Davacının evli olduğu sırada gayriresmi birlikteliğini sürdürebilmek için sevgilisine devir ettiği evi, boşandıktan sonra kendisi ile evlenilmediği gerekçesi ile (hile) geri isteyebilir mi?

Karar

YARGITAY

1. HUKUK DAİRESİ

Esas Numarası: 2016/2533

Karar Numarası: 2018/15158

Karar Tarihi: 03.12.2018

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-

Dava, tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece bağıştan rücu koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Davacı, evlenme vaadiyle İstasyon Mahallesi 1215 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki 1/2 payını bedelsiz olarak davalıya devrettiğini, önceki eşinden boşandığı halde davalının evlenmeye yanaşmadığını ileri sürülerek taşınmazın tapusunun iptali ile adına tescilini istemiştir.

Davalı, evlenmeye hazır olduğunu, 11 senedir beraber yaşadıklarını, davacının eski eşiyle boşanma aşamasındayken beraber yaşamaya başladıklarını, resmi nikahın yapılması vaadiyle ve 250 gr altın karşılığında taşınmazın kendisine devredildiğini, taşınmazı satın aldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, davacının bağıştan dönme sebebiyle tapu iptal ve tescil talebinde bulunduğu, davalı tarafın beyanıyla pay devrinin bedel karşılığı olmadığı ve taraf

muvazaası olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bilindiği üzere maddi vakıayı bildirmek taraflara hukuki nitelendirmeyi yapıp uygulanacak kanun maddelerini tespit etmek hakime aittir. Somut olayda iddianın içeriğinden ve ileriye sürülüş biçiminden davanın hile hukuksal nedenine dayalı olduğu anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere aldatma (hile), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hatada yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 s. Türk Borçlar Kanununun (TBK) 36/1. (818 s. Borçlar Kanunun (BK) 28/1.) maddesinde açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir.

Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir.

Somut olaya gelince davacının evli olduğu sırada 21/09/2004 tarihinde çekişme konusu taşınmazı satış suretiyle davalıya temlik ettiği, eşinden de 02/02/2012 tarihinde boşandığı sabittir. Davacı dava dilekçesinde davalı ile evlenmeyi sağlamak amacıyla temlik yaptığını ileri sürmüştür. 6098 sayılı TBK 81. maddesinde "Hukuka veya ahlaka aykırı bir sonucun gerçekleşmesi amacıyla verilen şey geri istenemez. Ancak, açılan davada hâkim, bu şeyin Devlete mal edilmesine karar verebilir" düzenlemesine yer verilmiştir.

Tüm bu açıklamalar karşısında davacının evli olduğu sırada gayriresmi birlikteliği sürdürebilmek amacıyla iradi olarak temliki yaptığı, dolayısıyla hileden söz edilemeyeceği gibi TBK 81. Maddesi uyarınca da taşınmazı geri isteyemeyeceği açıktır.

Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken hukuki nitelendirmede yanılgıya düşülerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.

Davalının yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 03.12.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.