Dava konusu uyuşmazlıkta isteklilerden ihaleye katılabilmek için ihalenin ilan tarihinden önce alınmış bir takım belgelerin teklifleri kapsamında sunmalarının istenildiği anlaşılmaktadır. Her ne kadar anılan doküman düzenlemelerinde isteklilere tercih hakkı tanındığından bahsedilebilecekse de istekliye sunulan tercih hakkının her halükârda ihalenin ilan tarihinden önce alınmış belgelere ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu belgelerin standart olarak malzeme dahil yemek pişirme, servis, dağıtım ve sonrasına ilişkin hizmet alımı ihalelerinde istenen belgelerden olmadığı, başka bir anlatımla niteliği objektif olmakla beraber öngörülebilirliğe uygun olmadığından, söz konusu durumun ihaleye katılımdaki rekabeti zedeleyeceği açıktır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2024/029
Gündem No : 17
Karar Tarihi : 24.07.2024
Karar No : 2024/MK-77
BAŞVURU SAHİBİ:
MEHMET EMİN EKTİRİCİ
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2023/1108105 İhale Kayıt Numaralı "GAZİANTEP CENGİZ GÖKÇEK KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ, İSLAHİYE İLÇE DEVLET HASTANESİ İLE NURDAĞI İLÇE DEVLET HASTANESİNİN MALZEME DAHİL YEMEK PİŞİRME, SERVİS, DAĞITIM VE SONRASI HİZMET ALIMI" İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
KARAR:
Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi tarafından yapılan 2023/1108105 ihale kayıt numaralı "Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, İslahiye İlçe Devlet Hastanesi ile Nurdağı İlçe Devlet Hastanesinin Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Servis, Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alımı" ihalesine ilişkin olarak, Mehmet Emin Ektirici itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 22.11.2023 tarihli ve 2023/UH.I-1451 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması talebiyle, Mehmet Emin Ektirici tarafından açılan davada, Ankara 19. İdare Mahkemesinin 18.01.2024 tarihli ve E:2023/1356, K:2024/56 sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
Akabinde, söz konusu kararın Mehmet Emin Ektirici tarafından temyizi üzerine Danıştay Onüçüncü Dairesinin 01.04.2024 tarihli ve E:2024/630, K:2024/1578 sayılı kararında yer verilen "...İhale konusu işin gerekli kıldığı, mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için bir takım bilgi ve belgelerin aday veya isteklilerden başvuru veya teklifleri kapsamında sunmalarının istenebileceği açık olmakla birlikte, bu belgelerin ihalede olması gereken rekabeti zedelemeyecek nitelikte olması gerektiği de açıktır. Ayrıca, rekabet koşulları gözetilmek suretiyle bir takım belgeler isteklilerden istenebileceği gibi sözleşme imzalanması veya işin görülmesi aşamasında yükleniciden de istenebilecektir. Bu anlamda, isteklilerden bilgi ve belge talep edilirken ihalelere hâkim olan rekabet ile kaynakların etkin ve verimli kullanılması ilkelerine doğrudan katkı sağlayacak şekilde belirlemeler yapılması gerekmektedir.
Dava konusu uyuşmazlıkta isteklilerden ihaleye katılabilmek için ihalenin ilan tarihinden önce alınmış bir takım belgelerin teklifleri kapsamında sunmalarının istenildiği anlaşılmaktadır. Her ne kadar anılan doküman düzenlemelerinde isteklilere tercih hakkı tanındığından bahsedilebilecekse de istekliye sunulan tercih hakkının her halükârda ihalenin ilan tarihinden önce alınmış belgelere ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu belgelerin standart olarak malzeme dahil yemek pişirme, servis, dağıtım ve sonrasına ilişkin hizmet alımı ihalelerinde istenen belgelerden olmadığı, başka bir anlatımla niteliği objektif olmakla beraber öngörülebilirliğe uygun olmadığından, söz konusu durumun ihaleye katılımdaki rekabeti zedeleyeceği açıktır.
Öte yandan, yemek hizmet alımı ihalelerinde, insan sağlığının güvenceye alınması için gereken en önemli hususların gıda güvenliği ve hijyen tedbirleri olduğu, ihale konusu işte kullanılacak mutfakta gıda güvenliği önlemlerinden taviz verilmemesi gerektiği, aksi durumda telafisi zor durumların ortaya çıkabileceği açıksa da söz konusu önlemin yalnızca dava konusu ihale dokümanı düzenlemeleriyle alınabileceği sonucuna ulaşılması da mümkün değildir. Nitekim davaya konu ihaleye ilişkin olan Teknik Şartname'nin çeşitli maddelerinde üretim yerinin temizliğine ilişkin düzenlemeler bulunduğu gibi sözleşmenin yürütülmesi aşamasında koruyucu önlemlere ve yapılacak periyodik analizlere de yer verilmiştir. Bu çerçevede, uyuşmazlığa konu düzenlemelerde yer verilen belgelerin işin yürütülmesi veyahut sözleşme imzalanması aşamasında da geçmişte düzenlenme şartı olmadan istenmesinin aynı amacı gerçekleştirmeye uygun olabileceği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar temyize konu İdare Mahkemesi kararında aksi değerlendirmelerle rekabetin oluştuğu kanaatine varılmışsa da ihale dokümanının 26 istekli tarafından indirildiği, 10 isteklinin ihaleye iştirak ettiği ve bu isteklilerden 2'sinin teklifinin yaklaşık maliyetin üstünde olduğundan, 3 isteklinin geçici teminat mektubunun usulüne uygun olmadığından değerlendirme dışı bırakıldığı; başka bir anlatımla, dava dosyasında bulunan belgelerden 5 isteklinin teklifinin davacının itiraza konu etmiş olduğu İdari Şartname'nin 7.5.3. maddesine uygunluğunun denetlenmesi aşamasına geçilmeden değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmaktadır. İsteklilerden 4'ünün teklifi ise açıkça davaya konu doküman düzenlemesine uygun belge sunulmadığından değerlendirme dışı bırakıldığı ve netice olarak tek geçerli teklif bulunduğundan dolayı ihalenin bu istekli lehine sonuçlandırıldığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ihale dokümanındaki düzenlemenin rekabete aykırı olduğu anlaşıldığından, davacının itirazen şikâyet başvurusunun kabulü ile ihalenin iptaline karar verilmesi gerekirken, itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir." gerekçesiyle anılan Mahkeme kararının bozulmasına, dava konusu işlemin iptaline kesin olarak karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 53'üncü maddesinin (j) fıkrasının 9'uncu alt bendinde "Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.
Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez." hükmü yer almaktadır.
Danıştay Onüçüncü Dairesinin 01.04.2024 tarihli ve E:2024/630, K:2024/1578 sayılı kararı neticesinde isteklinin itirazen şikayete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde 82.018,00 TL'lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Kamu İhale Kurulunun 22.11.2023 tarihli ve 2023/UH.I-1451 sayılı kararının iptaline,
Anılan Danıştay kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.