İşletme hesap özeti ve serbest meslek kazanç bildirimleri, eşdeğer belge olarak kabul edilebilir mi?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

                      Iğdır Üniversitesi Rektörlüğü Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından 08.08.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan "Iğdır Üniversitesi 12 Blok 96 Daire Lojman Yapımı İşi" �  ihalesine ilişkin olarak Onur İnşaat Müh. A.ş�. & Elif Büyükbay Tuğrul İş Ortaklığının 26.08.2011 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 07.09.2011 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin  14.09.2011 tarih ve 41198 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.09.2011 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:  

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; başvuru sahibi ortak girişiminde özel ortak olarak bulunan Elif Büyükbay Ertuğrul’un ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin olarak serbest meslek kazanç defterini sunduğu, idare tarafından Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde serbest meslek kazanç defterinin sunulmasına izin veren veya değerlendirilmesine ilişkin herhangi bir hükmün bulunmadığı gerekçesiyle teklifin değerlendirme dışı bırakıldığı, idarenin kararının   hatalı olduğu, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde yer alan serbest meslek erbabına ilişkin maddenin yapım işleri içinde uygulanabileceği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

                      İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğin 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasında;  "İhalede geçerli teklif kalmaması nedeniyle veya ihalede geçerli teklif olmakla birlikte bazı tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması nedeniyle ihalede rekabetin oluşmadığı ve/veya kaynakların etkin kullanımının gerçekleşmediği gerekçesiyle ihalenin idare tarafından iptal edildiği durumlarda, aday veya istekliler tarafından başvuru veya teklifin değerlendirme dışı bırakılmasına veya ihalenin iptali ile birlikte başvuru veya teklifin değerlendirme dışı bırakılmasına karşı yapılan başvurular, ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılan başvuru olarak değerlendirilmez. Bu başvurular ihalenin iptaline yönelik bir başvuru olarak değerlendirilmediğinden, başvuruların öncelikle idareye yapılması, idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya on günlük süre içerisinde idare tarafından bir karar alınmaması hallerinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Ancak ihalenin iptali işleminden önce bir şikayet başvurusunun olduğu hallerde, başvuru veya teklifi değerlendirme dışı bırakılan aday veya isteklinin, teklifinin geçerli olduğuna ve bu nedenle ihalenin iptal edilmemesi gerektiğine yönelik olarak 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin birinci fıkrasında öngörülen beş günlük süre içerisinde doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunması da mümkündür." �  açıklaması,

                      14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında;  "2 nci maddenin üçüncü ve dördüncü fıkraları kapsamında ihalenin iptali işlemi ile birlikte başvuru veya teklifin değerlendirme dışı bırakılması işlemine karşı yapılan başvurular, idarenin iptal gerekçesi ve bu gerekçeye dayanak teşkil eden ve başvuruya konu edilen değerlendirme işlemi yönünden incelenir." �  açıklaması yer almaktadır.

                      İhale işlem dosyasının incelenmesi sonucunda, şikayete konu ihaleye 5 isteklinin katıldığı, başvuru sahibinin bilanço ve iş hacmine ilişkin sunulan belgelerinin uygun görülmediği gerekçesiyle, Tekbudak İnş. Ltd. ş�ti.-Arıkan İnş. Taah. Tic. A.ş�. İş Ortaklığının teklif mektubunun uygun olmadığı gerekçesiyle, Göksu İnş. Taah. Tic. Ltd. ş�ti., Ademan Yapı Ener. San ve Tic. Ltd. ş�ti. " “ Servet Alpaslan Müh. İnş. Elek. Taah. San. Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı, Caser İnş. Tic. A.ş�.'nin tekliflerinin anahtar teknik personele ilişkin olarak sunulan belgelerin uygun görülmediği gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, geriye geçerli teklif kalmaması nedeniyle 18.08.2011 tarihinde şikayete konu ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır.

                      İhale işlem dosyası içerisinde, idarenin iptal kararı öncesinde idareye herhangi bir şikayet başvurusunun yapıldığına ilişkin herhangi bir bilgi ve belge bulunamamıştır. Başvuru sahibi iptal kararı üzerine 26.08.2011 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunmuş olup anılan başvurunun idarenin 07.09.2011 tarihli kararı ile uygun bulunmadığı anlaşılmıştır. Bunun üzerine, başvuru sahibi 14.09.2011 tarihinde Kurumumuza itirazen şikayet başvurusunda bulunmuştur. Söz konusu itirazen şikayetin süreler ve idarenin iptal kararı ile birlikte değerlendirildiğinde Yukarıda anılan Tebliğ maddelerine göre değerlendirilmesi gerekmekte olup iptale ilişkin bir başvuru olarak değerlendirilmemesi gerekmektedir.

                      Başvuru dilekçesi içerisinde, başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin mevzuata uygun olmadığı iddialarına yer verilmiş olup idarenin iptal kararında yer alan diğer gerekçelere yer verilmediği görülmüştür. Dilekçe içerisinde idarenin diğer iptal gerekçelerinin uygun olmadığına ilişkin olarak herhangi bir iddia bulunmaması ve iptal kararından önce herhangi bir şikayet başvurusu bulunmadığından dolayı sadece başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işlemi ve aynı işlemin diğer isteklilere eşit şekilde uygulanıp uygulanmadığına ilişkin hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

                      İdari şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu işin adı;  "Iğdır Üniversitesi 12 Blok 96 Daire Lojman Yapımı" �şeklinde belirtilmiş olup aynı şartnamenin 7 nci maddesinde;  "7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yılsonu bilançosu ve bilançonun gerekli görülen bölümleri veya bu belgelere eşdeğer belgeler.

Bu durumda;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50′den küçük olması,gerekir ve bu üç kriter birlikte aranır. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi zorunludur.

Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli görülen bölümlerini ya da bunlara eşdeğer belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise üç önceki yılın belgeleri ile dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Bilanço veya bilançonun gerekli görülen bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun gerekli görülen bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve ikinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.

7.4.3. İş hacmini gösteren belgeler;

a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki son üç yıllık dönemdeki her yıla ait toplam ciroları gösteren gelir tabloları,

b) Taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren son üç yılda düzenlenmiş faturaları,

İsteklinin birinci fıkrada belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir.

Belgeleri sunulan yıllara ait tutarların toplamının 1/3′ünün; ciro için teklif edilen bedelin % 25′inden, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarı için ise teklif edilen bedelin % 15′inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.

Bu kriterleri son üç yılda sağlayamayanlar, son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar bakımından iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilir ve bu yıl ile bu yıldan iki önceki yıla kadarki gelir tabloları dikkate alınarak, gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Bu gelir tabloları itibarıyle yeterlik şartının sağlanamaması halinde ise, iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilmek üzere son altı yıla kadarki gelir tabloları sunulabilir ve bu durumda gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Gelir tablosunun, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını tevsik etmek üzere; fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı suretleri sunulur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur." �düzenlemesine yer verilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 10 uncu maddesinde;  "İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve mal' yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:

1. Ekonomik ve mal' yeterliğin belirlenmesi için;

1) Bankalardan temin edilecek isteklinin mal' durumu ile ilgili belgeler,

2) İsteklinin, ilgili mevzuatı uyarınca yayınlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeleri,

3) İsteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgeler." �hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35 inci ve 36 ncı maddelerinde bilanço veya eşdeğer belgeler ile iş hacmine ilişkin belgelere ve değerlendirme kriterlerine yer verildiği tespit edilmiştir.

Başvuru sahibi ortak girişiminde özel ortak olarak bulunan Elif Büyükbay Tuğrul tarafından bilanço ve iş hacmine ilişkin olarak 31.12.2010 tarihli işletme hesap özetine, 31.12.2009 ve   31.12.2008 tarihli serbest meslek kazanç bildirimlerine yer verildiği anılan belgelerin SMMM tarafından onaylandığı, ayrıca belge eklerinde SMMM tarafından düzenlenen bilanço ve ciro özetlerine yer verildiği tespit edilmiştir.

                      18.08.2011 tarihli ihale komisyon kararının incelenmesi sonucunda, söz konusu belgelerin değerlendirilmesine yönelik olarak Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde herhangi bir hüküm olmadığından belgelerin değerlendirmeye alınamayacağının belirtildiği ve teklifin anılan gerekçe ile değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.

                      Başvuru sahibinin iddiasında, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35 inci maddesinin sekizinci fıkrasında yer alan değerlendirme kriterlerinin yapım işlerine ilişkin olarak da kullanılabileceği ifade edilmiş olup işletme hesap özeti ve serbest meslek kazanç defteri içeriğinde yer alan bilgilerin   Yönetmeliğinin 35 inci maddesinin sekizinci fıkrasında yer alan kriterleri karşıladığı hususlarına da yer verdiği anlaşılmıştır.

Öncelikle, sunulan ciro özeti ve bilanço özetlerinin, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35 inci ve 36 ncı maddeleri göz önünde bulundurulduğunda eşdeğer belge niteliğinde değerlendirilemeyeceği  anılan belgelerde yer alan değerlerin nereden geldiğinin anlaşılmadığı esas alınması gereken belgelerin işletme hesap özeti ve serbest meslek kazanç bildirimi olduğu sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, ihale konusu işin yapım işi olduğu, ihaleye yapım işlerine ilişkin olan mevzuat gereğince çıkıldığı, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35 ve 36 ncı maddelerinde belirtilen değerlendirme kriterlerinin yapım işine ilişkin ihalede uygulanamayacağı tespit edildiğinden işletme hesap özeti ve serbest meslek kazanç bildirimlerinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35 inci ve 36 ncı maddelerine göre değerlendirilmesi gerekmektedir.  Her ne kadar işletme hesap özeti ve serbest meslek kazanç bildirimlerinin anılan Kanunun 10 uncu maddesi gereğince eşdeğer belge olarak kabul edilse de Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35 inci ve 36 ncı maddesinde yer alan veri ve bilgilerin anılan belgeler içerisinde bulunmamasından dolayı işletme hesap özeti ve serbest meslek kazanç bildirimlerinin ekonomik ve mali yeterlik kriterlerine uygunluğuna ilişkin değerlendirme yapılması mümkün bulunmamaktadır.   Söz konusu gerekçe ile başvuru sahibinin ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin sunulan belgelerinin uygun görülmemesi işleminde mevzuata aykırılık tespit edilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

Esasta
Oybirliği, usulde oyçokluğu ile karar verildi.

KARş�I OY

İncelemeye konu ihalede;

• Usul yönünden;

                  4734 sayılı Kanun'un 54. maddesinin 1. fıkrasında; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği; 55. maddesinin 1. fıkrasında; şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılacağı; 56. maddesinin 1. fıkrasında ise; idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55. maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabileceği,  ihalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınanlar itirazen şikâyete konu edilebileceği ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabileceği  hükümleri yer almaktadır.

                  Anılan hükümden, ihalenin idare tarafından iptali hallerinde, belirtilen sınırlı hallerde itirazen şikâyet yoluna gidilebileceği, bu hallerin de ancak şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınanlar olduğu,  Yasada iptal sebeplerine ilişkin  bir düzenleme yapılmadığı ve istisnasının yer almadığı anlaşılmaktadır.

                  İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde de; İsteklilerin; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunabileceği, 6. maddesinin 3. fıkrasında;  Kuruma itirazen şikâyet süresinin; şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün olduğu, 14. maddesinin 1.fıkrasında; idareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikâyet ya da itirazen şikâyet üzerine  idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabileceği, 15. maddesinin 1. fıkrasında; Kuruma yapılan başvuruların, öncelikle 16. madde çerçevesinde inceleneceği, 16. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; başvuru konusunun  Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı yönüyle  inceleneceği, 4. fıkrasında ise; yapılan ön inceleme sonucunda, bir aykırılığın tespit edilmesi halinde bu hususa ilişkin ön inceleme raporu düzenleneceği, 21. maddesinin (c) bendinde ise; başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikâyete konu işlemlerde ihalenin iptalini veya düzeltici işlem belirlenmesini gerektirecek hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya  itirazen şikâyet başvurusuna konu hususun  Kurumun görev alanında bulunmaması  hallerinde başvurunun reddine karar verileceği hükümlerine yer verilmiştir.

                  İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğin 8. maddesinin 3. fıkrasında; herhangi bir şikâyet veya itirazen şikâyet başvurusu olmaksızın idare tarafından alınan herhangi bir sebeple ihalenin iptali kararlarına karşı  Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulamayacağından, bu kararların ancak  idari yargı mercilerinde dava konusu edilebileceği  düzenlemesine yer verilmiştir.

                  İdare tarafından, 08.08.2011tarihinde yapılan ihalenin "geçerli teklif kalmadığı" �  gerekçesi ile 18.08.2011 tarihinde ihale komisyonu tarafından iptal edildiği, ihalenin iptal edilmesinden önce ihaleye ilişkin olarak idareye herhangi bir şikâyette bulunulmadığı ve iptal kararının itirazen şikâyet üzerine alınmadığı, idarece alınan ihalenin iptali kararından sonra idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu anlaşıldığından, anılan mevzuat hükümleri uyarınca şikâyet başvurusunun görev yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

                      ş�ikâyete konu işleme karşı, işlemi tesis eden yer mahkemesinde dava açılabileceği tabiidir.

                      Açıklanan nedenlerle; incelemeye konu ihalede, başvuru konusunun Kurumun görev alanında bulunmadığı anlaşıldığından, işin esasının incelenmesine geçilmesine ilişkin Kurul kararına katılmıyorum.

                      2- İşin esası açısından ise;

Usul yönünden karara katılmamakla beraber, işin esası hakkında yapılan tespit ve değerlendirmeler sonucu verilen, "itirazen şikâyet başvurusunun reddine" � ilişkin karara katılıyorum.