İcra takibinde derdestliğin takip türlerinin aynı olması gözetilmeksizin, takip şartı olduğu hk.

Karar

12. Hukuk Dairesi         2023/2397 E.  ,  2024/333 K.

MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki taraflarca istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

Taraflar arasındaki ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takipte şikayetçi borçlular vekilinin, borçlulara hesap kat ihtarının gönderilmediği, İİK md.149 ve İİK md.150/ı gereği ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip yapılamayacağı şikayeti ile kambiyo senedine özgü ilamsız takip sonrası aynı borca ilişkin olarak ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile ilamlı takip yapılamayacağına yönelik mükerrerlik iddiası sonucu icra takibinin iptalinin talep edildiği, İlk Derece Mahkemesince; kredi borçlusuna yapılan hesap kat ihtarı tebliğ işleminin usulüne uygun olmadığı gerekçesiyle şikayetin kabulü ile icra emrinin iptaline karar verilmesi üzerine her iki taraf vekilince ayrı ayrı yasal süresinde istinaf kanun yoluna başvurulduğu, Bölge Adliye Mahkemesince tarafların istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verildiği görülmektedir.

Karşı taraf alacaklının temyiz itirazları yönünden;

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının REDDİNE,

Şikayetçi borçlular vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;

Şikayet dilekçesinde; aynı alacak için daha önce kambiyo senetlerine özgü takip yapıldığı halde ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip başlatılması mükerrerlik oluşturacağından takibin iptali gerektiği talebi de yer almaktadır.

İcra hukukunda “derdestlik” hususunda pozitif bir düzenleme yer almamakla birlikte, İcra ve İflas Kanununda açık bir düzenleme bulunmadığı durumlarda medeni usul hukuku hükümlerinin niteliğine uygun düştüğü ölçüde kıyas yoluyla icra hukukunda da uygulanacağı tabiidir. Borçlu hakkında devam etmekte olan bir icra takibinin mevcudiyetine rağmen, aynı alacaklının, aynı borçluya karşı, aynı alacak sebebi ile yeniden icra takibi başlatmasının usulsüz olduğuna dair iddia, takip hukukunda mükerrerlik şeklinde nitelendirilmiş olup, medeni usul hukukundaki karşılığı ise derdestliktir. 1086 sayılı HUMK’nın 187/1-4 ve 194. maddelerindeki düzenlemede derdestlik, ilk itiraz olarak nitelendirilmiş iken, 6100 sayılı HMK’nın yürürlüğe girmesi ile 114/1-ı maddesinde yapılan düzenleme ile dava şartı haline getirilmiştir. İİK’da derdestlik iddiasının ileri sürülme şartları yönünden bir düzenleme bulunmadığından, HMK’da dava şartı olan derdestlik, icra takibi bakımından takip şartı haline gelmiştir.

Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 20.01.2023 tarih ve 2021/2 E. - 2023/1 K. sayılı kararı ile; derdestliğin takip şartı olduğu, derdest bir takip varken aynı alacak ile ilgili aynı taraflar arasında ikinci bir takip yapmakta, alacaklının hukuki yararı bulunmadığı gerekçelerine dayanılarak, aynı anda hem kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip hem de rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapılamayacağı yönünde içtihatların birleştirilmesine karar verilmiştir. Böylece, aynı alacak için değişik takip yollarına başvurulmasında yasal engel bulunmadığından yola çıkılarak, mevcut bir icra takibi devam ederken, alacaklının “tahsilde tekerrür etmeme kaydıyla” aynı alacak için, aynı borçluya, yeni bir icra takibi başlatmasında mükerrerliğin oluşmadığı görüşünün, söz konusu içtihadı birleştirme kararı karşısında uygulama kabiliyeti de kalmamıştır. Bu cümleden olmak üzere; icra takibinde derdestlik için takip türlerinin aynı olmasının gerekmediğinin de kabulü gerekir.

Dairemizce, ilamsız icra takiplerinde mükerrerlik iddiası, borca itiraz niteliğinde görülerek, bu itirazın İİK’nın 62. maddesi gereğince icra dairesine yapılması gerektiğine dair görüş istikrarlı şekilde uygulanmış ise de derdestliğin HMK’da dava şartı olarak düzenlenmesine ve bu hususun Yargıtay Büyük Genel Kurulunun içtihadı birleştirme kararı ile de benimsenmesine paralel olacak şekilde görüş değişikliğine gidilerek, icra takibinin ilamlı ya da ilamsız olduğuna bakılmaksızın, mükerrer takibin iptali talebinin, takip şartı olarak değerlendirilmesi ve buna bağlı olarak İcra mahkemesine şikayet yolu ile getirileceği, söz konusu şikayetin ise süresiz olarak ileri sürülebileceği sonucuna varılmıştır.

Somut olayda takip talebinde ve Ör: 6 icra emrinde açıkça "... borçlu aleyhine başlatılan Ankara 4. İcra Müdürlüğü 2020/11236 Esas sayılı dosyası, başkaca başlatılacak takip dosyaları ile tahsilde tekerrür etmemek ... kaydıyla" açıklamasına yer verilmekle söz konusu takiplerdeki asıl borcun aynı kredi sözleşmesinden kaynaklandığının alacaklı tarafından belirtildiği aynı borç için birden fazla takip açıldığı, ipotekli takibin diğer takiplere mükerrerlik oluşturduğunun kabulü gerekir.

Yukarıda yer verilen İçtihadı Birleştirme Kararı gereği ipotekli takibin iptaline karar verilmesi gerekirken mahkemece bu hususa yönelik iddianın ispatlanamadığı gerekçesi ile diğer şikayet nedenleri incelenilerek icra emrinin iptaline karar verilmesi doğru değildir.

SONUÇ : Şikayetçi borçluların temyiz itirazlarının kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesinin 26.01.2023 tarih ve 2021/1111 E. - 2023/126 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA ve Ankara 5. İcra Hukuk Mahkemesinin 08.04.2021 tarih ve 2021/362 E. - 2021/575 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 15.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.