Teklif geçerlilik süresi dolduğu gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesi muvzuata uygun mudur?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

                      Çevre ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ş�anlıurfa DSİ 15. Bölge Müdürlüğütarafından 27.12.2011tarihinde açık ihale usulüile yapılan “ş�anlıurfa ve Harran Ovaları Sulaması Kuyu Açılması ve Sisteme Yerleştirilmesi 3. Kısımâ€� ihalesine ilişkin olarak Aksoy-Yaşar Tarım Teks. Gıda Sondaj Pet. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. – Dicle Jeoloji Ömer Faruk Kurt’un 04.06.2012tarih ve 20364sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 01.06.2012tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptali işleminin iptaline,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:  

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;ihalenin iş ortaklıkları üzerinde bırakıldığının bildirilmesinin ardından, isteklilerden KRS Mühendislik-Ökkeş Çoban&Kevser Mühendislik tarafından ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin anahtar teknik personelinin gerekli şartı sağlamadığı iddiasıyla idareye sunduğu şikayetin reddedildiği ve idarenin 03.04.2011 tarihli yazısı ile iş ortaklıklarının sözleşmeye davet edildiği, bu yazıdan sonra 29.05.2012 tarihinde gönderilen 10 sayılı yazı ile  “ön mali kontrolde iş ortaklığı özel ortağı Dicle Jeoloji Ömer Faruk Kurt’un 2010 yılında işletme hesabına göre gelirini beyan ettiği, bilanço esasına göre defter tutmadığının tespit edildiği, 2010 yılına ait sunulan belgede, idari şartnamede istenilen ve yönetmelik hükümlerinde yer alan asgari oranlara ilişkin bilgilerin yer almadığı, dolayısıyla bilanço ve eşdeğer belge niteliğinde olmadığı ve teklif sürelerinin zamanında uzatılmaması nedeniyle ön mali kontrolden gelen yazı üzerine ihalenin iptal edildiği”nin bildirildiği, oysa iş ortaklıklarınca idari şartnamenin 7 nci maddesinde istenilen bütün belgelerin teklif ekinde idareye sunulduğu, bu çerçevede özel ortak Dicle Jeoloji Ömer Faruk Kurt’un da istenen diğer belgelerle beraber 2009 yılına ilişkin bilanço, işletme hesabının da yer aldığı 2010 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ve idari şartnamenin 7.4.2 nci maddesinde belirtilen kriterlerin sağlandığı ve serbest muhasebeci mali müşavir tarafından onaylanmış standart form KİK024.1/Y numaralı tablonun da teklif ile birlikte idareye verildiği, özel ortağın 2010 yılında işletme hesabına göre defter tutması nedeniyle, ilgili kişinin 2010 yılına ait gelir ve giderlerine ilişkin bilgilerin yer aldığı yıllık gelir vergisi beyannamesinin teklif ekinde idareye sunulduğu, YİİUY. 35 inci maddedeki ve idari şartname 7.4.2 nci maddedeki kriterlerin sağlandığı, özel ortak tarafından sunulan bilanço bilgileri tablosundan görüleceği üzere 2009 yılına ait bilanço rakamlarına 2010 yılı dahil edilip ortalaması alındığından söz konusu kriterlerin sağlandığı, diğer taraftan teklif geçerlilik sürelerinin zamanında uzatılmamasının da uygun bir iptal gerekçesi olmayacağı, 4734 sayılı Kanunun 32 nci, YİİUY’nin 55 inci maddesinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.7 nci maddesinde yer alan düzenlemeler dikkate alındığında, teklif geçerlilik süresinin ne zaman uzatılacağına ilişkin bağlayıcı bir hükmün bulunmadığı, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin kabul etmesi şartıyla uzatılan teklif geçerlilik süresi dolduğunda dahi sözleşmenin imzalanabileceğinin belirtildiği, idarece teklif geçerlilik süresinin uzatılmasına ilişkin bir talebin firmalarına iletilmediği, bu talebin idarenin belirleyeceği bir tarihte yapılabileceği, idarenin bu gerekçe ile ihaleyi iptal edemeyeceği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

24.02.2012 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin Aksoy-Yaşar Tarım Teks. Gıda Sondaj Pet. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. – Dicle Jeoloji Ömer Faruk Kurt üzerinde bırakıldığı, buna ilişkin kesinleşen ihale kararı yazısının istekliye gönderildiği,

Kesinleşen ihale kararı bildiriminden sonra idareye isteklilerden Ökkeş Çoban KRS Müh. Son. İnş. Tic. ve Kevser Müh. Son. Mad. San. Tic. Ltd. ş�ti. Ortak Girişimi tarafından 08.03.2012 tarihli dilekçe ile şikayet başvurusunda bulunulduğu, bu şikayetin idarenin 15.03.2012 tarihli yazısı ile reddedildiği,

İdare tarafından ihale işlem dosyasının ön mali kontrol birimine gönderildiği,

DSİ Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın DSİ 15. Bölge Müdürlüğü’ne yazdığı 11.05.2012 tarihli yazıda, ön mali kontrol aşamasında ihale sürecine ilişkin tespit edilen aykırılıkların mevzuata uygun olmadığı ve idarece düzeltilemeyecek eksiklikler olarak değerlendirildiğinin, idarece sözleşme imzalanması veya ihalenin iptal edilmesi halinde taraflarına bilgi verilmesi gerektiğinin bildirildiği,

Bunun üzerine ihale yetkilisi tarafından 28.05.2012 tarihinde ihaleyi iptal etmek yönünde işlem yapıldığı ve ihalenin iptaline ilişkin gerekçeli kararın başvuru sahibi istekliye 29.05.2012 tarihinde bildirildiği,

ş�ikâyetçinin 04.06.2012tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile doğrudan iptale karşı itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,

Anlaşılmıştır.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

                      DSİ Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın DSİ 15. Bölge Müdürlüğü’ne yazdığı 11.05.2012 tarihli yazıda, ön mali kontrol aşamasında ihale sürecine ilişkin tespit edilen aykırılıklar arasında idarenin iptal gerekçesi olarak kullandığı ve yukarıda belirtilen iki hususa ilişkin olarak yapılan tespitler;

“1. İhale tarihinin 27.12.2011 olduğu, idari şartnamenin 26.3 üncü maddesinde geçici teminat mektuplarının geçerlilik tarihinin 24.04.2012 tarihinden önce olmamak üzere istekli tarafından belirleneceği düzenlemesinin bulunduğu, oysa teklif geçerlilik tarihinin 05.04.2012 ve geçici teminat tarihinin de 05.05.2012 tarihinden önce olmamak üzere olması gerektiği, ihale işlem dosyasının ön mali kontrol birimine 18.04.2012 tarihinde ulaştığı, idarece isteklilere yapılmış bir teklif geçerlilik süresi uzatma talebinin veya isteklilerden bu talebin kabul gördüğüne ilişkin bir yazışmanın dosyada bulunmaması nedeniyle geçerli teklif kalmadığı, geçici teminat geçerlilik tarihinde yapılan hata neticesinde geçici teminatın da kalmamış olabileceğinin düşünüldüğü, ancak bu konuda tespit yapılamadığı, isteklilerin 24.04.2012 tarihini baz alarak mektup sunmuş olmaları halinde idarenin bu tarihten önce uzatma talebinde bulunması ve isteklilerce de kabul etmesinin gerekli olduğu,

2. Dicle Jeoloji-Ömer Faruk Kurt’un belgeleri incelendiğinde, isteklinin 2009 yılına ait bilanço rasyolarını ve gelir tablosunun sunduğunun, ancak 2010 yılına ait bilanço ve gelir tablosunu sunmadığının, bunun yerine serbest meslek kazancını sunduğunun görüldüğü, isteklinin 2010 yılında işletme hesabına göre gelirini beyan ettiğinin anlaşıldığı, teklif dosyasında sunduğu belge incelendiğinde, “işletme hesabında defter tutanlar ile serbest meslek erbabına ilişkin performans bilgileriâ€�ni sunmuş olduğu ve içeriğinde sadece gelir ve gider bilgilerinin yer aldığının tespit edildiği, sonuç olarak bilanço esasına göre defter tutulmadığı, idari şartnamede istenilen ve Yönetmelik hükümlerinde yer alan asgari oranlara ilişkin bilgilerin yer almadığı, bu bilgilere işletme esasına göre düzenlenen 2010 yılı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile ulaşılamayacağı, dolayısıyla verilen belgelerin bilanço veya eşdeğer belgeler niteliğinde sayılamayacağı dikkate alındığında, idarece gerçekleştirilen işlemin hatalı bir işlem olduğu, isteklinin elenmesi gerekirken üzerine ihale bırakıldığının düşünüldüğüâ€�

ş�eklindedir.

Anılan yazının sonunda ön mali kontrol birimince idareye, yukarıda belirtilen hususların mevzuata uygun olmadığı ve idarece düzeltilemeyecek eksiklikler olarak değerlendirildiği, idarece sözleşme imzalanması veya ihalenin iptal edilmesi halinde taraflarına bilgi verilmesi gerektiği bildirilmiştir.

Ön mali kontrol incelemesi neticesinde, ihale yetkilisi ihaleyi iptal etmek yönünde işlem gerçekleştirmiştir.

                      Başvuru sahibi istekliye bildirilen 28.05.2012 tarihli iptal kararında ihalenin iptal gerekçesi,  â€œihale yetkilisi tarafından; Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan 11.05.2012 tarih ve 199762 sayılı ön mali kontrolde, Dicle Jeoloji Ömer Faruk Kurt’un 2010 yılında işletme hesabına göre gelirini beyan ettiği, bilanço esasına göre defter tutmadığı tespit edilmiştir. 2010 yılına ait sunulan belgenin, idari şartnamede istenilen ve yönetmelik hükümlerinde yer alan asgari oranlara ilişkin bilgilerin yer almadığı dolayısıyla bilanço ve eşdeğer belge niteliğinde olmadığı ve teklif sürelerinin zamanında uzatılmaması nedeni ile ön mali kontrolden gelen yazı üzerine ihale iptal edilmiştir.â€�şeklinde belirtilmiştir.

                      Başvuru sahibi istekli değerlendirme dışı bırakılma gerekçesine ve dolayısıyla iptal gerekçesine itiraz etmektedir.

                      İdari şartnamenin 7.4.2 maddesinde, isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eş değer belgeleri istenilmiş, madde metninde istenilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanların, son üç yıla kadar olan belgelerini sunabilecekleri, bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılacağı düzenlenmiştir (EK-2.8, 42). İhale dokümanı kapsamında KİK024.1/Y nolu Bilanço Bilgileri Tablosu Standart Formunun da bulunduğu görülmüştür.

                  Başvuru sahibi isteklinin teklif dosyası incelendiğinde, iş ortaklığının özel ortağı durumundaki Dicle Jeoloji Ömer Faruk Kurt’un (EK-2.10-44), 2009 yılı bilançosunun bulunduğu, standart form Bilanço Bilgileri Tablosu’nun 2009 yılı bilançosundaki verilere uygun şekilde doldurulduğu, aranılan kriterlerin 2009 yılı için sağlandığı, ancak 2008 yılına ilişkin rakamların 2009 bilançosunda “sıfırâ€� olarak gösterildiği ve ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl olan 2010 yılına ilişkin olarak ise bilançonun ya da standart formun sunulmadığı, yıllık gelir vergisi beyannamesinin sunulduğu, bu belgede mevzuatın bilançolarda aradığı yeterlik kriterlerine ilişkin verilerin bulunmadığı, tek başına 2009 yılı bilançosunun da mevzuat uyarınca yeterli sayılamayacağı tespit edildiğinden isteklinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki ön mali kontrol birimi tespitinin yerinde olduğu, ihale üzerinde bırakılan başvuru sahibi isteklinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Ancak ihalede bu isteklinin değerlendirme dışı bırakılmasının ardından ihalede aşağıdaki tabloda gösterilen geçerli 4 teklifin kaldığı dikkate alındığında, ihalenin bu gerekçe ile iptal edilmesinin mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

                  Diğer taraftan, teklif geçerlilik süresine ilişkin olarak ön mali kontrol birimince yapılan değerlendirme, “oysa teklif geçerlilik tarihinin 05.04.2012 ve geçici teminat tarihinin de 05.05.2012 tarihinden önce olmamak üzere olması gerektiği,â€�  şeklindedir.Ancak ihale tarihi, 27.11.2011 olup idari şartnamenin 24.1 inci maddesi uyarınca bu tarihten itibaren 90 takvim günlük teklif geçerlilik süresinin son günü 25.03.2012 Pazar günüdür, geçici teminat mektubu süresi de idari şartnamenin 26.3 üncü maddesi uyarınca, 24.04.2012 tarihinden önce olmamak üzere istekliler tarafından belirlenecektir. İdarece belirlenen 24.04.2012 tarihi, teklif geçerlilik süresinin son günü olan 25.03.2012 tarihini izleyen günden itibaren 30 takvim günü sonrasını ifade etmektedir. Dolayısıyla 4734 sayılı Kanun’un 35 inci maddesine göre, tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak koşuluna uygun olarak süre belirlenmiştir.

                  Bu nedenle ön mali kontrolün teklif geçerlilik süresinin ve geçici teminat süresinin yanlış belirlendiği yönündeki tespitinin uygun olmadığı sonucuna varılmıştır. Ancak, ihale işlem dosyasında teklif geçerlilik sürelerinin dolmasından önce ya da sonra teklif geçerlilik sürelerinin uzatılmasının talep edildiğine ilişkin bilgi ve belge bulunmadığı görülmüştür.

                  İhalede kalan 4 geçerli teklifin geçici teminat mektuplarının süreleri aşağıdaki gibidir:

                  Ön mali kontrol biriminin idareye yazı yazdığı 11.05.2012 tarihinde geçerli teklif sahibi isteklilerin teminat mektuplarının geçerlilik sürelerinin dolmadığı görülmüştür.

                  Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tekliflerin geçerlilik süresiâ€� başlıklı 55 inci maddesinde, “(1) Tekliflerin geçerlilik süresi; tekliflerin tahmini değerlendirme süresi, şikayete ilişkin süreler, ihale kararının onaylanması ile sözleşme imzalanmasına kadar geçecek süre ve benzeri hususlar dikkate alınarak belirlenir ve bu süre ihale dokümanında belirtilir.

                  (2) İdarece ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir.â€�hükmü öngörülmüştür.

                  Kamu İhale Genel Tebliği’nin“Teklif geçerlilik süresinin dolmasından sonra sözleşme yapılmasıâ€� başlıklı 16.7 nci maddesinde, “Kesinleşen ihale kararı bildirildikten sonra şikayet başvurusunda bulunulması veya dava açılması nedeniyle ihale sürecinin uzaması sonucunda; teklif geçerlilik süresinin ihale dokümanında öngörülen süre kadar uzatıldığı ve bu sürenin de dolduğu, buna rağmen sözleşmenin imzalanamadığı durumlarda; İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yer alan sözleşmenin imzalanması ile ilgili hükümlere göre, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile kabul etmeleri şartıyla, sözleşme imzalanabilir. İdarece bu durumda ihale üzerinde kalan istekliye sözleşme imzalayıp imzalamayacağı hususu sorulmaksızın sadece teklif geçerlilik süresinin dolduğu gerekçe gösterilerek ihalenin iptal edilmemesi gerekmektedir. Ancak tekliflerin geçerlilik süresinin dolmuş olması nedeniyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin sözleşmeyi imzalama zorunluluğu bulunmadığından, sözleşmeyi imzalamayan istekliler hakkında geçici teminatın irat kaydedilmesine ve yasaklamaya ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.â€�  şeklinde açıklama bulunmaktadır.

                  Bu çerçevede, teklif geçerlilik süresinin dolması gerekçesinin de incelenen ihalede iptal gerekçesi olarak belirlenmesinin mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

                  Sonuç olarak ön mali kontrol birimince ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki tespitin mevzuata uygun olduğu, geçici teminat mektuplarının sürelerine ilişkin ön mali kontrol birimince bir tespitin yapılamadığının belirtildiği, tespit edilen hususların ardından idareden sözleşmenin imzalanması veya ihalenin iptal edilmesi yönünde idarece alınacak kararın taraflarına bildirilmesinin istenildiği, idarenin ihaleyi iptal etmek yönünde takdir yetkisini kullandığı, ancak bu yetki mutlak ve sınırsız olmayıp kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu dikkate alınarak ihalenin iptal gerekçelerinin yukarıda tespit edildiği şekilde mevzuata uygun olmadığı anlaşıldığından ihale yetkilisinin ihalenin iptaline ilişkin işleminin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

İdarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline,

Oyçokluğu ile karar verildi.