Çekin zamanaşımına uğradığı ve bu nedenle kambiyo senedi vasfını kaybederek yazılı delil başlangıcına dönüştüğü hk. (BAM)

Karar

İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ

12. HUKUK DAİRESİ

Esas Numarası: 2021/1242

Karar Numarası: 2021/1214

Karar Tarihi: 01.09.2021

İlk derece mahkemesince verilen davanın kabulüne dair kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine  dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;

DAVA: Davacı vekili, davalı şirketin dava konu olan 28/06/2016 keşide tarihli 21.000-TL bedelli çeki keşide ederek dava dışı ...'a verdiğini, söz konusu çek dava dışı ... Ltd. Şti tarafından ciro edildiğini ve davacı bankaya verildiğini ve çekin yasal hamili konumunda olduğunu, çekin süresinde ödenmemesi üzerine çekin ibraz edildiği ve çek hakkında Bakırköy 6. ATMnde ödeme yasağı verildiğini, çek ile ilgili yasal zaman aşımı süresi içinde takip yapılamadığından davacı banka kambiyo hukukunda doğan haklarını da yitirdiklerini, davaya konu çek bedelinin fazlaya dair talep ve dava  hakları saklı kalmak kaydıyla sebepsiz zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren işleyecek ticari temerrüt faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

CEVAP: Davalı, davaya  cevap dilekçesi sunmamıştır.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece; davalının keşideci, davacının yetkili hamil olduğu, çekin arka yüzünden çek hakkında Bakırköy 6. ATM'nin 2016/204 Esas sayılı dosyasında ödeme yasağı kararı bulunması nedeniyle ödeme yapılmadığı,  2016/204 esas sayılı dosyasının çekin zayi nedeniyle iptali istemine ilişkin olduğu, çekte ilk ciranta ve lehdarın dava dışı ... olduğu, yargılama sonucunda bu çekin iptaline karar verildiği, TTK 732/1 maddesi uyarınca; zamanaşımı sebebiyle veya poliçeden doğan hakların korunması için gerekli olan işlemlerin yapılmasının ihmal edilmiş olması dolayısıyla, düzenleyenin veya kabul edenin poliçeden doğan yükümlülüklerinin düşmüş bile olsa, bunların poliçenin hamiline karşı, onun zararına zenginleşmiş olabilecekleri kadar borçlu kaldıkları, aynı maddenin 4. fıkrası uyarınca ise ispat yükünün, sebepsiz zenginleşmediğini iddia edene, yani keşideciye ait olduğu, dava konusu çekin vade tarihi olan 28.06.2016 tarihide dikkate alınarak yasal süresi içerisinde takibe konulmadığı için kambiyo senedi vasfını yitirdiği, davacının, davalı tarafından keşide edilen çekin ciro yoluyla hamili olduğu, davacı banka ile davalı arasında bir temel ilişkinin bulunmadığı, bu durumda kambiyo hukukuna ilişkin haklarını kaybeden davacının, sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak keşideciden borcun ödenmesini isteyebileceği, davalı tarafın herhangi bir delil sunmadığı, dolayısıyla ispat külfetinin yerine getirilmediği, çek hakkında verilen zayi kararının, bu dava türünün hasımsız olması nedeniyle davacının haklarını etkilemediği gerekçesiyle davacının, ... Bankası A.Ş. Büyükçekmece Şubesine ait 21.000-TL bedelli,  28.06.2016 keşide tarihli çeke ilişkin sebepsiz zenginleşme davasının kabulü ile 21.000-TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili; müvekkili bankanın çekin yasal hamili konumunda olduğunu, çekin süresinde ödenmemesi üzerine çekin ibraz edildiğini ve çek hakkında ödeme yasağı kararı verildiğinin anlaşıldığını, çek ile ilgili yasal zamanaşımı süresi içinde takip yapılamadığından müvekkili bankanın kambiyo hukukundan doğan haklarını da yitirdiğini, bu nedenle davalının müvekkili banka aleyhine çek bedeli kadar sebepsiz olarak zenginleştiğini, zamanaşımına uğramış çek üzerindeki vade tarihinin temel ilişkiye dayalı alacak davalarında da kesin vade tarihi olduğunu, bu günün geçmesiyle borçlunun kendiliğinden temerrüde düşmüş sayılması gerektiğini belirterek kararının kaldırılarak 21.000-TL'nin vade tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.

GEREKÇE: Dava, zamanaşımına uğrayan çeke dayalı alacağın sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak tahsili istemine ilişkindir. Davaya konu 28/06/2016 keşide tarihli, 21.000-TL bedelli davalı ...AŞ'nin keşideci, davacı ... Bankası Türk AO'nın yetkili hamil olduğu çek üzerinde mahkemece ödeme yasağı  konulduğundan çekin son hamil olan davacıya iade edildiği, çekin zamanaşımına uğradığı ve sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre keşideciden talepde bulunulduğu anlaşılmaktadır. İlk derece mahkemesince ciro silsilesinden hamil olduğu anlaşılan davacının zararının oluştuğu kabul edilerek, alacağa dava tarihinden itibaren faiz uygulanmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiş; davacı vekili tarafından alacağa çekteki vade tarihinden itibaren ticari temerrüt faizi uygulanması gerektiği ileri sürülerek istinaf yoluna başvurulmuştur. Davaya dayanak çek zaman aşımına uğramış olmakla kambiyo senedi vasfını kaybetmiştir. Buna bağlı olarak çekteki keşide tarihine ilişkin belirleme hükümsüz hale geldiğinden, artık çekin keşide tarihinden itibaren faiz istenemez. Yargıtay İçtihadı Birleştirme HGK nun 14.07.2020 tarihli resmi gazetede yayınlanan 2019/1 E., 2019/8 K. 25.12.2019 tarihli kararı zamanaşımına uğrayan senet (bono)lerin faiz başlangıç tarihi ile ilgili Yargıtay Hukuk Daireleri arasında ki uyuşmazlığı çözüme kavuşturmuştur. Zamanaşımına uğrayan ve bu nedenle kambiyo senedi vasfını kaybederek yazılı delil başlangıcına dönüşen  senetteki vade (çekde keşide)tarihi  TBK’nın 117/2 maddesi ile belirlenen temerrüt için ihtara gerek olmayan durumlar kapsamında olmadığından, borçlunun temerrüde düşürülmesi için  TBK 117/1 maddesi gereğince ihtarı gereklidir. Davalının dava tarihi öncesinde temerrüde düşürüldüğüne yönelik bir delil bulunmamasına göre, mahkemece dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi yerinde olup davacı vekilinin faiz başlangıcına ilişkin istinaf sebebi yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, istinaf nedenleri yerinde olmayan davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan  reddine karar verilmiştir.

HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle:

Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nun 353(1)b-1 maddesi uyarınca  ESASTAN REDDİNE, 2543 sayılı kanunun geçici 5.maddesi uyarınca davacıdan harç alınmasına yer olmadığına,

İstinaf yoluna başvuran tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına,

Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK.'nın 362(1)-a maddesi uyarınca kesin olmak üzere, oybirliği ile karar verildi. 01/09/2021