Ziynet alacaklarına ilişkin davada, zamanaşımının nasıl belirlenmesi gerektiği hakkında açıklayıcı örnek Kr.

Karar

6. Hukuk Dairesi 2010/12982 E., 2011/5634 K.

ÇEYİZ VE ZİYNET EŞYALARININ İADESİ

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak davasına dair karar davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.

Dava, çeyiz ve ziynet eşyalarının aynen iadesi,olmadığı takdirde bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın zaman aşımı nedeniyle reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin ziynetlerinin zorla elinden alınarak annesi evinde bırakıldığını, sonra bu ziynetleri iade etmediğini belirterek ziynetlerin aynen iadesine olmadığı takdirde 16.430 TL bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle tahsilini istemiştir. Davalı zamanaşımı definde bulunarak davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, 1 yıl içinde açılmayan davanın zamanaşımı nedeni ile reddine karar verilmiştir.

Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik tasarruf özgürlüğüne yönelik saldırılara el atmanın önlenmesi davası ile karşı koyabileceği gibi istihkak davası ile de karşı koyabilir. Eşya davası bu anlamda bir istihkak davası olmakla istem dava konusu eşyaların; aynen iadesi, olmadığı takdirde dava tarihindeki bedelinin verilmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Dava konusu eşyaların mevcut olduğu tespit edilmiş ise uyuşmazlık mülkiyet hakkına dayandığından olayda zamanaşımı söz konusu olamaz. Dava konusu eşyaların var olduğu tespit edilemez ise istem tazminata ilişkin olduğundan Borçlar Kanununun 125.maddesinde belirlenen on yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması ve karı koca arasındaki davalarda Borçlar Kanununun 132.maddesinin dikkate alınması gerekir.

Olayımıza gelince;taraflar arasındaki boşanma davasının 13.03.2007 tarihinde kesinleştiği ve davacı mevcut olan ziynetlerin zorla elinden alındığı hukuki sebebine dayanarak 25.03.2009 tarihinde açtığı dava 1 yıllık zamanaşımı süresi içinde açılmadığı gerekçesiyle zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmiş ise de, davanın Türk Medeni Kanunu'nun 178. maddesi gereğince boşanmanın feri olarak nitelenmesi ve zamanaşımı süresinin 1 yıl olarak kabulü doğru değildir. Zira bu tür davalar yukarıda açıklandığı üzere istihkak davası niteliğindedir. Mahkemece işin esasına girilerek, tarafların tüm delilleri toplanıp, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde zamanaşımı nedeni ile reddine karar verilmesi doğru olmadığından hükmün bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile HUMK.nun 428. maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 2.5.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.