İşverenin işçiye haklarını vermek için ihtiyari arabuluculuğu dayattığı iddiası, mahkemece nasıl değerlendirilir?

Karar

 

9. Hukuk Dairesi         2023/6460 E.  ,  2023/8714 K.

 

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi

 

 

Taraflar arasındaki arabuluculuk tutanağının iptali ile alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

 

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesinin 11.10.2022 tarihli ek kararı ile davacının istinaf başvurusunun miktardan reddine karar verilmiştir.

 

Ek kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince ek karara yönelik istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi ek kararının kaldırılması ile esasa yönelik yapılan incelemede istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

 

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

 

I. DAVA

Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ........2013 tarihinden ... sözleşmesinin sona erdiği 14.04.2021 tarihine kadar davalı asıl işveren Akdeniz Elektrik Dağıtım AŞ'ye (Akdeniz AŞ) ait işyerinde alt işveren ... Den Enerji .... Per. Satış Hiz. AŞ (... Den AŞ) bünyesinde muhasebe müdürü olarak çalıştığını, görevlerinin sözleşmeye aykırı şekilde sürekli genişletildiğini, özellikle 2021 başından itibaren müvekkiline sürekli baskı ve mobbing uygulanmaya başlandığını, çeşitli bahanelerle performans bahanesi ile işten çıkarmak için baskı yapıldığını, 2021 yılı Ocak ayında davalı işveren tarafından emsal çalışanlara ortalama %20 oranında zam yapılmasına rağmen müvekkiline bu zammın uygulanmadığını, davacının, attığı e-postalarda bu baskılar nedeniyle artık kendisi açısından ... sözleşmesinin dayanılmaz bir hâl aldığını dile getirdiğini, bunun üzerine davalı işverenin kıdem tazminatı adı altında bir kısım ödemeler yapmayı kabul ettiğini, ancak bu ödemeleri yapmak için Şirketle anlaşmalı olarak arabulucunun işyerine gelerek tutacağı anlaşma tutanağının imzalanmasını şart koştuğunu, müvekkilinin maddi durumu itibarıyla haklarını alabilmek adına işverenin bu dayatmasını kabul etmek zorunda kaldığını, işverenin aynı zamanda müvekkilinden baskı ile istifa dilekçesi de aldığını, aynı ... 15.04.2021 tarihli arabuluculuk tutanağı tanzim edilerek imzalandığını, davalı işverenin müvekkilinin ... sözleşmesini sonlandırmış olmasına rağmen müvekkilinden baskı ile istifa dilekçesi aldığını, sonrasında aynı anda kendi belirlediği arabulucu ile anlaşma tutanağı tanzim ... kıdem tazminatı ödediğini, bu nedenle müvekkilinden alınan istifa dilekçesi ile 15.04.2021 tarihli arabuluculuk anlaşma tutanağının geçersiz olduğunu ileri sürerek fark kıdem tazminatı, fark ücret alacağı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti ile hafta tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

 

II. CEVAP

1.Davalı ... Den AŞ vekili cevap dilekçesinde; davanın hukuki yarar yokluğundan usulden reddine karar verilmesi gerektiğini, zamanaşımı def’inde bulunduklarını, ... sözleşmesinin sona ermesinin ardından taraflarca imzalanan arabuluculuk tutanağının, geçerli ve kanunun aradığı şartlara uygun olduğunu, bu nedenle davacının, arabuluculuk anlaşma belgesinde yazılı tutardan başka hak veya alacağının bulunmadığını, tüm talepler bakımından davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davacının müvekkili Şirkette olan çalışması sırasında kullanmadığı yıllık izin günlerine ilişkin ücretinin de arabuluculuk anlaşmasına dâhil edilerek davacı işçiye ödendiğini, davacının yönetici konumunda olduğunu, aldığı yüksek ücret ve çalışma saatlerini kendisinin belirlemesi hususları birlikte değerlendirildiğinde davacının müvekkili Şirketten fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ücreti talep edemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.

 

2. Davalı ... AŞ vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davacının ... sözleşmesinin sona ermesinin ardından taraflarca imzalanan arabuluculuk tutanağının geçerli ve kanunun aradığı şartlara uygun olduğunu, işverenin davacıyı istifaya zorlamak için hiçbir nedeni olmadığını, böyle arzuda olan bir işverenin kıdem tazminatı ödemeyeceğini, davacının müvekkili Şirketten yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti talep edemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.

 

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ve tanık olarak dinlettiği arkadaşlarının (A.T.F. ve M.Ş.) 22.03.2021 tarihli dilekçeyi sunarak çıkış yasağının bulunduğu bir dönemde tazminatları ödenmek koşuluyla işten çıkışlarının yapılmasını talep ettikleri, bu talebin davalı tarafça uygun görüldüğü ve davalı Şirketin protokol yaptığı belirtilen işveren sendikasınca (İNTES) arabulucu avukatın belirlenerek davalı tarafa bildirildiği, davacının ya da arkadaşlarının arabulucu avukata yönelik bir itirazda bulunmadıkları ve başkaca bir arabulucu avukat atanmasına dair taleplerinin olmadığı, arabuluculuk görüşmelerinin davalı işyerinde yapıldığı ve arabuluculuk görüşmelerinin yapılacağı yer ile ilgili mevzuatta sınırlayıcı bir hüküm bulunmadığı, görüşmelerde arabulucu avukat tarafından arabuluculuk ile ilgili tarafların bilmesi gereken hususların taraflara sözlü olarak aktarıldığı, görüşmeler sırasında arabuluculuk belgesinde yazılı tazminat ve ücret miktarlarının davacı tarafça hesaplandığı ve tutanağa hesaplanan bu miktarların aktarıldığı, arabuluculuk anlaşma belgesinin düzenlenmesi ve arabuluculuk görüşmelerinin tanık beyanlarından anlaşıldığı kadarıyla saatlerce sürdüğü, dosya kapsamında davacının iradesinin fesada uğratılmasına ilişkin herhangi bir delil bulunmadığı, davacının beyanında da paraya ihtiyacı olduğu için içeriğini ve sonuçlarını bildiği anlaşma belgesini imzaladığını beyan ettiği, arabuluculuk belgesinin imzalanmasında iradenin fesada uğratılması hususu söz konusu olmadığı için davacının imzalama saikinin anlaşma belgesinin geçerliliğini etkilemeyeceği, davacı tarafça anlaşma belgesinin imzalanmaması hâlinde ücretsiz izne çıkarılacaklarının kendilerine söylendiği iddia edilmiş ise de davacının bu hususu dosya kapsamındaki delil durumu itibarıyla ispatlayamadığı, dava konusu edilen tüm alacak kalemlerinin arabuluculuk anlaşma belgesinde yazılı olduğu, görüşme sonucunda ... sözleşmesinin istifa şeklinde sonlandırılması hususunun tamamen tarafların takdirinde olduğu, anlaşma belgesinde yazılı olduğu üzere ve anlaşma doğrultusunda davacıdan tutanak imza tarihinden önce istifa dilekçesi temin edilmiş olmasının sonuca etkili olmadığı, davalının davacıdan gelen işten ayrılma talebi sonrasında ... sözleşmesini arabuluculuk yoluyla sonlandırmak istemesinin işveren aleyhine değerlendirilemeyeceği, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun (6325 sayılı Kanun) 3 üncü maddesinde tarafların arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda ... olduklarının açıkça belirtildiği, buna rağmen attığı imzanın sonuçlarını ... muhasebe müdürü sıfatına sahip davacı işçinin anlaşma belgesine kendilerinin hesapladığı ücret miktarlarını yazarak imzalaması ve sonrasında baskı ile imzaladığı iddiasına sarılarak eldeki davayı açmasının dürüstlük kuralına da aykırılık oluşturduğu, aynı Kanun’un 18 ... maddesinin beşinci fıkrası hükmü karşısında işçi lehine yorum ilkesinin de uygulanamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

 

2. Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesinin 11.10.2022 tarihli ek kararı ile davacının istinaf başvurusunun miktardan reddine karar verilmiştir.

 

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen asıl ve ek kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

 

B. İstinaf Sebepleri

Davacı vekili; Mahkemece kararın kesin nitelikte verilmesinin açıkça kanuna aykırı olduğunu, davacının, baskılar nedeniyle Şirket yönetimine attığı e-postalar üzerine davalı işverenin kıdem tazminatı adı altında bir kısım ödemeler yapmayı kabul ettiğini, ancak bu ödemeleri yapmak için davalı Şirketle anlaşmalı olan arabulucunun işyerine gelerek anlaşma tutanağının imzalanmasını şart koştuğunu, davacının maddi durumu nedeniyle haklarını alabilmek adına işverenin bu dayatmasını kabul etmek zorunda kaldığını, işverenin aynı zamanda davacıdan baskı ile istifa dilekçesi de aldığını, bu şekilde müvekkili ile davalı işveren arasındaki ... sözleşmesinin baskı ile alınan istifa dilekçesine dayanılarak sona erdirildiğini ve aynı ... 15.04.2021 tarihli arabuluculuk tutanağı tanzim edilerek imzalandığını, davalı tanığı A.A’nın beyanında, arabuluculuk için kullandıkları bir şablon olduğunu, bu şablonu kendilerinin doldurduğunu, istifa dilekçelerinin ise arabuluculuk tutanağından birkaç ... sonra alındığını açıkça ifade ettiğini, tanıkların da beyan ettiği üzere aynı arabulucunun tüm arabuluculuk işlemlerinde işyeri ile çalıştığını, maktu arabuluculuk ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu, arabuluculuk tutanağının geçersizliği tespit edilerek davanın esasına girilmesi gerekirken reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.

 

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının arabuluculuk tutanağının geçersiz sayılmasını talep etmesi nedeniyle İlk Derece Mahkemesi kararının kesin olmadığı belirtilerek ek kararın kaldırılmasına ve istinaf incelemesinin esasa yönelik olarak yapılması gerektiğine karar verilmiş; esasa yönelik incelemede taraf tanıklarının beyanları itibarıyla baskı yapıldığının ispatlanmaması ve 15.04.2021 düzenleme tarihli arabuluculuk tutanağı da dikkate alındığında davacının istinaf sebeplerini ispat edemediği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

 

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

 

B. Temyiz Sebepleri

Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen nedenleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

 

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, taraflar arasındaki ihtiyari arabuluculuk tutanağının geçerli olup olmadığı noktasındadır.

 

2. İlgili Hukuk

1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.

 

2. 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun 3 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkraları şu şekildedir:

" (1) Kanuna, ... veya toplu ... sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.

(2) Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir."

 

3. 6325 sayılı Kanun'un 18 ... maddesinin beşinci fıkrası şöyledir:

"(5) (Ek: 12/10/2017-7036/24 md.) Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması hâlinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz."

 

4. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu’nun 30 vd. maddeleri.

 

3. Değerlendirme

1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

 

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

 

VI. KARAR

Açıklanan sebeple;

Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

 

 

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

 

 

07.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Bu sayfa 144 kez görüntülendi.