Kýsmi teklife açýk ihalelerde, aþýrý düþük sorgulamasý her kýsým için ayrý ayrý mý yapýlmalýdýr?

Ýhaleyi Yapan Daire:  

Baþvuru Tarih ve Sayýsý:  

Baþvuruya Konu Ýhale:  

Kurumca Yapýlan Ýnceleme ve Deðerlendirme:  

Silifke Ýlçe Milli Eðitim Müdürlüðütarafýndan 13.08.2013tarihinde açýk ihale usulüile yapýlan "2013 -2014 Eðitim Öðretim Yýlýnda Taþýmalý Eðitim Kapsamýna Alýnan Öðrencilerin Taþýnmasý Ýþi" ihalesine iliþkin olarak Pekþen Turizm Nakliyat Sos. Hiz. Yemekçilik Otomotiv San. ve Tic. Ltd. þžti.nin 04.09.2013tarihinde yaptýðý þikâyet baþvurusunun, idarenin 06.09.2013tarihli yazýsý ile reddi üzerine, baþvuru sahibince 09.09.2013tarih ve 28585sayý ile Kurum kayýtlarýna alýnan 09.09.2013tarihli dilekçe ile itirazen þikâyet baþvurusunda bulunulmuþtur.

                      Baþvuruya iliþkin olarak 2013/3223sayýlý þikâyet dosyasý kapsamýnda yapýlan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiþtir.

Karar:  

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

Ýtirazen þikâyet dilekçesinde özetle,

1) Milli Eðitim Bakanlýðý tarafýndan oluþturulan "örnek yaklaþýk maliyet tespit formülü'nün yanlýþ uygulandýðý, zira 10 km mesafenin altýnda uygulanmasý gerekli formülün 10 km üstü mesafelerde de uygulandýðýnýn açýklanan yaklaþýk maliyet tutarýndan anlaþýldýðý, buna göre yaklaþýk maliyetin doðru hesaplanmadýðý ve aþýrý düþük teklif durumuna düþen teklif sayýsýnýn arttýðý,

2) Ýdarece, ihalenin her kýsmý için ayrý aþýrý düþük teklif açýklamasý istendiði, oysa ihaleye tek teklif verildiðinden, kýsmi teklif verilen kýsýmlarýn toplam tutarý üzerinden aþýrý düþük teklif sorgulamasý yapýlmasý gerektiði, aþýrý düþük teklif sorgulamasýnýn hem birinci iddia yönüyle hem de ikinci iddia yönüyle doðru olarak yapýlmadýðý,

3) Ýhale sonucunun tüm isteklilere bildirilmediði, sadece 1 ve 2'nci en avantajlý teklif sahiplerine bildirildiði, buna göre 4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanunu'nun 41'inci maddesine aykýrý iþlem tesis edildiði iddialarýna yer verilmiþtir.

Baþvuru sahibinin iddialarýnýn deðerlendirilmesi sonucunda aþaðýdaki hususlar tespit edilmiþtir.

                      Baþvuru sahibinin aþaðýda yer verilen iddialarýnýn, ihalenin herhangi bir kýsmýna veya hangi kýsma yönelik þikâyette bulunulduðu açýkça belirtilmek üzere birden fazla kýsmýna yönelik olmadýðý, þikâyetin ihalenin geneline þamil olduðu görüldüðünden, baþvuru sahibi isteklinin ihaleye teklif vermediði kýsýmlar yönüyle baþvuru ehliyeti bulunmadýðý anlaþýlmýþtýr.

                      Bu itibarla baþvuru sahibi istekli tarafýndan ihaleye teklif verilmeyen kýsýmlara iliþkin olarak, 4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanunu'nun 54′üncü maddesinin onuncu fýkrasýnýn (c) bendi gereðince itirazen þikâyet baþvurusunun ehliyet yönüyle reddine karar verilmiþtir.

1. Baþvuru sahibinin 1'inci iddiasýna iliþkin olarak:

4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanunu'nun "Yaklaþýk maliyet" baþlýklý 9'uncu maddesinde,  " Mal veya hizmet alýmlarý ile yapým iþlerinin ihalesi yapýlmadan önce idarece, her türlü fiyat araþtýrmasý yapýlarak katma deðer vergisi hariç olmak üzere yaklaþýk maliyet belirlenir ve dayanaklarýyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaþýk maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarýnda yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî iliþkisi olmayan diðer kiþilere açýklanmaz."  hükmü yer almaktadýr.

Hizmet Alýmý Ýhaleleri Uygulama Yönetmeliði'nin "Yaklaþýk maliyete iliþkin ilkeler" baþlýklý 7'nci maddesinde  "(1) Ýdare tarafýndan, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrýntýlý fiyat ve gerektiðinde miktar araþtýrmasý yapýlmak suretiyle ihale konusu iþin KDV hariç yaklaþýk maliyeti hesaplanýr ve dayanaklarý ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

(2) Ön ilan yayýmlanmadan önce tahmini alým miktarý esas alýnarak hesaplanan yaklaþýk maliyet, ihale veya ön yeterlik ilaný öncesi alým miktarý ve diðer hususlar göz önünde bulundurularak yeniden hesaplanabilir.

(3) Ýhale konusu iþin bir kýsmýna teklif verilmesinin mümkün olduðu hallerde, yaklaþýk maliyet her bir kýsým için ayrý ayrý olmak üzere iþin tamamý dikkate alýnarak hesaplanýr.

(4) Ýhale konusu iþte kullanýlacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurlarýn idare tarafýndan verilmesi durumunda; yaklaþýk maliyet, bu unsurlarýn bedeli hariç tutularak hesaplanýr ve bu unsurlarýn listesi yaklaþýk maliyet hesap cetvelinin ekine konulur.

(5) Ýhale komisyonu tarafýndan yaklaþýk maliyet teklif fiyatlarý ile birlikte açýklanýr. Pazarlýk usulü ile yapýlan ihalede ise yaklaþýk maliyet, son yazýlý fiyat teklifleri ile birlikte açýklanýr. Bu aþamadan önce yaklaþýk maliyet açýklanamaz ve ilan edilemez.

(6) Yaklaþýk maliyetin idarelerce hesaplanmasý esastýr. Ancak, iþin özelliðinden dolayý, idarelerce hazýrlanmasýnýn mümkün olmamasý sebebiyle teknik þartnamenin danýþmanlýk hizmeti alýnarak hazýrlatýlmasý durumunda, bu kapsamda yaklaþýk maliyet de ayný danýþmanlýk hizmet sunucusuna hesaplatýlabilir."hükmü yer almaktadýr.

Kamu Ýhale Genel Tebliði'nin "Tekliflerin alýnmasý ve deðerlendirilmesi"   baþlýklý 16'ncý maddesinde,  "...16.2.4. 4734 sayýlý Kanunun 36 ncý maddesinin ikinci fýkrasý ile Ýhale Uygulama Yönetmeliklerinin "Yaklaþýk maliyete iliþkin ilkeler" baþlýklý maddesi uyarýnca, ihale komisyonu tarafýndan yaklaþýk maliyetin, teklif fiyatlarý ile birlikte, pazarlýk usulü ile yapýlan ihalede ise son yazýlý fiyat teklifleri ile birlikte açýklanmasý gerekmektedir. Bu çerçevede, ihale komisyonu tarafýndan 4734 sayýlý Kanunun 36 ncý maddesinin birinci fýkrasý uyarýnca teklif zarflarýnýn incelenmesinin ardýndan, teklif zarflarý açýlmadan önce yaklaþýk maliyet açýklanacaktýr. Ancak, isteklilerce sunulan teklif zarflarýnýn hiçbirinin Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fýkrasýna uygun olmadýðýnýn anlaþýlmasý halinde yaklaþýk maliyet açýklanmayacaktýr.

16.2.5. Ýhale Uygulama Yönetmeliklerinde, 4734 sayýlý Kanunun 21 inci maddesine göre pazarlýk usulüyle yapýlan ihalelerde yaklaþýk maliyetin son yazýlý fiyat teklifleri ile birlikte açýklanacaðý hükme baðlanmýþtýr. Ancak, son yazýlý fiyat teklifini sunmayan isteklilerin ilk teklifleri son teklifi olarak kabul edileceðinden, son yazýlý tekliflerin verilip verilmediðine, teklif zarflarý ve tekliflerin usulüne uygun olup olmadýðýna bakýlmaksýzýn, son yazýlý fiyat tekliflerinin verileceði tarih ve saatte yaklaþýk maliyet açýklanacaktýr.

16.2.6. Kýsmi teklif verilmesine imkan tanýnan ihalelerde, ihale komisyonu, yaklaþýk maliyetin açýklanacaðý aþamada, toplam yaklaþýk maliyet tutarý ile her bir kýsým için belirlenen yaklaþýk maliyet tutarýný ayrý ayrý açýklayacaktýr.

16.2.7. Kýsmi teklif verilmesine izin verilen mal alýmý ihalelerinde, ihale komisyonu her bir kýsma iliþkin yaklaþýk maliyet tutarýný okuyarak açýklayabileceði gibi her bir kýsmýn yaklaþýk maliyet tutarýnýn yer aldýðý bir çizelgenin fotokopisini daðýtmak suretiyle de yaklaþýk maliyet tutarlarýný açýklayabilir. Ayrýca bu ihalelerde isteklilerin her bir kýsma vermiþ olduðu teklif fiyatlarý okunarak açýklanabileceði gibi isteklilerin "Birim Fiyat Teklif Cetvellerinin" fotokopilerinin daðýtýlmasý yoluyla da teklif fiyatlar açýklanabilir. Ýhale komisyonu her bir kýsma iliþkin yaklaþýk maliyet tutarýný veya isteklilerin her bir kýsma iliþkin teklif fiyatlarýný, bunlardan birini okumak diðerini ise ilgili belgenin fotokopisini daðýtmak suretiyle de açýklayabilir. Her bir kýsmýn yaklaþýk maliyet tutarýnýn gösterildiði çizelge ile isteklilerin birim fiyat teklif cetvelinin fotokopilerinin ihale komisyonu baþkan ve üyelerinden en az biri tarafýndan imzalanmasý gerekmektedir. Ýhale komisyonu tarafýndan her kýsma iliþkin yaklaþýk maliyet tutarý ve/veya isteklilerin her bir kýsma iliþkin teklif fiyatlarýnýn okunarak açýklanmadýðý ihalelerde, yaklaþýk maliyet tutarlarýnýn yer aldýðý çizelge ile isteklilerin birim fiyat cetvellerinin fotokopileri, talep eden isteklilere ilk oturum kapatýlmadan verilir ve bu husus Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanaðý ve/veya Teklif Edilen Fiyatlara ve Yaklaþýk Maliyetin Açýklanmasýna Ýliþkin Tutanaðýn Hazýr Bulunanlar Önünde Yapýlan Ýlk Oturumda Talep Edenlere Verildiðine Ýliþkin Tutanakta belirtilir. Ancak ihale komisyonu tarafýndan toplam yaklaþýk maliyet ile isteklilerin toplam teklif tutarlarýnýn okunarak açýklanmasý zorunludur."açýklamasý yer almaktadýr.

Yapýlan incelemede, idarece yaklaþýk maliyet hesaplamasý yapýlýrken, araç yakýtý giderine iliþkin olarak piyasa fiyat araþtýrmasý yapýldýðý, iþçilik giderine iliþkin olarak   01.07.2013-31.12.2013 tarihlerinde geçerli brüt asgari ücretin kullanýldýðý, ayrýca öðrencileri taþýma mesafesinin, araç büyüklüklerinin, yol zemininin vb. hususlarýn da göz önüne alýnarak, elde edilen verilerin bir formül þeklinde uygulanmasý suretiyle toplam maliyetin tespit edildiði anlaþýlmýþtýr.

Yaklaþýk maliyetin, Milli Eðitim Bakanlýðý tarafýndan oluþturulan "örnek yaklaþýk maliyet tespit formülü" ve idarece belirlenen katsayýlarýn uygulanmasý suretiyle her kýsým için ayrý ayrý tespit edildiði görülmüþtür.

Diðer yandan formülde yer alan bazý katsayýlarýn, yaklaþýk maliyet ekinde yer alan ve Milli Eðitim Bakanlýðý tarafýndan oluþturulan 2012-2013 Eðitim Öðretim yýlýna iliþkin örnek yaklaþýk maliyet tespit formülünden farklý olduðu görülmüþ, bunun üzerine idareden 09.10.2013 tarihli yazý ile,  " ... yaklaþýk maliyetin hazýrlanmasýnda Milli Eðitim Bakanlýðý tarafýndan oluþturulan "Örnek Yaklaþýk Maliyet Tespit Formülü'nün kullanýlýp kullanýlmadýðý; eðer kullanýlmýþ ise formülde yer alan araç, mesafe, yol ve yol zemini, iklim, coðrafi durum vb. unsurlara iliþkin katsayýlarýn hangi kritere göre belirlendiði bilgisi ve formülün 2012-2013 Eðitim Öðretim Yýlýna iliþkin güncel halini gösterir belgeler"  istenilmiþ, 21.10.2013 tarihinde Kurum kayýtlarýna alýnan cevabi yazýda ise, yaklaþýk maliyeti tespit yetkisinin idarede olduðu, yaklaþýk maliyet tespit komisyonunca , "örnek yaklaþýk maliyet tespit formülü' dayanak alýnarak ve yol durumu, iklim, coðrafi durum gibi parametreler güncellenerek yaklaþýk maliyetin belirlendiði belirtilmiþtir.

Yapýlan inceleme ve deðerlendirme neticesinde, Milli Eðitim Bakanlýðý tarafýndan oluþturulan formülün kullanýlmasýnda ve formülde yer alan   yol durumu, iklim, coðrafi durum gibi parametrelerin idarece güncellenerek yaklaþýk maliyetin tespit edilmesinde mevzuata aykýrýlýk bulunmadýðý, kýsaca idarece yapýlan yaklaþýk maliyet hesaplamasýnýn, bilgi ve belgelere dayandýrýldýðý, dayanaklarýyla birlikte bir hesap cetveli oluþturulduðu, ihale konusu her kýsým için ayrý ayrý hesaplandýðý, tesis edilen iþlemlerde mevzuata aykýrýlýk olmadýðý anlaþýlmýþ olup, baþvuru sahibinin yaklaþýk maliyetin doðru hesaplanmadýðýna iliþkin birinci iddiasý yerinde görülmemiþtir.

2 ) Baþvuru sahibinin 2'nci iddiasýna iliþkin olarak:

4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanunu'nun "Aþýrý düþük teklifler"   baþlýklý 38'inci maddesinde,  "Ýhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre deðerlendirdikten sonra, diðer tekliflere veya idarenin tespit ettiði yaklaþýk maliyete göre teklif fiyatý aþýrý düþük olanlarý tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediði süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduðunu tespit ettiði bileþenler ile ilgili ayrýntýlarý yazýlý olarak ister.

Ýhale komisyonu;

a) Ýmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapým yönteminin ekonomik olmasý,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapým iþinin yerine getirilmesinde kullanacaðý avantajlý koþullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapým iþinin özgünlüðü,

Hususlarýnda belgelendirilmek suretiyle yapýlan yazýlý açýklamalarý dikkate alarak, aþýrý düþük teklifleri deðerlendirir. Bu deðerlendirme sonucunda, açýklamalarý yeterli görülmeyen veya yazýlý açýklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

(Ek 5812 / 12 md.) Ýhale komisyonu, aþýrý düþük tekliflerin tespiti ve deðerlendirilmesinde Kurum tarafýndan belirlenen kriterleri esas alýr. Kurum bu maddenin uygulanmasýnda; aþýrý düþük tekliflerin tespiti, deðerlendirilmesi ve ekonomik açýdan en avantajlý teklifin belirlenmesi amacýyla sýnýr deðer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir." hükmü yer almaktadýr.

Hizmet Alýmý Ýhaleleri Uygulama Yönetmeliði'nin "Yeterliðin belirlenmesinde uyulacak ilkeler " baþlýklý 28'nci maddesinde"...(6) Kýsmi teklif verilmesine imkan tanýnan ihalelerde; ilanda ve dokümanda iþin baþvuruda bulunulabilecek veya teklif verilebilecek her bir kýsmý ve bu kýsýmlar için tespit edilen yeterlik kriterleri ayrý ayrý gösterilir. Aday veya isteklinin yeterlik deðerlendirmesi, baþvuruda bulunduðu veya teklif verdiði her bir kýsým için ayrý ayrý yapýlýr...."  hükmü yer almaktadýr.

 Kamu Ýhale Genel Tebliði'nin "Kýsmi tekliflerin deðerlendirilmesi" baþlýklý 16.4'üncü maddesinde  "16.4.1. Ýhalelerde, ihale dokümanýnda belirtilmesi kaydýyla, kýsmi teklif verilebilmesi mümkün bulunmaktadýr. Ancak, kýsmi teklif verilebilen ihalelerde isteklilerce her bir iþ kýsmýna ayrý ayrý teklif vermek suretiyle iþin tamamýna teklif verilebileceði gibi, ihale dokümanýnda belirtilen kýsýmlardan bazýlarýna da teklif verilebilecektir."  düzenlemesi yer almaktadýr.

Ýdari þžartname'nin "Teklif ve sözleþme türü" baþlýklý 19'uncu maddesinde  "19.1. Ýstekliler tekliflerini, her bir iþ kalemi için teklif edilen birim fiyatlarýnýn miktarlarla çarpýmý sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat þeklinde vereceklerdir. Ýhale sonucu, ihale üzerinde býrakýlan istekliyle her bir iþ kalemi için teklif edilen birim fiyatlarýn miktarlarla çarpýmý sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleþme imzalanacaktýr.

Madde 20 – Kýsmi teklif verilmesi

20.1. Bu ihalede kýsmi teklif verilebilir.

20.2. Kýsmi teklif verilebilecek kýsýmlarýn listesi ekte belirtilmiþtir."düzenlemesi yer almaktadýr.

Ýdarece, ihalenin her bir kýsmýna iliþkin karsýz yaklaþýk maliyet hesaplamasý yapýldýðý ve bu tutarýn altýnda teklif veren isteklilerden o kýsma iliþkin aþýrý düþük teklif açýklamasý istenildiði anlaþýlmýþtýr.

Yukarýda yer verilen mevzuat çerçevesinde, kýsmi teklife açýk hizmet alýmý ihalelerinde yeterlik deðerlendirmesinin teklif verilen her bir kýsým için ayrý ayrý yapýlacaðý, tekliflerin deðerlendirilmesinden sonraki aþamada aþýrý düþük tekliflerin de her bir kýsým için ayrý ayrý tespit edilmesinin gerekli olduðu anlaþýldýðýndan, idarece ihalede aþýrý düþük teklif açýklamalarýnýn kýsým bazýnda istenilmesinin mevzuata aykýrý olmadýðý sonucuna varýlmýþtýr. Bu itibarla baþvuru sahibinin ikinci iddiasý yerinde görülmemiþtir.

3 ) Baþvuru sahibinin 3'üncü iddiasýna iliþkin olarak:

                      4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanunu'nun "Kesinleþen ihale kararlarýnýn bildirilmesi" baþlýklý 41'inci maddesinde"(Deðiþik: 5812/ 14 md.) Ýhale sonucu, ihale kararýnýn ihale yetkilisi tarafýndan onaylandýðý günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde býrakýlan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. Ýhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin deðerlendirmeye alýnmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

Ýhale kararýnýn ihale yetkilisi tarafýndan iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapýlýr.

Ýhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapýlan ihalelerde beþ gün, diðer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleþme imzalanamaz."hükmü yer almaktadýr.

                      Ýdarece gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden, ihale komisyon kararlarýnýn kýsýmlar itibariyle sadece ekonomik açýdan en avantajlý 1'inci ve varsa 2'nci isteklilere gönderildiði tespit edilmiþtir.

                      Yukarýda yer verilen Kanun hükmü gereði ihale komisyon kararlarýnýn, ihaleye teklif veren tüm isteklilere gönderilmesi gerektiði açýk olmakla beraber idarece, ihale konusu her bir kýsým için sadece ekonomik açýdan en avantajlý 1'inci ve varsa 2'nci isteklilere ihale komisyon kararlarýnýn gönderildiði, sonuç olarak baþvuru sahibi isteklinin, ekonomik açýdan en avantajlý 1'inci veya 2'nci olarak tespit edildiði kýsýmlara iliþkin olarak komisyon kararýnýn kendilerine teblið edildiði, ekonomik açýdan en avantajlý 1'inci veya 2'nci olarak tespit edilmediði diðer kýsýmlara iliþkin olarak ise, bu kýsýmlar yönüyle baþvuru hakkýnýn zedelenmediði anlaþýlmýþtýr.

                      Açýklanan nedenlerle, 4734 sayýlý Kanunun 65′inci maddesi uyarýnca bu kararýn teblið edildiði veya teblið edilmiþ sayýldýðý tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara Ýdare Mahkemelerinde dava yolu açýk olmak üzere,

1) Ýhalenin baþvuru sahibi tarafýndan teklif verilen kýsýmlarýna iliþkin olarak itirazen þikâyet baþvurusunun reddine,

2) Ýhalenin baþvuru sahibi tarafýndan teklif verilmeyen kýsýmlarýna iliþkin olarak baþvurunun reddine,

Oybirliði ile karar verildi.