Tüzel kişiliğin ortağı tarafından sunulan iş denetleme belgesinin nasıl değerlendirilmesine gerektiğine ilişkin açıklayıcı karar.

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörlüğü Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından  30.05.2014  tarihinde  açık ihale usulü  ile yapılan "İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Hukuk Fakültesi İnşaatı Yapım İşi" ihalesine ilişkin olarak  Aksu İnşaat A.ş�.nin  16.07.2014  tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin22.07.2014  tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince  31.07.2014  tarih ve  24404  sayı ile Kurum kayıtlarına alınan  31.07.2014  tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak  2014/2319  sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:  

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinin İdari ş�artname’de benzer iş olarak belirtilen B/II grubu işler kapsamına girmediği,

2)  İdare tarafından, dilekçelerinde yer vermiş oldukları iddiaların somut delillere dayanmadığı sebebiyle şikâyet başvurularının reddedildiği, ancak bu işlemin temel ilkelere aykırı olduğu, zira kendilerinin ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarını bilmelerinin mümkün olmadığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif ettiği bedel ile işi yapması konusunda tereddütlerinin bulunduğu, şöyle ki;

- İKT-20 poz numaralı iş kalemine ilişkin olarak tek kalem proforma fatura ile açıklama yapılmasının uygun olmadığı, proforma fatura ekinde meslek mensubu tarafından son geçici vergi beyanname dönemine göre çıkartılan ve imalat tarifine uygun olacak şekilde dikey taşıyıcı alüminyum profil, L braket dübel, taşıyıcı klips, alüminyum profil ve tek cidarlı dış cephe tuğlası malzemeleri ile her malzemenin montajına yönelik işçilik tutarlarının yer aldığı birim maliyet cetvelinin sunulmadığı, imalat bünyesine giren malzemelerin alış ve satış faturalarının açıklama kapsamında yer almadığı, nakliye giderinin fiyata dahil olup olmadığının belirtilmediği ve yükleme boşaltma ile yatay ve düşey taşıma bedellerini gösteren analiz sunulmadığı,

- İKT-26 poz numaralı iş kalemine ilişkin olarak imalatçı firmadan alınması gereken birim maliyet cetvelinin sunulmadığı, proforma faturayı veren firmanın imalatçı firma olmaması halinde imalatın tümüne yönelik olarak verilen alış ve satış faturalarının imalatın içeriğine ve mahal listesinde verilen tarife uygun olması gerekmekle birlikte buna uygun bir analiz verilmediği, imalatla ilgili verilen alış ve satış faturalarının Tebliğ'in 45.1.6-a maddesine uygun olmadığı ve imalatın içeriğini yansıtmadığı, farklı malzemelerin bir araya getirilmesiyle oluşan söz konusu imalata ilişkin proforma faturanın imalatçıdan alınması gerektiği,

- Yukarıda yer alan İKT-20 ve İKT-26 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin olarak sunulan proforma faturalarda yer alan beyanların gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığının ve teklif tutarının buna göre oluşturulup oluşturulmadığının araştırılması gerektiği, zira fiyat teklifi ile proforma faturada yer alması gereken beyanların ve meslek mensubu tarafından düzenlenmesi gereken tutanakların birbirinden farklı olduğu,

- İdare tarafından oluşturulan girdi ve miktarlar ile istekli tarafından sunulan açıklamaların birbirleriyle örtüşmesi veya aradaki farklılığın kabul edilebilir seviyede olması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ve işin % 80′lik kısmına giren iş kalemlerine ilişkin olarak metraj, analiz ve diğer bilgi ve belgelerin istenmesi gerektiği, zira idareye sunulan metrajlarda özellikle beton ve demir miktarlarının gerçeği yansıtmadığı, bu durumun sonucu olarak maliyetin düşük çıktığı,

- İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan proforma faturaların içeriğinde yer alan malların bir kısmına ilişkin, son geçici vergi beyanname dönemine ait birim ortalama maliyetlerin belirtilmediği, belirtilenlerin ise mahal listesindeki imalat tanımlarına uygun olmadığı, ayrıca söz konusu mallara ilişkin meslek mensubunun onaylaması gereken bir alış ve bir satış faturalarının son geçici vergi dönemine ait olmadığı,

- İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif kapsamında sorgulanan özel pozlara ilişkin olarak imalat tanımına uygun olacak şekilde analiz girdi ve miktarlarının belirtilmediği, analizlerin büyük bir kısmında işçilik, makine, nakliye, taşımalara ilişkin analiz girdileri ve miktarların yer almadığı, ayrıca malzemelerin kalitesinin, tariflerde belirtilen standartlara uygun olduğuna yer verilmediği iddia edilmektedir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

                       1) Başvuru sahibinin 1'inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari ş�artname'nin "İhale konusu işe ilişkin bilgiler" başlıklı 2'nci maddesinde işin adının "İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Hukuk Fakültesi İnşaatı Yapım İşi" olarak, işin miktarının ise "37000 m2  alanda betonarme hizmet binası yapım işi" olarak düzenlendiği görülmüştür.

İhale ilan tarihinde yürürlükte olan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 3'üncü maddesinin (b) bendinde benzer iş, "İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle benzer özellikteki işleri" şeklinde tanımlanmıştır.

Adı geçen Yönetmelik'in "İş deneyimini gösteren belgeler" başlıklı 39'uncu maddesinde "…(2) Aday veya istekliler tarafından, iş deneyimlerini tevsik için;

a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

b) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,

c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,

ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; toplam sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,

d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80'inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

işlerle ilgili deneyimlerini gösteren belgeler sunulur.

…(4) Yapım işlerinde iş deneyiminde değerlendirilecek benzer işlerin belirlendiği tebliğde belirtilen esaslara uygun biçimde, hangi nitelikteki iş ya da işlerin benzer iş kabul edileceği idarece tespit edilir ve ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilanda veya davet mektubunda belirtilir.

…(9) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur.

(10) Tüzel kişi tarafından tam olarak değerlendirilmek üzere sunulan iş denetleme belgesinin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur." hükmü,

Aynı Yönetmelik'in "Değerlendirmeye ilişkin esaslar" başlıklı 48'inci maddesinde "(1) Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.

(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz…" hükmü yer almaktadır.

İdari ş�artname'nin "İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri" başlıklı 7'nci maddesinin "7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80′i oranında denetlenen ya da yönetilen,

c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80′ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,

ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80′ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; toplam sözleşme bedelinin en az % 80′i oranında denetlenen ya da yönetilen,

d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80′inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 50′sinden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.

İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80'ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20'sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.

…7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:

Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler: 11.06.2011 tarihli ve 27961 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliğinin eki Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesinde yer alan B/II Grubu işler Benzer İş olarak kabul edilecektir.

7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar: İnşaat Mühendisliği bölümü mezuniyet belgeleri/diplomaları ihale konusu iş veya benzer işlere denk sayılacaktır." şeklinde düzenlendiği görülmüştür.

Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ'de B-II grubu işler aşağıdaki şekilde gruplanmıştır.

II. GRUP: BİNA İş�LERİ

1.                  Askeri tesis ve binalar (20.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

2.                  Hastaneler (20.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

3.                  Havaalanı terminal binaları (25.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

4.                  İbadethaneler (5.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

5.                  İdari binalar (25.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

6.                  Kapalı spor salonları (5.000 ve üstü seyirci kapasiteli)

7.                  Kültür ve kongre merkezleri (20.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

8.                  Müze ve konser salonları (20.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

9.                  Stadyum, hipodrom ve veledromlar (en az 20.000'i kapalı olmak üzere toplam 25.000 ve üstü seyirci kapasiteli)

10.              Ticaret ve alışveriş merkez ve kompleksleri (25.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

11.              Toplu konut işleri (sosyal donatısı ile birlikte 50.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

12.              Tren gar ve istasyonları ile liman binaları (20.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

13.              Uluslararası fuar merkez ve kompleksleri (en az  20.000 m2  si kapalı sergileme alanı olmak üzere toplam yapı inşaat alanı  25.000 m2  ve üstü)

14.              Üniversite ve eğitim binaları (25.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

15.              Yüksek yapılar (30 kat üzeri ve  25.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

16.              (5) ve üzeri yıldızlı oteller ve 1. sınıf tatil köyleri (25.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklifi kapsamında Ayhan Uslu adına düzenlenmiş iş denetleme belgesi sunulduğu, teklif kapsamında ayrıca 30.05.2014 tarihinde düzenlenmiş ve meslek mensubu onayını ihtiva eden bir ortaklık durum belgesi sunulduğu, bahse konu belgede adı geçen kişinin belgenin düzenleme tarihinden önceki beş yıl boyunca kesintisiz olarak %50'den fazla hisseye sahip ortak durumunda olduğunun belirtildiği görülmüş olup, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 39'uncu maddesinde yer alan hükümler de dikkate alınırsa belgenin ihale ilan tarihi olan 25.04.2014 tarihinden sonra düzenlendiği, meslek mensubu onayını içerdiği ve düzenlenme tarihinden önceki beş yıl boyunca kesintisiz olarak %50'den fazla ortaklık şartını sağladığı, bu nedenle geçerli nitelikte bir belge olduğu anlaşılmıştır.

Bahse konu belgede işin adının "Arslanbey 34 Blok 544 Adet Konut ve Adaiçi Altyapı ile Çevre Düzenleme İnşaatı", uygulanan yapı tekniğinin "Betonarme Karkas (Tünel Kalıp Sistemi ile) İnşaat Alanı:73.873 m2", belge tutarının "19.257.962 YTL", ilgilinin görevi sırasında işin fiziki gerçekleşme oranının "%97,75", sözleşme tarihinin "13.07.2006", ilgilinin görev yaptığı tarihlerin ise "02.11.2006 – 05.10.2007" olarak belirtildiği, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "İş deneyim tutarının güncellenmesi" başlıklı 49'uncu maddesi dikkate alınarak yapılan hesaplama neticesinde güncel belge tutarının 33.308.402,94 TL olduğu tespit edilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan belgenin 34 blok 544 adet konut ve altyapı ile çevre düzenleme inşaatına ait olduğu ve Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ'in B-II grubunda yer alan "Toplu konut işleri (sosyal donatısı ile birlikte 50.000 m2  ve üstü yapı inşaat alanı)" kapsamında değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır. İdari ş�artname'nin 7'nci maddesinde asgari iş deneyim tutarının teklif edilen bedelin %50′si olarak belirlendiği dikkate alındığında, anılan isteklinin teklif tutarının 25.025.000,00 TL, sağlaması gereken asgari iş deneyim tutarının 12.512.500,00 TL, sunmuş olduğu güncel belge tutarının ise 33.308.402,94 olduğu tespit edilmiş olup, başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

                       2) Başvuru sahibinin 2'nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kanun'un "Aşırı Düşük Teklifler" başlıklı 38'inci maddesinde; verilen tekliflerin 37′nci maddeye göre değerlendirilmesi sonrasında, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların tespit edileceği ve bu teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği, açıklamaları yeterli görülmeyen isteklilerin tekliflerinin reddedileceği hüküm altına alınmıştır.

İhale ilan tarihinde yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği'nin "Aşırı düşük teklif değerlendirmesi" başlıklı 45'inci maddesinde "45.1.  4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde; ihale komisyonunun verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, ihale komisyonunun, yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alınacağı, Kurumun, aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. 4734 sayılı Kanunun aktarılan hükümleri çerçevesinde, yapım işlerinde aşırı düşük tekliflerin tespit edilmesi ve sorgulanmasına ilişkin olarak aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir:

…45.1.2.  Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin %  80'lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.2.1.  İhale komisyonunca, (38.1)  maddesi kapsamında idarece hazırlanan "sıralı iş kalemleri/grupları listesi" kullanılarak yaklaşık maliyetin %  80'lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %  80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1)  maddesine göre oluşturulan "sıralı analiz girdileri listesi" kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %  3'üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3'üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının %  3'üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15'ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda %  15'lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının %  3'ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3'ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının %  3'üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1)  maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2)  maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2)  maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

45.1.3.  İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a)  Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b)  Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a)  Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği "malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)" sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

b)  Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği "malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)" sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)'de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır." açıklamaları yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan Tebliğ açıklamaları özetlenecek olursa, idarelerin aşırı düşük teklif olarak belirlenen isteklilerden işin %80'lik kısmını oluşturan iş kalemlerine ilişkin açıklama talep edeceği ve anahtar teslimi götürü bedel işlerde, iş kalemleri/gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği "malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)" sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, Tebliğ ekinde yer alan standart forma uygun analiz formatını isteklilere vermesi, istekliler tarafından ise toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri/gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri/gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizlerin sunulması gerekmektedir. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenleme zorunluluğu bulunmamakla birlikte, analiz düzenlenecek durumlarda ise analizlere dayanak teşkil etmesi amacıyla Tebliğ'in 45.1.13'üncü maddesinde sayılan belgeler ile açıklama yapılması gerekmektedir. Yine istekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde de açıklama yapılabilmesinin mümkün olduğu, aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait tekliflerin reddedileceği anlaşılmıştır.

İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, idare tarafından sıralı iş kalemleri/ grupları listesi, sıralı analiz girdileri listesi, açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları listesi ile açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin oluşturulduğu, ihale üzerinde bırakılan istekliye gönderilen açıklama yazısı ekinde de açıklama istenecek iş kalemleri/grupları ile açıklama istenilmeyecek analiz girdilerine yer verildiği görülmüş olup yaklaşık maliyetin %  80'lik bölümünde 57 adet iş kaleminin bulunduğu, bu iş kalemlerinin 16 tanesinin özel poz niteliğinde, 30 tanesinin inşaat iş kalemi, 11 tanesinin ise tesisat kalemi niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.

Öte yandan idare tarafından özel poz niteliğindeki iş kalemlerinin bir kısmına ilişkin olarak girdi miktarlarının belirtildiği analizlerin düzenlendiği ancak İKT-3 poz numaralı "0,700 mm kalınlığında renkli sacdan çatı örtüsü kaplaması yapılması", İKT-7 poz numaralı "Ahşap askı ve şemsiyelik yapılması", İKT-20 poz numaralı "Terra cotta malzeme ile dış cephe kaplama yapılması", İKT-21 poz numaralı "3*80*80 cm ebatlı andezit taş ile mekanik olarak dış cepheye kaplama yapılması", İKT-26 poz numaralı "Alüminyum kapaklı dış cepheye giydirme cephe yapılması", İKT-28 poz numaralı "Fakülte binası ana giriş kapısı (Bodrum-1 ön görünüş girişi kapısı yapılması) ve sol yan görünüş giriş kapısı yapılması" iş kalemlerine ilişkin olarak düzenlenen analizlerde malzeme ve işçilik girdilerine ilişkin detaylandırma yapılmadığı, idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulacak istekliye gönderilen sorgulama yazısı ve ekleri incelendiğinde, açıklama istenecek iş kalemleri arasında sayılan özel imalat kalemlerine ait analiz girdi ve miktarlarını gösteren analiz formatının bu istekliye gönderilmediği, dolayısı ile aşırı düşük teklif sorgulamasının bu aykırılık giderilerek yenilenmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi tarafından itirazen şikâyet dilekçesinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı iddia edilmişse de aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygunluğunun incelenebilmesi için öncelikle, aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin idarece yapılacak işlemlerin mevzuata uygun şekilde gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Başvuruya konu ihalede, aşırı düşük teklif açıklama sunulması istenen ve yukarıda sayılan özel imalat kalemlerine ait analiz girdi türü ve miktarlarını gösteren analiz formatının açıklama sunacak istekliye verilmediği anlaşılmış olup, özel imalat kalemlerine ait analiz girdi ve miktarlarını gösteren analiz formatlarının istekliye verilmesi suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, yukarıda belirtilen özel imalat kalemlerine ait analiz girdi türü ve miktarlarını gösteren analiz formatlarının istekliye verilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

                       Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54′üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

İnceleme konusu ihalede,

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinin 2'nci maddesinde yer alan, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan    aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı    yönündeki iddialarının incelenmesi sonucunda, özel imalat kalemlerine ait analiz girdi ve miktarlarını gösteren analiz formatlarının istekliye verilmesi  suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği  gerekçeleri ile  Kurul çoğunluğunca, "düzeltici işlem belirlenmesine"  karar verilmiştir.

İncelenen ihalede, idarece belirlenen  sınır değerin altında    bir teklif bulunduğu, bu isteklinin teklifine ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı ve ihalenin bu istekli üzerine bırakıldığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin, idarece oluşturulan girdi ve miktarlar ile istekli tarafından sunulan açıklamaların birbirleriyle örtüşmesi veya aradaki farklılığın kabul edilebilir seviyede olması gerektiği, açıklama kapsamında sunulan metrajlarda özellikle beton ve demir miktarlarının gerçeği yansıtmadığı yönündeki iddiasına ilişkin olarak yapılan inceleme neticesinde, açıklama istenilen 57 iş kalemi arasında, 10 iş kalemi için istekli tarafından öngörülen tutarın idarenin metrajından fazla olduğu, 10 iş kalemi için idare ile aynı metrajların öngörüldüğü, 32 iş kalemi için istekli tarafından öngörülen miktarın idarenin hesaplamasından %10'un altında düzeyde noksan olduğu, kalan 5 iş kalemi için istekli tarafından öngörülen miktarların, idarenin yaklaşık maliyet hesabında kullandığı miktarlardan %12,02 ile %35,35 arasında değişen oranlarda eksiklik gösterdiği,    dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamasının, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.14'üncü maddesine aykırı olduğu anlaşıldığından, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla, söz konusu ihalede teklifine aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan tek istekli olan ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, önemli ölçüde metraj eksikliklerinin bulunduğu ve    Kurul çoğunluğunca verilen düzeltici işlem kararının ihale konusu işin kapsamında yer alan iş kalemlerinin miktarlarının belirlenmesi ile bir ilgisinin bulunmadığı göz önüne alındığında, işin doğası gereği bir istekli tarafından düzeltici işlem kararı öncesinde idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında öngördüğü metrajların, düzeltici işlem kararının gereklerinin yerine getirilmesi aşamasında sunulan açıklamalarda daha önce öngörülen miktarların değiştirilmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Bu haliyle, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucu idareye sunulmuş olan ve %80'lik oran içinde yer alan iş kalemlerine ilişkin açıklamada açık eksiklikleri bulunanların, ikinci kez sunulacak açıklamalarda metraj eksikliklerinin giderilmesi durumda, daha önce uygun olmayan bir teklifin uygun hale getirilmesi sonucunun ortaya çıkabileceği ve bu hususun 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 5'inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan temel ilkeler açısından mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

Yukarıda yer verilen hususlar çerçevesinde, incelenen ihalede açıklamalarında eksiklikleri bulunanlara bir kez daha aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasına gerek bulunmadığı ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı,    söz konusu teklifin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği    sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalede,    ilk açıklamalarında %80'lik oran içinde yer alan iş kalemlerinde eksiklikleri olanlara yeniden aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaması ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına    karar verilmesi gerektiği yönündeki  düşüncemle,Kurul çoğunluğunca alınan  "düzeltici işlem belirlenmesine"  niteliğindeki Kurul kararına katılmıyorum.