İhale sonucu oluşan bedel muhammen bedelin üstünde olsa dahi, idarece rekabetin oluşmadığı gerekçesi ile (Tek Teklif) kira ihalesinin iptal edilebileceği hk.

Karar

 

Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2023/3510 E.  ,  2024/110 K.

 

T.C.

 

D A N I Ş T A Y

 

ONÜÇÜNCÜ DAİRE

 

 

Esas No:2023/3510

 

Karar No:2024/110

 

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kaymakamlığı (E-Tebligat)

 

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Barosu Başkanlığı …

 

VEKİLİ : Av. …

 

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

 

YARGILAMA SÜRECİ :

 

Dava konusu istem: Şırnak ili, Cizre ilçesi, … ada, … parselde bulunan 58.677,33 m2 yüzölçümlü taşınmazın 930,00 m2'lik kısmının kafe, restaurant ve çay bahçesi olarak 3 yıllığına kiraya verilmesine ilişkin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulüyle 14/03/2023 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin aynı Kanun'un 31. maddesi uyarınca iptaline ilişkin Cizre Kaymakamlığı'nın … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.

 

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlık konusu ihalede, davacı baro ile birlikte … Gıda Ltd. Şti.'nin (…) katıldığı, ihale komisyonunca gerçekleştirilen değerlendirmede …'nun eksik sicil belgesi ve tüzel kişiliği temsilen vekaletname sunamaması nedeniyle ihale dışı bırakıldığı, davacı tarafından 170.000,00 TL son teklif verilmesi üzerine ihalenin üzerinde kaldığı ve aynı tarihte kira sözleşmesinin imzalandığı, 2886 sayılı Kanun'un 31.maddesi ile ita amirine ihaleyi onaylamama ve iptal etme yetkisi tanınmış ise de bu yetkinin mutlak, sınırsız ve gerekçesiz olarak kullanılamayacağı, usulüne uygun gerçekleştirilmiş bir ihalenin anılan yetkiye dayanılarak onaylanmaması için hukuken geçerli olabilecek somut bir nedenin bulunması ve bu çerçevede ihalenin onaylanmamasının gerekçesinin idare tarafından hukuken geçerli bilgi ve belgeye dayalı olarak ortaya konulması ve kanıtlanması gerektiği, davalı idare tarafından her ne kadar tekrar ihaleye çıkılmasının kamu yararı açısından daha uygun olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle ihalenin iptaline karar verildiği belirtilse de dava konusu işlemin kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda tesis edildiğine ilişkin herhangi bir somut bilgi veya belgenin sunulmadığı, 2886 sayılı Kanun'da ita amirinin hukuken geçerli somut herhangi bir neden olmadan usulüne uygun olarak yapılan ihaleyi onaylamama veya iptal etme konusunda bir yetki tanınmadığı, hukuken geçerli bir neden gösterilmeksizin ihalenin onaylanmaması yönünde tesis edilen dava konusu işlemlerde takdir yetkisinin davalı idarece hukuka uygun olarak kullanılmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

 

Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

 

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, ihaleye davacı ile birlikte bir isteklinin daha katıldığı, diğer isteklinin evrak eksikliği nedeniyle ihale dışı bırakıldığı, yeterli katılım sağlanamadığından ihalede rekabetin oluşmadığı, kamu yararının gözetildiği ileri sürülmektedir.

 

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

 

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

 

TÜRK MİLLETİ ADINA

 

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

 

İNCELEME VE GEREKÇE:

 

 

ESAS YÖNÜNDEN:

 

MADDİ OLAY :

 

Şırnak ili, Cizre ilçesi, … ada, … parselde bulunan 58.677,33 m2 yüzölçümlü taşınmazın 930,00 m2'lik kısmının kafe, restoran ve çay bahçesi olarak işletilmesi amacıyla 3 yıl süreyle kiraya verilmesine ilişkin 14/03/2023 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye, davacı baro ile birlikte … katılmış, muhammen bedel (yıllık) 168.000,00 TL olarak belirlenmiş, ihale komisyonunca gerçekleştirilen değerlendirmede Hamaloğlu'nun eksik sicil belgesi ve tüzel kişiliği temsilen vekaletname sunamaması nedeniyle ihale dışı bırakılmış, davacı tarafından 170.000,00-TL teklif verilen ihale 14/03/2023 tarihli ihale komisyonu kararı ile davacı uhdesinde bırakılmış ve aynı tarihte kira sözleşmesi imzalanmıştır.

 

Sonrasında ita amiri tarafından yapılan değerlendirmede tekrar ihaleye çıkılmasının kamu yararı açısından daha uygun olduğu sonucuna varılarak ihalenin iptaline karar verilmiş bu karara karşı yapılan itirazın reddi üzerine bakılan dava açılmıştır.

 

İLGİLİ MEVZUAT:

 

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde, genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun'da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; "İlkeler" başlıklı 2. maddesinde, bu Kanun'un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu; "İhale kararlarının onayı veya iptal edilmesi" başlıklı 31. maddesinde ise, ihale komisyonları tarafından alınan ihale kararlarının, ita amirlerince karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanacağı veya iptal edileceği, ita amirince karar iptal edilirse ihalenin hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.

 

 

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

 

İdare, 2886 sayılı Kanun'a göre yapılan ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması ilkelerine göre ihaleyi gerçekleştirmek zorundadır. Anılan Kanun'un 31. maddesi ile, itâ âmirlerine 15 gün içinde ihaleyi onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetki, ihale işlemlerinin sadece mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle itâ âmirinin yerindelik denetimi yaparak Hazine menfaatini koruması amacıyla düzenlenmiştir. Nitekim, ihaleye katılanlar arasında yapılan anlaşmalar veya bazı katılımcıların ihaleden çekilmeye zorlanmaları veya belli paylar karşılığında piyasa şartlarına uygun olmayan teklifler vermeye ikna edilmeleri yoluyla kamu kaynaklarının haksız biçimde özel kişi veya kuruluşlara aktarılması şeklinde gelişen olaylara ülkemizde rastlandığı bilinen bir husustur. Bütün bu gerçekleri göz önünde tutan kanun koyucu, son kez genel bir değerlendirme yaparak idare menfaatini kollamak üzere itâ âmirine sözü edilen yetkiyi tanımıştır.

 

Bu bakımdan, hem hukuka uygunluk hem de yerindelik denetimi yapan itâ âmiri tarafından bu konuda alınan idari kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile itâ âmirine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle, anılan madde ile itâ âmirine tanınan yetkinin ihaleyi onaylamama yönünde kullanılması hâlinde, bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, itâ âmirince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihaleyi onaylamama işleminin idari davaya konu edilmesi hâlinde gerek davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ve gerekse mahkemece re'sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular, işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise, ihaleyi onaylamama işleminin hukuka aykırılığından bahsedilemeyecektir..

 

İhale konusu taşınmazın yüksek bir bedelle kiralanması kamunun yararına olacağından, muhammen bedelin aşılmış olduğu durumlarda dahî, taşınmazın daha yüksek bir fiyata kiralanabileceğinin itâ âmirince anlaşılması ve kamu yararı dışında subjektif nedenlerle hareket edildiğinin davacı tarafından ortaya konulamaması durumunda takdir yetkisinin ihalenin onaylanmaması yolunda kullanılmasının hukuka aykırı sayılamayacağı açıktır.

 

İhaleye davacı baro ile birlikte bir isteklinin daha katıldığı, ihale komisyonunca gerçekleştirilen değerlendirmede diğer isteklinin evrak eksikliği gerekçesiyle ihale dışı bırakıldığı, neticede ihaleye tek istekli olarak davacının katıldığı, muhammen bedelin (yıllık) 168.000,00 TL olarak belirlendiği, davacı tarafından 170.000,00 TL teklif verildiği ve ihalenin davacı uhdesinde kaldığı, ita amiri tarafından yapılan değerlendirmede tekrar ihaleye çıkılmasının kamu yararı açısından daha uygun olduğu, davacı tarafından yapılan itirazın ise ihalede rekabet şartları oluşmadığı, yeniden ihaleye çıkılmasının kamu yararı açısından uygun olacağı gerekçesiyle reddedildiği görülmüştür.

 

Bu durumda, idarece, ihalede rekabetin sağlanması ve kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması ilkeleri doğrultusunda ihalenin iptal edilebileceği, her ne kadar davacı tarafından muhammen bedelin üzerinde bir fiyat teklif edilmiş ise de, dava konusu ihalede diğer istekli Hamaloğlu'nun ihale dışı bırakılması nedeniyle davacının tek istekli olarak kaldığı dikkate alındığında, itâ amirince ihalenin iptaline ilişkin işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

 

KARAR SONUCU :

 

Açıklanan nedenlerle;

 

1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;

 

2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,

 

3. DAVANIN REDDİNE,

 

4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,

 

5. …-TL temyiz yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,

 

6. Davalı idare harçtan muaf kurumlar arasında yer aldığından, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13/j maddesi uyarınca temyiz aşamasında tahsil edilmeyen toplam …-TL harcın davacıdan tahsil edilerek Hazine'ye irat kaydedilmesine, gereği için Mahkemece ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,

 

7. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,

 

8. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,

 

9. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 12/01/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Bu sayfa 110 kez görüntülendi.