E-defterlerin zayi olması gerekçesi ile zayi belgesi verilmesinde, talep edenin basiretli tacir yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğinin de gözetilmesi gerektiği hk.

Karar

 

 

T.C. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21.Hukuk Dairesi 2023/1855 Esas 2024/22 Karar

 

T.C.

 

ANKARA

 

BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ

 

21.HUKUK DAİRESİ

 

 

ESAS NO : 2023/1855

 

KARAR NO : 2024/22

 

TÜRK MİLLETİ ADINA

 

KARAR

 

 

İNCELENEN DOSYANIN

 

MAHKEMESİ : ANKARA 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

 

TARİHİ : 02/10/2023

 

 

NUMARASI : 2023/437 Esas 2023/677 Karar

 

TALEP EDEN : .

 

VEKİLİ :

 

KARŞI TARAF : HASIMSIZ

 

TALEP : Zayi Belgesi Verilmesi

 

TALEP TARİHİ : 14/06/2023

 

KARAR TARİHİ : 09/01/2024

 

GEREKÇELİ KARARIN

 

YAZILDIĞI TARİH : 09/01/2024

 

Zayi belgesi verilmesi istemine ilişkin talebin yargılaması sonunda ilamda yazılı gerekçelerle talebin reddine yönelik olarak verilen hükme karşı talep eden vekili tarafından süresinde istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

 

TALEP

 

Talep eden vekili dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin ilaç pazarlama sektöründe faaliyet gösteren bir şirket olduğunu, kamu hastaneleri ile üniversite hastanelerinin açmış olduğu ilaç alım ihalelerine katılarak ihalenin uhdesinde kalması neticesinde 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu gereğince sözleşmeler imzalandığını ve sözleşme gereği ilgili kamu hastanesi veya üniversite hastanesine ilaçların teslimini sağlandığını, tacir sıfatını haiz olan müvekkili şirketin TTK ve Vergi Usul Kanunu üzerinde geçmiş yıllarda yapılan değişiklikler çerçevesinde, tutmakla yükümlü olduğu ticari defterlerden; defteri kebir ve yevmiye defterlerini elektronik ortamda, elektronik-defter olarak sakladığını, 05.06.2023 tarihinde, sabah saatlerinde günlük mesainin başlamasıyla beraber, müvekkil şirket'in muhasebe departmanındaki çalışanlarının bilgisayarlarını açtıkları esnada, bilgisayar ekranı mavi ekran olarak açılmış durum derhal muhasebe departmanı çalışanları tarafından şirket yetkililerine bildirildiğini ve akabinde müvekkili şirketin IT elemanlarınca yapılan inceleme ile de, müvekkili şirketin sunucusuna, kimliği belirlenemeyen şahıs/şahıslar tarafından hukuka aykırı ve izinsiz olarak giriş yapıldığını, bir takım verilerin yok edilip şüpheliler tarafından şifrelenerek, müvekkili şirketin iş bu verilere erişiminin engellendiğinin tespit edildiğini, müvekkili şirketin yok edilerek, erişimi engellenen verileri içinde, elektronik ortamda sakladığı 2016-2022 yıllarına ait defteri kebir ve yevmiye defterleri de bulunduğunu, 05.06.2023 tarihinde söz konusu siber saldırının öğrenilmesiyle birlikte, müvekkili şirket yetkililerinin, yok edilerek erişimi engellenen verilerin kurtarılması adına, ... Ltd. Şti. unvanlı firma ile anlaştığını, veri kurtarma çalışmalarının devam ettiği esnada, müvekkilinin yaşamış olduğu siber saldırı olayına ilişkin, şüpheli/şüphelilerin tespit edilebilmesi amacıyla Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı nezdinde suç duyurusunda bulunulduğunu, veri kurtarma çalışmalarında bulunan ... Ltd. Şti., yaklaşık 1 hafta boyunca siber saldırı neticesinde yok edilerek, erişimi engellenen verileri kurtarmaya çalışmışsa da, 13.06.2023 tarihinde veri kurtarma çalışmalarının sonuçsuz kaldığını müvekkili şirket yetkililerine bildirildiğini, açıklanan nedenler doğrultusunda müvekkili şirketin bilişim sistemi üzerinde, kimliği belirlenemeyen şahıs/şahıslarca gerçekleştirilen siber saldırı neticesinde çalınan ve şirket kayıtlarında yok edilen müvekkili şirketin 2016-2022 yıllarına ait defteri kebir ve yevmiye defterlerine ilişkin, TTK m. 82/7 hükmü uyarınca zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.

 

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

 

Mahkemece; e-defter kayıtlarının sadece tek bir bilgisayarda tutulduğu, e-defter kayıtlarının başka bir bilgisayarda veya harici bir depolama alanında yedeklenmediği, davacının basiretli tacirden beklenen özeni göstermediği, dolayısıyla zayi belgesi verilme koşullarının oluşmadığı anlaşıldığından talebinin reddine karar verilmiştir.

 

İSTİNAF SEBEPLERİ

 

Talep eden vekili istinaf dilekçesinde özetle; ilk derece mahkemesinin kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu,

 

Müvekkilinin üzerine düşen tüm yükümlülüğünü yerine getirdiğini, ilgili mevzuatta öngörülen yedekleme dahil tüm gerekli önlem ve tedbirleri aldığını, ilk derece mahkemesince bu hususun araştırılmadığını, açılan davanın re'sen araştırma ilkesine tabi olduğunu, mahkemenin delil toplama yükümlülüğünü yerine getirmediğini, bu nedenlerle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir.

 

HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

 

Talep, TTK'nun 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.

 

6102 sayılı TTK'nın 82/7. maddesinde; "Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.” şeklinde düzenleme yapılmakla tacirlere ticari defter ve kayıtlarını saklama ve ibraz hususunda zorunluluk getirilmiştir.

 

30923 Sayılı Elektronik Genel Defter Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 7.1. maddesinde de "E-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen "mücbir sebep" halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir. Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin (talep edilecek bilgi ve belgeler e-defter uygulama kılavuzunda açıklanır) ibraz edilmesi halinde mükelleflerin zayi olan e-defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-defter ve berat dosyalarının e-defter uygulaması aracılığıyla başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için başkanlık tarafından yazılı izin verilir." hükmünü içermektedir.

 

Aynı Tebliğin "e-Defter Dosyaları, Berat Dosyaları ve Muhasebe Fişlerinin Muhafaza ve İbrazı" başlıklı 4.4. Maddesinin 1-e bendinde ise" e-Defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-Defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. e-Defter ve beratların teknik yeterliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta saklama izni verilen özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde muhafaza usulü ile muhafaza edilmesi sürecinde e-Defter uygulamasına dâhil olan mükellefler ve özel entegratörler tarafından uyulması gereken genel, gizlilik ve güvenliğe ilişkin usul ve esaslar, Başkanlık tarafından hazırlanarak edefter.gov.tr adresinde yayımlanan “e-Defter Saklama Kılavuzu”nda açıklanır. e-Defter ve berat dosyalarına ait ikincil kopyalarının bu fıkra uyarınca muhafazası için gerekli yükleme işlemlerinde bu Tebliğin (4.3.4) numaralı fıkrasında belirtilen süreler dikkate alınır." düzenlemesi yer almaktadır.

 

Talep eden tarafça, e-defter olarak tutulan 2016-2022 yıllarına ait defteri kebir ve yevmiye defterlerinin kullanılamaz ve içindeki dökümanlara da ulaşılamaz hale geldiği iddia edilerek zayi belgesi verilmesi talebiyle eldeki dava açılmıştır.

 

Düzenleme ile birlikte somut olaya gelince; ilk derece mahkemesince e-defter sisteminin ne şekilde oluşturulduğu, Maliyece verilen beratların yedekleme işlemi sonucu verilip verilmediği, siber saldırı sonucu şifreleme işleminin e-defterlere ulaşılmasını engelleyip engellemediği, dava konusu döneme ilişkin kayıtların hangi tarihte sisteme yüklendiği, yükleme olmuşsa yüklemenin usulüne uygun yapılıp yapılmadığı, yükleme işleminin ne şekilde ve ne zaman tamamlandığı ve ayrıca talep eden yanca alınan tedbirlerin siber saldırılara karşı şirketçe tedbir alındığı iddia edilmiş olmakla bu iddiaların da yerinde bilişim ve bilgisayar alanında uzman bilirkişi ile muhasebeci bilirkişiden oluşan heyetten denetime elverişli araştırma yapılıp bilirkişi raporu ile tespit edildikten sonra ve bu konuya dair tüm mevzuat hükümlerinin olaya uygulanması ile talep edenin basiretli tacir yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğinin değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir.

 

Hal böyle olunca, ilk derece mahkemesince uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli nitelikteki delillerin toplanmamış ve değerlendirilmemiş olduğu anlaşılmakla 6100 Sayılı HMK'nın 22/07/2020 tarih ve 7751 Sayılı Yasa'nın 35.maddesi ile değişik 353/(1)-a.6.maddesi gereğince davanın yeniden görülmesi için dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiş ve takdiren aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

 

HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle;

 

1-Talep eden vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE, Ankara 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 02/10/2023 tarih ve 2023/437 Esas 2023/677 Karar sayılı kararının

HMK'nun 353/1-a.6 maddesi gereğince KALDIRILMASINA,

 

2-Talebin yeniden görülmesi için dosyanın karar veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine,

 

3-Talep edenin yatırdığı 269,85 TL istinaf karar harcının talep halinde talep edene iadesine,

 

Dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde HMK'nun 362/(1).ç maddesi gereğince kesin olmak üzere tarafların yokluğunda dosya üzerinden oy birliği ile karar verildi.09/01/2024

Bu sayfa 293 kez görüntülendi.