Yüklenici ihale kapsamında teslim edeceği malları yurt dışından getireceği gerekçesiyle süre uzatımı verilmesi kamu zararı oluşturur mu? (Sayıştay)

Karar

 

-KARAR-

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı  

Tut No :  33594

T:19.07.2011,  

 

Dosyada mevcut belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşüldü:

437 sayılı ilamın 2. maddesi ile; Su Otobüs İşletmesi Müdürlüğü Gökpınar Su Pompa İstasyonunda kullanılmak üzere 16.10.2006 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen “Ses İzolasyon Kabinli 305 KVA Jeneratör Alımı İşi”nde mal teslimine ilişkin usulsüz süre uzatımı verilmesi sebebiyle 28.507,50 TL için tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde özetle;

Sözü edilen ihalede, alımı yapılan jeneratörün, motor aksamının, istenilen şartları taşımadığı, motor gücünün 305 kVA yerine 350 kVA olduğunun tespit edildiği, bunun da enerji üretimi sırasında gereğinden fazla yakıt tüketimine neden olacağının görüldüğü ve kamu yararı düşünülerek şartnamede yazılı jeneratörün getirilmesinin uygun olacağı kararına varıldığı,

Yüklenici firmanın, bahsedilen jeneratörün ithal edilmek suretiyle gümrükten getirileceğini ve ancak sürenin uzatılması durumunda ulaştırılacağını bildirdiğini, bu nedenle, gelen jeneratörün, muhafaza altına alınarak sözleşme şartlarına uygun jeneratörün getirilmesi şartıyla, yüklenici firmaya, Belediye Başkanlığı oluru ile sözleşmenin 18/1. maddesi gereği, süre uzatımı verilmesinin uygun olacağı düşünülerek, süre uzatımı verildiği ve yüklenici firmadan şartnameye uygun olan 305 kVA’lık Jeneratörün getirtilmesinin istendiği,

Her ne kadar, sözleşme konusu malın en geç 25 (Yirmi beş) takvim günü süresi sonuna isabet eden; 04.12.2006 tarihinde, idareye teslim edilmiş olması gerekiyorsa da, ithal edilen malın gümrükten çekilmesi sırasında yaşanan gecikmeler de göz önüne alınarak süre uzatımı verildiğinden, teslimatın 25.12.2006 tarihinde gerçekleştirildiği, 30.12.2006 tarihinde de kabul komisyonunca kabul yapıldığı,

Uygulamanın, tamamen kamu yararı gözetilerek yapıldığı, malın gecikmesinin herhangi bir zarara ya da geri dönülemeyecek bir işleme neden olmadığı, burada kurum ve kamu yararı düşünülerek en uygun Jeneratörün alınması işinin gerçekleştirildiği,

Yukarıda sunulan sebeplerle; tazmin hükmünün kaldırılmasını talep ettikleri belirtilmiştir.

Sayıştay Savcılığı karşılamasında;

“Burdur Belediyesi Hesap İşleri Müdürlüğünün 2006 yılına ait hesabının 7'nci Dairede yargılanması sonucunda çıkarılan 20.11.2008 tarih ve 437no'lu ilamın 2'inci maddesine itiraz eden Sabri Yılmaz ile Mustafa Özçelik'in ilgi yazı ekinde gönderilen dilekçesi incelendi.

Dilekçede, su pompa istasyonunda kullanılmak üzere jeneratör alımı işinde malın teslimine ilişkin usulsüz süre uzatımı verilmesi nedeniyle gecikme cezası kesilmediği için tazmin hükmedildiği, oysa teslim edilen malın şartnameye uymaması nedeniyle muhafaza altına alınarak sözleşme şartlarına uygun jeneratör ithali için Başkanlığın oluru ile süre uzatımı verildiği ve uygun malın teslim alındığı, yapılan işlemle hazine zararına yol açılmadığı belirtilmekte, bu nedenle yapılan işlemin doğru olduğu ileri sürülerek Daire Kararının bozulması ve sorumluluklarının kaldırılması istenilmektedir.

Dilekçede ileri sürülen hususların yasal dayanağı bulunmamaktadır. Ancak, Daire kararında gerçekleştirme görevlisi ile harcama yetkilisi sorumlu tutulmuştur. Sözü edilen alım işleminde yasal olmayan husus usulüne uygun olmayan süre uzatımı verilmesidir. Belgelerin incelenmesinden, usulüne uygun olmayan süre uzatımının, aynı zamanda harcama yetkilisi olan Sabri Yılmaz tarafından önerildiği Belediye Başkanı tarafından da onaylandığı görülmektedir. Bu durumda meydana gelen hazine zararından sorumlu tutulması gerekenler yasal olmayan bu işlemi yapan görevliler olmalıdır. Çünkü 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanununun 33'üncü maddesinde harcama süreci içinde bir şekilde görev alan kişiler gerçekleştirme görevlisi sayılmış ve “…Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.â€� hükmü getirilmiştir. Bu hüküm karşısında belgeleri gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kişinin bir sorumluluğunun bulunmadığı düşünülmektedir.

Açıklanan gerekçelerle Daire Kararının sorumlular açısından bozularak usulsüz süre uzatımı işlemini gerçekleştiren görevlilerin sorumlu tutulması için dosyanın ilgili Daireye gönderilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.â€� ş�eklinde görüş bildirmiştir.

Temyiz Kurulu Kararı:

Bahse konu alım işine ait mal alımı sözleşmesi, Belediye ile yüklenici firma TEK SAN Jeneratör Elk. San. ve Tic. A.ş�. arasında 10.11.2006 tarihinde imzalanarak hüküm altına alınmıştır.

Jeneratör alımı işine ait idari ş�artnamenin 49.1 maddesi; işe başlama tarihini; “Sözleşmenin imzalandığının idare tarafından yüklenicinin kendisine veya tebligat için gösterdiği adrese yapılacak işe başlama talimatının tebliğinden itibaren mal teslimi işine başlanacaktır” şeklinde tarif ettikten sonra, işin bitim tarihini ise, 25 (yirmi beş) takvim günü olarak belirlemiştir.

Sözleşmenin 11.2. maddesinde ise; yukarıda ifade edilen şartname hükmü daha somut ve objektif bir şekilde tarif edilerek işe başlama tarihi; “sözleşmenin yürürlüğe girmesinden itibaren 1 (bir) takvim günü içinde işe başlanır” şeklinde düzenlenmiştir.

Dolayısıyla, sözleşme konusu malın en geç 25 (yirmi beş) takvim günü süresi sonuna denk gelen 04.12.2006 tarihinde idareye teslim edilmiş olması gerekmektedir.

Ancak; yüklenici firma TEKSAN Jeneratör Elk. San. ve Tic. A.ş�., malın teslim edilmesi gereken son gün olan 04.12.2006 tarihinde idareye vermiş olduğu dilekçede; taahhüde konu Jeneratöre ait, dizel motorunun yurt dışından ithal edileceğini ileri sürerek 22 (yirmi iki) takvim günü süre uzatımı talebinde bulunmuş ve söz konusu talep sözleşmenin mücbir sebepler başlıklı 18.1. maddesi “e” bendi gerekçe gösterilmek suretiyle 06.12.2006 tarihli Başkanlık Oluru ile uygun görülerek adı geçen firmaya usulsüz bir şekilde süre uzatımı verildiği görülmüştür.

Yüklenici firmaya sözleşmenin 18.1. maddesinin “e” bendine göre böyle bir süre uzatımı verilmesi mümkün değildir. İdare tarafından usulüne uygun bir şekilde süre uzatımı verilebilmesi için; süre uzatım gerekçesinin 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 10′uncu maddesi ile ihale dokumanı içerisinde yer alan; İdari ş�artname'nin 50′nci maddesinde belirtilen şartları haiz olması gerekmektedir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Mücbir Sebepler” başlıklı 10′uncu maddesinde;

“Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:

a) Doğal afetler

b) Kanuni grev

c) Genel salgın hastalık

d) Kısmi veya genel seferberlik ilam

e) Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller

Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklememin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

Benzer düzenlemeye İdari ş�artnamenin 50.2.1 maddesinde de yer verilerek, mücbir sebep oluşturacak durumun;

a) Yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş bulunması,

b) Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,

c) Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş olması,

d) Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen 20 (yirmi) gün içinde yüklenicinin

idareye yazılı olarak bildirimde bulunması,

e) Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesinin zorunlu olduğu ifade edilmektedir.

Yüklenici firma, taahhüt konusu malın üretim ve montajında kullanacağı malzemeyi, gerek stoklarında bulundurma, gerekse ithal etme sürecini planlamak suretiyle ihaleye iştirak etmiş olması gerektiğinden, idareye taahhütte bulunduğu malı sözleşme süresi içinde teslim etmekle yükümlüdür. Dolayısıyla, böyle bir gerekçenin “mücbir sebep” gibi gösterilerek yüklenici firmaya süre uzatımı verilmesine imkân bulunmamaktadır.

Zira yurt dışından ithal edilecek malzemenin sözleşme süresi olan 25 (yirmi beş) takvim günü geçtikten sonra gerekçe olarak ileri sürülmesi, mücbir sebep koşullarına uymadığı gibi inandırıcı olmaktan da uzaktır.

Bu nedenle, yüklenici firma TEKSAN Jeneratör “Elk.San.ve Tic.A.ş�.â€�, sözleşme konusu malı, 25.12.2006 tarihinde idareye teslim etmiş olmakla, şartname ve sözleşme hükümleri gereğince edimini 21 (yirmi bir) takvim günü geciktirdiğinden, İdari ş�artnamenin 52′nci maddesi uyarınca; gecikilen her takvim günü için sözleşme bedelinin %3 (yüzde üç)’ü oranında gecikme cezasının tatbik edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca; 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun “İdarenin sözleşmeyi feshetmesiâ€� başlıklı 20. maddesinde;

“İdarenin sözleşmeyi feshetmesi

Madde 20- Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:

a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi, (1)

… …

Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.â€� Denilmektedir.

Ancak idarenin bu süreçlerden hiçbirini işletmediği, yükleniciden gecikme cezası da tahsil etmediği görülmektedir.

Yukarıda izah edilen gerekçelerle, Su Otobüs İşletmesi Müdürlüğü Gökpınar Su Pompa İstasyonunda kullanılmak üzere satın alman Jeneratörün geç teslim edilmesi sonucu, gecikme cezası kesintisi yapılmaması sebebiyle 437 sayılı ilamın 2. maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,

 

Bu sayfa 2507 kez görüntülendi.