İş deneyiminin tevsiki için sunulan sözleşme ve faturaların ekinde damga vergisi ödendiğine dair makbuzun sunulmadığı gerekçesi ile teklifin değerlendirme dışı bırakılması mevzuata aykırılık teşkil edere mi?

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Başvuruya Konu İhale:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Kızılcahamam Huzurevi Müdürlüğütarafından 10.12.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan "Kızılcahamam Huzurevi Müdürlüğünün 2013 Yılı 12 Aylık Taşıt Kiralama"� ihalesine ilişkin olarak Pekcanlar Turizm Taşımacılık Kuyumculuk Bilgi İşlem Hizmetleri Temizlik İnşaat Medikal Gıda San. ve Tic. Ltd. ş�ti.'nin 20.12.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.12.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.01.2013 tarih ve 455 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.01.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

                      Başvuruya ilişkin olarak 2013/88 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhaleye istekli sıfatıyla iştirak ettikleri, iş deneyimini tevsik etmek amacıyla özel sektöre taahhüt edilen bir işe ilişkin olarak sundukları sözleşme ve fatura örneklerinin yanı sıra sözleşmeye ait damga vergisinin yatırıldığına dair dekont sunmadıklarından tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine göre iş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde sözleşme ve sözleşmeyi tevsik etmek için düzenlenmiş faturaların sunulmasının yeterli olduğu, damga vergisinin yatırıldığına dair dekontun sunulması gerektiği yönünde bir düzenleme bulunmadığı, idarenin işleminin yerinde olmadığı,

2) Ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin olarak birim fiyat teklif cetvelinde teklif ettikleri bedelin asgari işçiliğin altında kaldığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, birim fiyat teklif cetvelinde bu günlerde çalıştırılacak araç sürücülerine ödenecek ücrete ilişkin satır açıldığı ancak ilgili kurum resmi bir kurum olduğundan dolayı birim fiyat teklif cetvelinde buna neden yer verildiğinin anlaşılamadığı, ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olmadığı, ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir iş olduğu düşünüldüğünde dahi idarenin 2012 yılının Aralık ayı sonlarına doğru asgari ücretin zamlanmasından kaynaklanan fiyat farkını birim fiyat teklif cetveline zorunlu olarak yazması gerekirken yazmamış olmalarının da aslında işin personel çalıştırmaya dayalı bir iş olmadığının açıkça ispatı olduğu,

3) İhale üzerinde bırakılan Necati Kılıç’ın iş deneyimini tevsik için sunduğu belgenin "personel taşıma"� işine ilişkin olduğu, idari şartnamede ise “araç kiralama” işinin benzer iş olarak belirlendiği, personel taşıma işine ilişkin sunulan belgenin benzer iş tanımına uymadığı,

4) İhale üzerinde bırakılan Necati Kılıç’ın aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında teklif ettiği araçları kendi malı olarak açıkladığı ancak sunduğu araç ruhsatlarının başka şahıslar adına olduğu, bununla birlikte teklif açıklamasında araç kiralama bedeline yer vermediği, ayrıca sunduğu belgelerde serbest muhasebeci mali müşavir onayı bulunmadığı,

iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1'inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari ş�artnamenin 2. 1.a maddesinde ihale konusu işin adının; "Kızılcahamam Huzurevi Müdürlüğünün 2013 yılı 12 aylık taşıt kiralama"� şeklinde ifade edildiği,

                      İdari ş�artnamenin 7.6'ncı maddesinde; "Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir: Kamuda veya özel sektörde yapılan araç kiralama işleri benzer iş olarak kabul edilecektir"� şeklinde düzenleme yapıldığı görülmüştür.

                      Yapılan incelemede; başvuru sahibi isteklinin iş deneyimini tevsik için 06 Mangal Gıda Turz. Teks. San. Tic. Ltd. ş�ti. ile aralarında yapmış oldukları 29.01.2010 tarihli araç kira sözleşmesi ile bu sözleşmeye istinaden düzenlenen faturaları sunduğu, ancak idarece sözleşmenin ekinde damga vergisi ödendiğine dair dekont sunulmadığından teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.

                      Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "İş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde iş deneyimini gösteren diğer belgeler ve bu belgelerde aranacak kriterler"� başlıklı 47'nci maddesinde;

                  "(1) Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştirilen işlerde, iş deneyim belgesi düzenlenemez. Bu durumda, bitirilen işlere ilişkin iş deneyiminin belgelendirilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:

                  (a)Yurtdışında gerçekleştirilen işler hariç bu madde kapsamında yer alan işlerde; sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen; fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri veya serbest meslek makbuzu nüshaları ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri, personel çalıştırılan işlerde ise bu belgelere ek olarak o işe ait sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgeler, iş deneyimini gösteren belgelerdir. Aday veya istekli, iş deneyimini gösteren bu belgeleri başvuru veya teklifi kapsamında sunar. Bu maddede belirtilen işler için iş deneyim belgesi düzenlenmiş olsa bile, ihale komisyonunca dikkate alınamaz...."�

                  Hükmüne yer verilmiştir.

                      Öte yandan; 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun "Konu"� başlıklı 1'inci maddesinde "Bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtlar Damga vergisine tabidir.

Bu kanundaki kâğıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder...."� hükmü,

Anılan Kanun'un "Ödeme şekilleri"� başlıklı 15'inci maddesinde "Damga Vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir...."� hükmü,

Aynı Kanun'un "Resmi dairelerin mecburiyeti"� başlıklı 26'ncı maddesinde "Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kâğıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tespit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar."� hükmü yer almaktadır.

                      Söz konusu hükümlerden, belli parayı ihtiva eden kâğıtlar kapsamında olan ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgelerden olan "sözleşmeler"�in damga vergisine tabi olduğu, resmi dairelerin ilgili memurlarının kendilerine ibraz edilen sözleşmelerin damga vergisini aramak ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tespit etmek veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermek zorunda olduğu anlaşılmaktadır.

Damga vergisinin ödenmemesi veya eksik ödenmiş olması düzenlenen belgenin geçerliliğine etki etmemekle birlikte, Damga Vergisi Kanunu ile kendilerine görev yüklenen resmi kurum ve kuruluşların, kendilerine herhangi bir nedenle ibraz edilen kâğıtların damga vergisinin ödenmediği veya eksik ödendiği hususunda ilgili vergi dairelerine bildirim yükümlülüğü bulunmaktadır.

Sonuç itibariyle damga vergisinin ödendiğine dair makbuz sözleşmenin ve faturaların geçerlik şartı olmayıp, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu uyarınca ödenmesi gereken vergilerin ilgili Kanun uyarınca cezai müeyyidelerinin uygulanmasını gerektirir bir hal niteliğinde olduğu değerlendirildiğinden, idarenin iş deneyimini tevsik amacıyla kendisine ibraz edilen sözleşmenin damga vergisinin ödenip ödenmediğini araştırması ve verginin hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olduğunun tespit edilmesi halinde, ilgili vergi dairesine bildirimde bulunulması gerektiği, başvuru sahibi isteklinin bu sebeple değerlendirme dışı bırakılmasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2 ) Başvuru sahibinin 2'nci iddiasına ilişkin olarak;

                      Kamu İhale Genel Tebliğinin "Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler"� başlıklı 78'inci maddesinin üçüncü bendinde;

                      "Malzeme dahil yemek hazırlama hizmeti veya malzeme dahil yemek hazırlama ve dağıtım hizmeti ya da makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirlenmesi hallerde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir"� şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir.

                      İdari ş�artnamenin "Teklif fiyata dahil giderler"� başlıklı 25 inci maddesinde;

"25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:

Hizmetin sunulması işiyle ilgili olarak aylık 26 (yirmialtı) gün üzerinden fiilen çalışan ve mesainin tamamını kuruluşta geçiren sürücü için öngörülen işçilik giderleri [(işçi ücreti, sigorta prim giderleri, yemek, yol, giyim, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma 29 (yirmidokuz) gün] teklif fiyata dâhildir.

.....

25.3.3. Malzeme giderleri:

Aracın bakım, onarım, akaryakıt, yağ, yağlama, yedek parça ve diğer masrafları ile tüm vergi, sigorta, kasko vb. giderleri teklif fiyata dâhildir.

.....

25.4.Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

Bu iş için; iş kazaları ve meslek hastalıkları sigorta prim oranı %1,5 tir."�

                      ş�eklinde düzenlemeye yer verildiği görülmüştür.

İhale konusu işin taşıt kiralama işi olduğu görülmekle birlikte idarece ihale konusu işin niteliği dikkate alınarak ihale dokümanında araç sürücülerinin haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirmesinin öngörüldüğü, bu nedenle İdari ş�artnamenin 25'inci maddesinde araç sürücülerinin giderlerine ilişkin düzenlemelere yer verildiği, birim fiyat teklif cetvelinde de bazı kalemlerin işçi sayısı üzerinden, bazı kalemlerin ise kiralanacak araçların yapacağı kilometre üzerinden oluşturulduğu, ayrıca ulusal bayram ve genel tatil günlerinde de personel çalıştırılacağından buna ilişkin ayrıca iş kalemine yer verildiği, idarenin düzenlemelerinde mevzuata aykırı bir husus bulunmadığı anlaşılmıştır.

Öte yandan; başvuru sahibi tarafından birim fiyat teklif cetvelinde ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin teklif edilen birim fiyatın teklif edilmesi gereken asgari işçiliğin altında kaldığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi isteklinin birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin olarak 32,00 TL teklif edildiği, KİK işçilik hesaplama modülüne göre ise teklif edilmesi gereken asgari birim fiyatın ise 39,39 TL olduğu görülmüştür.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi"� başlıklı 9'uncu maddesinde;

".....

(3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır...."�

Hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin "Hizmet Alımı İhalelerinde Aşırı Düşük Tekliflerin Değerlendirilmesi"� başlıklı 79'uncu maddesinin dördüncü bendinde;

"79.4.  İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir."�

                      ş�eklinde düzenlemeye yer verilmiştir.

İdarelerce yaklaşık maliyete ilişkin olarak ayrıca kâr oranı belirlenmeyen ihalelerde yaklaşık maliyetin % 20'sinin kâr olduğu kabulünden hareketle, kâr hariç yaklaşık maliyet tutarı olan 87.377,77 TL'nin altında kalan tekliflerin aşırı düşük olarak kabul edilmesi gerektiği, bu tutarın üzerinde teklif veren isteklilerin tekliflerinin ise aşırı düşük olarak kabul edilemeyeceği açıktır.

Başvuru sahibi isteklinin teklif etmiş olduğu bedelin ise kâr hariç yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu, ayrıca birim fiyat teklif cetvelinde işçilik kalemlerine ilişkin teklif etmiş olduğu toplam tutarın, ihalede teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin üzerinde olduğu görülmüştür.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, teklif bedeli kâr hariç yaklaşık maliyetin üzerinde olan ve işçiliğe ilişkin teklif ettiği toplam bedel, asgari işçilik maliyetini karşılayan bir isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde işçiliğe ilişkin teklif etmiş olduğu birim fiyatın asgari işçiliğin altında kaldığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3 ) Başvuru sahibinin 3'üncü iddiasına ilişkin olarak;

                      İdari ş�artnamenin 2.1.a maddesinde ihale konusu işin adının; "Kızılcahamam Huzurevi Müdürlüğünün 2013 yılı 12 aylık taşıt kiralama"� şeklinde ifade edildiği,

                      İdari ş�artnamenin 7.6'ncı maddesinde; "Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir: Kamuda veya özel sektörde yapılan araç kiralama işleri benzer iş olarak kabul edilecektir"� şeklinde düzenleme yapıldığı görülmüştür.

İhaleye ait Teknik ş�artnameden ise işin personel taşınması için araç kiralanması işi olduğu anlaşılmaktadır.

                      İhale üzerinde bırakılan Necati Kılıç'ın iş deneyim belgesi incelendiğinde, işin tanımının "personel taşınması için araç çalıştırılması"� olarak ifade edildiği görülmüştür.

                      Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "Tanımlar"� başlıklı 3'üncü maddesine göre benzer iş, ihale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işleri ifade etmektedir.

                      İhale konusu işin personel taşınması için sürücü ile birlikte araç kiralanması olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu iş deneyim belgesine konu araç çalıştırılması işinin de ihale konusu işle aynı özellikler gösteren bir iş olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4 ) Başvuru sahibinin 4'üncü iddiasına ilişkin olarak;

                      İhale komisyonunca tekliflerin alınmasından sonra ihalede en düşük teklifi veren Necati Kılıç'tan teklif bileşenlerine ilişkin olarak açıklama sunmasının istenildiği, idarenin teklif sorgulaması yazısında işçilik giderleri, yakıt gideri, sigorta giderleri, periyodik bakım gideri, araçlara ait vergi giderleri ile sözleşme giderlerinin teklif bileşeni olarak belirtildiği, anılan istekli tarafından teklif açıklaması sunulduğu ve idarece açıklamanın uygun kabul edilerek ihalenin sözkonusu istekli üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.

                      Başvuru sahibinin kiralanacak araçların ruhsatlarının başka şahıslar adına olduğu ancak araç kiralama bedelini açıklamadığı şeklindeki iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede; İdari ş�artnamenin 25'inci maddesinde araç sürücülerinin giderlerine ilişkin düzenlemelere yer verildiği,   birim fiyat teklif cetvelinde ise işçilik giderlerinin ve araçların kilometre maliyetinin iş kalemi olarak belirlendiği görülmüştür. Dolayısıyla isteklilerden her bir aracın kilometre başına maliyeti üzerinden birim fiyat oluşturmalarının istenildiği, araçların her türlü giderinin (akaryakıt, sigorta, kiralama, periyodik bakım, vergi) bu iş kalemleri içinde gösterilmesi gerektiği anlaşılmıştır. İhale dokümanındaki düzenlemelerde teklif fiyata dahil olacak giderlere ilişkin yeterli açıklığa yer verildiği, birim fiyat teklif cetvelinde araçların kilometre maliyetlerinin iş kalemi olarak belirlendiği, birim fiyat teklif cetvelinde araç kiralama gideri olarak ayrıca bir gider kalemi gösterilmediği, isteklilerin de tekliflerini birim fiyat teklif cetveline göre hazırlamaları gerektiği dikkate alındığında, başvuru sahibinin araç kiralama bedelini açıklamadığı yönündeki iddiası yerinde bulunmamıştır.

Öte yandan ihale dokümanında makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin isteklinin kendi malı olma şartı aranmadığı, bu nedenle başka kişilere ait araç ruhsatlarını sunmasının uygun olmadığı yönündeki iddiasının da yerinde olmadığı, ayrıca teklif açıklamasına dayanak teşkil eden belgelerin (fiyat tarifeleri, sigorta poliçeleri, araç ruhsatları) idarece aslı görülerek onaylanan suretlerinin sunulduğu anlaşıldığından belgelerin ayrıca onaylanmasına ihtiyaç olmadığı sonucuna varılmıştır.

                  Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Pekcanlar Turz. Taş. Kuy. San. Tic. Ltd. ş�ti.'nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54′üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.