ve son halinin rölevesini değiştirebilir ve yükleniciden yeni pro ­je, detay ve kesit isteyebilir. Mahal listesinde belirtilen imalat ­larda değişiklik yapılabilir” hükmünün yer aldığını;

İdarenin; Sözleşme eki Özel idari şžartname’ nin 4 üncü ve Tip Sözleşme’nin 25 inci madde hükümleri ile Yapım işleri Genel şžartnamesi’nin 13 ve 14 üncü maddelerinin içerdiği hükümle ­re istinaden, Ana Sözleşmeye ekli projeler ve işin yapılacağı mahallerde, (acil ve mevsim koşulları gereği yapılması zorunlu ­luklarını göz önünde bulundurarak) değişiklik yaparak bir kısım yapım ve onarım işinden önce, aşağıdaki iş mahallerinin yapım ve onarım işlerini aynı yükleniciye uygun rayiç ve birim fiyatlar ­la yaptırarak söz konusu işe ait hakedişlere dahil edilmesine onay vererek, bedelinin yükleniciye ödendiğini,

Bu iş kapsamında yapılmış imalatlar içinde yer alan ve Sayış ­tay 2. Dairesince tazmin hükmü çıkan … -lira kapsamındaki imalatlara ilişkin listenin savunma ekinde sunulduğunu,

Yine savunma ekinde bulunan … Belediyesi 2003-2004 Faali ­yet raporunun 61. sayfasında “Fen İşleri Müdürlüğü” faaliyet ­leri başlığı altında;

İlçede mevcut 80 adet okul bahçelerinin düzenlenmesi, asfalt bordur yapımı, Atatürk Büst Kaidesi yapımı, baba dikimi, spor sahalarının yapımı, WC tamiratları, bahçe duvarı ve korkuluk ­ların tamiratları, iç, dış boyaların yapılması, çatı onarımları, elektrik ve aydınlatma tamiratlarının yapıldığının açıkça belir ­tildiğini,

Yukarıda açıklanan yasal gerekçeler ve Temyiz nedenleri ve gerçek Türkiye koşullarının göz önünde bulundurularak, mevzu ­ata uygun bir şekilde Kamu hizmeti olarak yapılan söz konusu inşaat ve onarım işleriyle ilgili olarak verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını,

Talep etmiştir.

Rapor dosyası ve eklerinin incelenmesinde, Belediyesi Hiz ­met Binalarının Bakım-Onarım inşaatı’ işi adı altında, belediye ­ye bağlı 13 ayrı hizmet birimini kapsayacak şekilde   11.08.2003 tarihinde müttehait… ins. Proje ve Taahhüt Merkezine 4734 sayılı kanuna göre… liraya ihale edildiği, 2003 yılında 1 ve 2 nolu hakedişlerin, 2004 yılında 3,4,5 ve 6Kesin) nolu hakdişlerin ödenerek 16.03.2004 tarihinde geçici kabul yapılarak %19,74 keşif artışı ile birlikte “işin sözleşme fiyatları ile…..liraya bitirildiği anlaşılmaktadır.

Hesabı inceleyen denetçi ve işin kontrol mühendisinin de dahil olduğu ve … Belediye Başkanlığınca denetimlerde yardımcı olmak amacıyla görevlendirilmiş iki inşaat mühendisinden mü ­teşekkil komisyon marifetiyle sözleşme kapsamındaki 13 ayrı birimlerin tümü gezilerek 2004 yılında bedeli ödenen hak edişlerin ekleri olan metraj cetvellerinde gösterilen imalat kalemlerinin fiili tespiti yapılmıştır. 8.6.2004 tarihli tespit tutanağına” göre; söz konusu 13 ayrı   birime ait imâlatların 10′unda yapıldığı   belirtilen imalatların bulunmadığı, ancak bedellerinin ödendiği kayıt altına alınmıştır.

Hakediş eki metraj cetvellerinde yerleri gösterilerek bedeli ödenen sözleşme kapsamındaki birimlerde yapılmadığı fiili de ­netim sonucu tespit edilen imalat kalemleri tek tek ayrılarak, yapılmayan ancak yapılmış gibi gösterilerek bedeli ödenen iş tutarının 2004 yılı için …. lira olduğu belirlenmiştir.

1050 sayılı kanunun 7. maddesinde devlet giderinin devlet adı ­na yapılan bir hizmet karşılığı olarak yapılmasının mümkün ol ­duğu, 13. maddesinde memurların düzenledikleri evrakın doğ ­ruluğundan ve kanunlara uygunluğundan sorumlu oldukları, 22. maddesinde giderin gerçek gereksinme karşılığı olmasından görevli olanların sorumlu olduğu ve mevcut olmayan inşaat ve onarım var gibi gösterilerek gerçek dışı belge düzenlenmesi hâlinde ceza kanunlarına göre işlem yapılmasını, 28. madde ­sinde devletçe ödenecek giderlerin bütçede gösterilmesi ge ­rektiği belirtilmektedir.

Dilekçi, sözleşme kapsamında bulunan 13 ayrı belediye biriminde işlerin yapılmadığını kabul etmektedir. Ancak, bu imalatların sözleşme kapsamı dışında çeşitli kamu kuruluşları (MEB’na
bağlı okullar, adliye binası, sağlık ocağı, hastane, polis karakolu) taksi durağı ve mahalle camilerinde, imalat yerler inin ve projelerin değiştirilerek yapıldığını iddia etmektedir. Dolayısıyla,08.06.2004 tarihli tutanakla belgelendirilen imalatların, sözleşme kapsamındaki birimlerde yapılmadığı dilekçi tarafından’ dolaylı olarak ifade edilmektedir.

Belediye hizmet birimleriyle ilgili olmayan ve belediyenin gö ­rev kapsamı dışında kalan bazı kamu kuruluşlarına ait onarım bedellerinin belediye bütçesinden karşılanması 1580 sayılı Be ­lediye Kanunu ile 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununa aykırıdır. Bu kuruluşlara ait onarım işlemi yapılması mümkün olduğu varsayılsa bile, bunun usulü, bir taahhüt kapsamı içi ­ne başka işlerin içine gizlenerek yaptırılması değil. bu işler için ayrıca yasalara uygun olarak ihaleye çıkılarak yapılmasıdır. Bu işler için usulüne uygun olarak ihale yapılmadığı gibi. usulüne uygun ilave keşifler tanzim edilerek adı geçen … Belediyesi Hizmet Binalarının Bakım Onarım inşaatı kapsamında da yaptı ­rılmamıştır. Yani resmi belgeler kapsamında bu işlerle ilgili hiçbir kayıt bulunmamaktadır. Bunun kabul edilmesi, yasalar yok sayılarak yapım işleri yaptırılması anlamına gelir ki, bu durumu, idarelerin yasalara uygun işlem yapmalarını öngören hukuk devleti ilkesi ile bağdaştırmak mümkün değildir.

Dilekçi tarafından yapıldığı iddia edilen onarımlara ilişkin belgeler ile taahhüt konusu olan hakedişler incelendiğinde, işin geçi ­ci kabulünün yapıldığı tarihin 16.03.2004 olmasına rağmen, di ­lekçede belirtilen onarım işlerinin hakedişlerde yer almadığı ve hakedişlerin işin keşfinde belirtilen mahallerde yapılan imalatlara göre düzenlendiği görülmektedir, idare tarafından değişik mahallerde yaptırılmasına karar verilen işlere ilişkin herhangi bir belge (keşif artışı, yeni imalat oluru, vb.) hakediş raporların ­da yer almamaktadır. Ayrıca dilekçi tarafından dilekçe ekinde yapılan işlerle ilgili olarak verilen bilgi ve belgelerde de çeşitli tutarsızlıklar yer almaktadır. Tutanakların üç tanesinde herhangi bir imza bulunmamakta, bazılarında tarih bulunmamakta, ba ­zılarındaki tarih ise geçici kabul tarihinden sonraki bir tarihe ait “bulunmaktadır. Butun bu tutarsızlıklar ve çelişkiler de, yerinde denetim sırasında istenip verilmeyen fakat sonradan   savunma eki olarak gönderilen tutanak, metraj cetvelleri ve çizimlerin gerçekleri yansıtmadıklarını   göstermektedir.

Açıklanan bu sebeplerle, dilekçi iddialarının reddi ile 868  sayılı ek ilam ile verilen tazmin hükmünün tasdikine, karar verildi