Pursantaj oranlarý artýrýlarak iþ artýþý yapýlmasý kamu zararýna yol açar mý? (Sayýþtay)

Karar

-KARAR-

Sayýþtay Temyiz Kurulu Kararý

Tut No:33232

T:17.05.2011

Anahtar teslimi götürü bedel usulüyle ihale edilen … Katý Atýk Düzenli Depolama Tesisi Yapým Ýþi’ne ait Uygulama Projesinde yer alan Plastik örtü- HDP E 2 mm teþkili, temini ve serilmesi, Koruyucu jeotekstil temini ve serilmesi ve Jeogrit temini ve montajý imalatlarýnýn bu imalatlarla ilgili her hangi bir iþ artý olmadýðý halde, söz konusu imalatlarýn pursantaj listesindeki miktarlarýnýn ve buna baðlý olarak oranlarýnýn yeterli olmadýðý gerekçesiyle pursantaj oranlarýnýn artýrýlarak ödemede bulunulduðu tespit edilmiþtir.

4735 sayýlý Kamu ihale Sözleþmeleri Kanunu’nun sözleþme türleri belirleyen 6. maddesinin (a) bendinde yer alan; “Yapým iþlerinde; uygulama projeleri ve bunlara iliþkin mahal listelerine dayalý olarak, iþin tamamý için isteklinin teklif ettiði toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleþme, … düzenlenir.” hükmüyle, 4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanunu’nun 6 maddesinin (c) bendinde yer alan; “Uygulama projesi bulunan yapým iþlerini anahtar teslimi götürü bedel teklif alýnmak suretiyle ihale yapýlmasý zorunludur. Hükmü birlikte deðerlendirildiðinde anahtar teslimi götürü bedel teklif almak ve ihale sonucunda da anahtar teslimi götürü bedel sözleþme düzenleyebilmek iç mutlaka uygulama projesinin mevcut olmasý gerektiði anlaþýlmaktadýr.

Anahtar teslimi götürü bedel sözleþmede yüklenicinin, ihaleden önce zemin   yapýsýný, arazi þartlarýný, ulaþým imkanlarýný, projeyi, mahal listesini ve teknik þartnameyi en ince ayrýntýsýna kadar incelediði ve kendi þartlarý çerçevesinde en uygun fiyat teklifini verdiði kabul edilir ve imzalanan sözleþme tutarý bütün kar   veya zarar risklerini bünyesinde taþýr. Zira, anahtar teslimi götürü bedel teklif ve sözleþme türü uygulanan bir ihalede, yüklenici iþin tamamý için tek bir fiyat vermekle ve verdiði bu fiyatla ihale konusu iþi uygulama projesine, mahal listelerine ve teknik þartnameye uygun olarak gerçekleþtirmeyi üstlenmiþ olmakladýr.

Dolayýsýyla, anahtar teslimi götürü bedel iþlerde uygulama projeleri ile mahal listeleri yüklenicinin teklifine temel teþkil eden ve onun yükümlülük alanýný belirleyen belgeler olup, özellikle uygulama projesi hem sözleþme ekleri arasýnda teknik içerikli en öncelikli belge olmasý, hem de diðer teknik içerikli belgelere kaynak teþkil etmesi bakýmýndan son derece önemlidir.

Esasen bu sonuç, iþe ait Tip Sözleþmenin 9. maddesine göre ihale dokümanýný oluþturan belgeler arasýnda birinci önceliðe sahip olan Yapým Ýþleri Genel þžartnamesinin “Projelerin Uygulanmasý” baþlýklý 13. maddesinde yer alan; “Sözleþme konusu iþler, idare tarafýndan yükleniciye verilen veya yüklenici tarafýndan hazýrlanýp idarece onaylanan uygulama projelerine uygun olarak yapýlýr. ” hükmünden de çýkartýlabilir.

Ayrýca, iþe ait Tip Sözleþmenin 6. maddesinde; “Bu Sözleþme, anahtar teslimi götürü bedel sözleþme olup, ihale dokümanýnda yer alan uygulama “projeleri ve bunlara iliþkin mahal listelerine dayalý olarak, iþin tamamý için yüklenici tarafýndan teklif edilen toplam bedel üzerinden akdedilmiþtir.

Yapýlan iþlerin bedellerinin ödenmesinde, yüklenicinin teklif etliði toplam bedel esas alýnýr. ” hükmü mevcut bulunmaktadýr.

Pýýrsantaj oranlarý ise, iþin iþ programýna uygun biçimde gerçekleþtirilme seviyesinin ölçülmesinde ve toplam sözleþme bedelinin o gerçekleþmeye isabet eden yüzdesinin yükleniciye ödenmesinde kullanýlacak itibari deðerler niteliðinde olup, temsil ettikleri oranlar itibariyle iþin gerçek karþýlýklarýný göstermemektedirler. Bu nedenle yüklenici, iþin gerçekleþtirilmesi sýrasýnda bu oranlarýn toplam bedel içerisindeki aðýrlýklarýnýn deðiþtiði ve bu deðiþikliðe uygun biçimde bedel revizyonuna gidilmesi gerektiði gibi bir talepte bulunamaz. Ayrýca, pursantaj oranlarý ihale dokümanýnýn bir parçasý olarak sözleþme eki niteliðinde bulunduðundan öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iþ artýþýnýn zorunlu olmasý hali dýþýnda iþin yürütülmesi sýrasýnda deðiþtirilemez/er.

4735 sayýlý Kamu Ýhale Sözleþmeleri Kanunu’nun “Sözleþme Kapsamýnda Yaptýrýlabilecek Ýlave Ýþler, Ýþ Eksiliþi ve Ýþin Tasfiyesi” baþlýklý 24. maddesinde;

“Mal ve hizmet alýmlarýyla yapým sözleþmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iþ artýþýnýn zorunlu olmasý halinde, artýþa konu olan iþ;

                    a)   Söz/eþmeye esas proje içinde kalmasý,

b)Ýdareyi külfete sokmaksýzný asýl iþten ayrýlmasýnýn teknik veya ekonomik
olarak mümkün olmamasý, þartlarýyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapým iþlerinde söz/eþme bedelinin % 10′ýýna, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alýmlarýyla yapým iþleri sözleþmelerinde ise %20′sine kadar oran dahi/inde. süre hariç sözleþme ve ihale dokümanýndaki hükümler çerçevesinde ayný yükleniciye yaptýrýlabilir.

…” hükmü bulunmaktadýr.

Ayrýca, Tip Söz/eþmenin 28. maddesinde, yapým sözleþmelerinde öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iþ artýþýnýn zorun/u olmasý halinde, Yapým iþleri Genel þžartnamesi’nin 22 ve 48 inci madde hükümlerinin uygulanacaðý belirlenmiþtir.

Yapým Ýþleri Genel þžartnamesinin “Sözleþme Kapsamýnda Yaptýrýlabilecek ilave Ýþler” baþlýklý 22. maddesinde, yapým sözleþmelerinde öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iþ artýþýnýn zorunlu olmasý halinde, artýþa konu olan iþin sözleþmeye esas proje içinde kalmasý ve Ýdareyi külfete sokmaksýzýn asýl iþten ayrýlmasýnýn teknik veya ekonomik olarak mümkün olmamasý þartlarýyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapým iþlerinde sözleþme bedelinin % 10′una kadar oran dahilinde, süre hariç sözleþme ve ihale dokümanýndaki hükümler çerçevesinde ayný yükleniciye yaptýrýlabileceði hüküm altýna alýnmýþtýr.

Yukarýda yer alan mevzuat hükümleri ve yapýlan açýklamalar ýþýðýnda; anahtar teslimi götürü bedel usulüyle ihale edilen Antakya Belediyesi Katý Atýk Düzenli Depolama Tesisi Yapým iþi ‘ne ait Uygulama Projesinde yer alan Plastik örlü-IIDPE 2 mm teþkili, temini ve serilmesi. Koruyucu jeotekstil temini ve serilmesi ve Jeogrit temini ve montajý imalatlarýnýn, sözleþmede öngörülemeyen durumlar nedeniyle Ýdarece uygun görülen bir iþ artýþý olmadýðý halde, söz konusu imalatlarýn pursantaj listesindeki miktarlarýnýn ve buna baðlý olarak oranlarýnýn yeterli olmadýðý gerekçesiyle pursantaj oranlarýnýn artýrýlarak ödemede bulunulmasý mümkün deðildir.

Kaldý ki, Plastik örtü-ITDPE 2 mm teþkili, temini ve serilmesi, Koruyucu jeotekstil teinini ve serilmesi ve Jeogrit temini ve montajý imalatlarýna ait pursantaj oranlarýnýn yüklenici firmanýn talebi üzerine artýrýlmasý hususu Ýdare tarafýndan Proje Müellifi Serdar Mühendislik Müþavirlik Ýnþaat San. ve Tic.Ltd.þžti’ye sorulmuþ olup anýlan þirket tarafýndan gönderilen 17.12.2005 tarih ve 820 sayýlý yazýda, anahtar teslimi götürü bedel usulü ile ihale edilen iþlerde yapýlacak imalatlarla ilgili miktar verilmemesinin esas olduðu, fakat burada özel bir uygulama olmasý nedeniyle sadece Jeogrit için uygulama proje raporunda yaklaþýk bir metraj verildiðini; proje raporu, projeler ve teknik þartnamelere göre imalatlarýn gerçekleþtirileceðini ve tesisin çalýþýr hale getirileceðini, miktar tahkikinin yapýlamayacaðýný, bu nedenle de yüklenicinin Jeogrit ile ilgili miktar mukayesesi yapmasýnýn söz konusu olamayacaðýný belirtmek suretiyle, projede yer alan ve dolayýsýyla sözleþme bedeli dahilinde yapýlmasý gereken imalat kalemleri için miktar mukayesesi yapýlarak sözleþme bedelinin artýrýlamayacaðý vurgulandýðýndan, tazmin hükmünün TASDÝKÝNE.