|
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle 13.02.2014 tarihinde mali tekliflerin alındığı başvuru konusu ihalede, idarenin 25.07.2014 tarihinde tebliğ edilen 22.07.2014 tarih ve 2788 sayılı yazısı ile ihalenin iptali kararının kendilerine bildirildiği,
Daha önce de idarenin 04.06.2014 tarihli kararıyla ihalenin iptal edildiği, ihalenin idarece iptali kararına karşı 13.06.2014 tarihinde Kuruma yaptıkları itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu'nun 02.07.2014 tarih ve 2014/UY.I-2516 sayılı kararıyla "İdarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline," karar verildiği, Kurul kararının gereğinin yerine getirilmesi beklenirken 04.06.2014 tarihli kararda yer alan iptal gerekçesine idarece yeni gerekçe eklenerek 22.07.2014 tarihli ihale komisyonu kararıyla bütün teklifler reddedilmek suretiyle ihalenin idarece yeniden iptal edildiği,
İhalenin iptaline ilişkin 04.06.2014 tarihli kararda ödenek yetersizliğinden söz edildiği, 22.07.2014 tarihli ihale komisyonu kararında ise, ihalenin iptali gerekçesinin ödenek yetersizliği ve işin idarenin öncelikli ihtiyaçları arasında yer almaması olarak belirtildiği,
Yaklaşık maliyeti 400.434.854,97 TL olan ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklifi verdikleri, ihalede verilen tüm tekliflerin yaklaşık maliyetin altında ve sınır değerin üzerinde olduğu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile ihalenin iptali hususunda idareye takdir yetkisi verilmiş olsa da bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı, ihalenin iptali gerekçesinin anılan Kanuna uygun olmadığı,
Taraflarına tebliğ edilen ihalenin iptaline dair yazının ekinde, ihale komisyonu kararının gönderilmediği, ihale komisyonunun görevinin, ihale ilanından başlayıp ihalenin sonuçlandırılması aşamasına kadar olduğu, "işin öncelikli ihtiyaçlar arasında bulunup bulunmadığına" karar verme görev ve yetkisinin ihale komisyonunda olmadığı iddia edilmektedir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Yapılan inceleme neticesinde; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan başvuru konusu ihalede (16) adet ön yeterlik ihale dokümanı satın alındığı, 23.07.2013 tarihinde ön yeterlik değerlendirmesi yapılan ihaleye (10) adayın katıldığı, 11.10.2013 tarihli Ön Yeterlik Değerlendirme Sonuç Tutanağı ile başvuru sahibi Pramid Yapı Yol Enerji İnşaat A.ş. -Açılım İnşaat Tic. ve San. Ltd. şti. – Seza İnşaat San. ve Tic. Ltd. şti. -Yapı Sts İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. A.ş. İş Ortaklığı dahil 4 adayın başvurusunun yeterli görülmeyerek değerlendirme dışı bırakıldığı, 6 adayın 100 tam puan aldığı ve teklif vermeye davet edildiği, Kyıvmetrobud Pjsc – YDA İnş. San. ve Tic. A.ş.nin 97,98 toplam puan aldığı için Ön Yeterlik şartnamesinin 7.9'uncu maddesinde belirtilen kriterlere göre yapılan puanlamaya göre oluşturulan sıralama sonucunda şartnamenin 7.8'inci maddesine göre listeye alınan adaylar arasına giremediğinden ihaleye davet edilmediği, anılan adayın idareye şikâyeti üzerine yapılan inceleme neticesinde 100 tam puan ile kısa listeye alınması gerektiği tespit edildiğinden şikâyet başvurusunun kabulüne ve düzeltici işlem belirlenmesine karar verilerek 08.11.2013 tarihli Düzeltici Ön Yeterlik Değerlendirme Sonuç Tutanağı ile ihaleye davet edilmesine karar verildiği, başvuru sahibinin 28.10.2013 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, idarenin 05.11.2013 tarihli işlemi ile şikâyeti reddetmesi üzerine başvuru sahibinin 20.11.2013 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,
Kuruma itirazen şikâyet başvurusu üzerine yapılan inceleme neticesinde 16.12.2013 tarih ve 2013/UY.I-4759 sayılı Kurul kararı ile,
"....
Bu nedenle Muammer Bayır'ın ortaklık tarihinin başlangıcının 20.12.2006 olduğu dikkate alınmak suretiyle iş deneyim belgesinin değerlendirilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden Piramid Mesken Mağ. İth. İhr. Turz. Teks. İnş. San. Tic. A.ş. – Açılım İnş. Tic. ve San. Ltd. şti – Seza İnş. San. ve Tic. Ltd. şti. – Yapı Sts İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. A.ş. İş Ortaklığı'nın teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
....
Anılan Kanun’un 54′üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine" karar verildiği,
16.12.2013 tarih ve 2013/UY.I-4759 sayılı Kurul kararının ihaleyi yapan idareye tebliği üzerine, söz konusu karar doğrultusunda işlem yapılarak 02.01.2014 tarihli Düzeltici Ön Yeterlik Değerlendirme Sonuç Tutanağı ile başvuru sahibinin teklifinin değerlendirmeye alınmasına karar verildiği, söz konusu kararın başvuru sahibi dahil tüm isteklilere 03.01.2014 tarihinde tebliğ edildiği ve 13.02.2014 tarihine kadar tekliflerin verilmesinin istendiği,
13.02.2014 tarihinde başvuru konusu ihaleye 3 isteklinin teklif verdiği, zarf açma ve belge kontrol tutanağı, teklif edilen fiyatlara ve yaklaşık maliyetin açıklanmasına ilişkin tutanağın hazır bulunanlar önünde yapılan ilk oturumda talep edenlere verildiğine ilişkin tutanağın düzenlenmesinin ardından teklifler değerlendirilmek üzere oturumun kapatıldığı,
Karayolları Genel Müdürlüğü Sanat Yapıları Daire Başkanlığının aynı idarenin ihaleyi yapan birimi olan Program ve İzleme Dairesi Başkanlığına gönderdiği 21.02.2014 tarih ve 60940 sayılı yazı ile "03.04.2013 gün ve 67827 sayılı yazımızla ihalesi yapılması istenilen 2013E040830 DPT nolu (Erzurum-Aşkale) Ayr. İspir Yolu Kırık Tüneli ve Bağlantı Yolu işine 2014 yılı yatırım programında 494.000 TL ödenek ayrılmıştır.
Genel müdürlüğümüzce ihalesi yapılıp devam eden proje yükünün fazla olması sebebiyle 2014 yılında devam eden işlerin bitirilmesi öncelikle planlanmıştır. Bu nedenle söz konusu proje için 2014 yılı bütçe imkanları içerisinde ödenek sağlanamayacaktır." hususunun bildirildiği,
Ayrıca yine aynı idarenin Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığının 26.05.2014 tarih ve 169924 sayılı yazısıyla, 05.05.2014 tarih ve 11884 sayılı Bakanlık Olur'u ile kabul edilen 2014 Yılı Çalışma Programının ihaleyi yapan birime gönderilerek "Bu programın uygulanmasında 25.10.2013 tarih ve 28802 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 07.10.2013 tarih ve 2013/5502 sayılı "2014 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı'nda belirtilen hususlar ile 20.12.2013 tarih ve 6512 No'lu 2014 yılı Genel Bütçe Kanununa ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan Bütçe Uygulama Yönergelerine uyulması"nın istendiği ve gönderilen Çalışma Programında söz konusu iş ile ilgili olarak 494.000,00 TL ödenek ayrıldığının bildirildiği,
04.06.2014 tarihli ihale komisyonu kararı ile,
"14.01.2014 tarih ve 28882 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış olan 2014 yılı Yatırım Programı'nda bu iş için yeterli ödeneğin ayrılmadığı,
Ayrıca, Sanat Yapıları Dairesi Başkanlığı'nın 21.02.2014 tarihli ve 28692158 755.01/60940 sayılı yazısında bahsi geçen "03.04.2013 gün ve 67827 sayılı yazımızla ihalesi yapılması istenilen 2013E040830 DPT nolu (Erzurum-Aşkale) Ayr. İspir Yolu Kırık Tüneli ve Bağlantı Yolu işine 2014 yılı yatırım programında 494.000 TL ödenek ayrılmıştır. Genel müdürlüğümüzce ihalesi yapılıp devam eden proje yükünün fazla olması sebebiyle 2014 yılında devam eden işlerin bitirilmesi öncelikle planlanmıştır. Bu nedenle söz konusu proje için 2014 yılı bütçe imkanları içerisinde ödenek sağlanamayacaktır." hususuna ilaveten,
Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı'nın 26.05.2014 tarih ve 65822436-602.07/169924 sayılı yazısıyla bildirilen, 05.05.2014 tarih ve 65822436-602.07.01/11884 sayılı Bakanlık Olur'u İle kabul edilen "2014 Yılı Çalışma Programı" göz önüne alındığında,
ilgili iş için ayrılan ödeneğin yeterli olmadığı anlaşılmış olup ihalenin devamının mümkün olmadığı görülmektedir.
Kamu İhale Kanununun "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali' başlıklı 39. maddesinde yer alan "˜İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez" hükmü çerçevesinde, ihalenin iptal edilmesi hususunun Harcama/İhale Yetkilisinin görüşlerine arz edilmesine" karar verildiği, ihale komisyonunca verilen söz konusu iptal kararının aynı gün (04.06.2014 tarihinde) ihale yetkilisince onaylandığı ve aynı tarihte isteklilere iadeli taahhütlü posta yoluyla gönderildiği,
İhalenin 04.06.2014 tarihinde idarece iptali kararına karşı Pramid Yapı Yol Enerji İnşaat A.ş.- Açılım İnşaat Tic. ve San. Ltd. şti.- Seza İnşaat San. ve Tic. Ltd. şti.- Yapı Sts İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. A.ş. İş Ortaklığı'nın 13.06.2014 tarihinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, başvuru üzerine Kamu İhale Kurulu'nun 02.07.2014 tarih ve 2014/UY.I-2516 sayılı kararıyla,
"....
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Temel İlkeler" başlıklı 5'inci maddesinde "ödeneksiz hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz" hükmü,
Anılan Kanun'un "İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar" başlıklı 62'nci maddesinde;
"Bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce aşağıda belirtilen hususlara uyulması zorunludur:
a) Yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla, birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunludur. İlk yıl için öngörülen ödenek proje maliyetinin % 10'undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz.
b) Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak, idarelerce ihalelerin zamanında yapılması, birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliği olan işlerde (doğal afetler nedeniyle yapılması gerekenler hariç) ise yılın ilk dokuz ayında ihalenin sonuçlandırılması esastır. (Ek ibare: 30/7/2003-4964/38 md.) Ancak ertesi malî yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki malî yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir....." hükmü yer almaktadır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Ödeneklerin kullanılması" başlıklı 20'nci maddesinde;
"(a) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, ayrıntılı harcama programlarını hazırlar ve vize edilmek üzere Maliye Bakanlığına gönderir. Bütçe ödenekleri, Maliye Bakanlığınca belirlenecek esaslar çerçevesinde, nakit planlaması da dikkate alınarak vize edilen ayrıntılı harcama programları ve serbest bırakma oranlarına göre kullanılır.
(b) Özel bütçeli idareler ve sosyal güvenlik kurumları ayrıntılı finansman programlarını hazırlar ve harcamalarını bu programa uygun olarak yaparlar.
(c) Ayrıntılı harcama ve finansman programlarının hazırlanmasına, vize edilmesine, uygulanmasına ve uygulamanın izlenmesine dair usûl ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
d) Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamaz. Bütçeyle verilen ödenekler, tahsis edildikleri amaçlar doğrultusunda yılı içinde yaptırılan iş, satın alınan mal ve hizmetler ile diğer giderlerin karşılanmasında kullanılır. Ancak, ait olduğu malî yılda ödenemeyen ve emanet hesabına alınamayan zamanaşımına uğramamış geçen yıllar borçları ile ilama bağlı borçlar, ilgili kamu idaresinin cari yıl bütçesinden ödenir.
e) Cari yılda kullanılmayan ödenekler yıl sonunda iptal edilir." hükmü,
Anılan Kanun'un 21'inci maddesinde;
"Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçeleri arasındaki ödenek aktarmaları kanunla yapılır.
Ancak, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, aktarma yapılacak tertipteki ödeneğin, yılı bütçe kanununda farklı bir oran belirlenmedikçe yüzde beşine kadar kendi bütçeleri içinde ödenek aktarması yapabilirler. Bu şekilde yapılan aktarmalar, yedi gün içinde Maliye Bakanlığına bildirilir.
Personel giderleri tertiplerinden, aktarma yapılmış tertiplerden ve yedek ödenekten aktarma yapılmış tertiplerden, diğer tertiplere aktarma yapılamaz.
Ödenek aktarmalarına ilişkin diğer hususlar merkezî yönetim bütçe kanununda düzenlenir." hükmü,
Anılan Kanun'un 26'ncı maddesinde;
"Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. Yüklenme süresi malî yılla sınırlıdır. Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye girişilen tutara ait ödenekler saklı tutulur; başka iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması için kullanılamaz." hükmü,
Aynı Kanun'un gelecek yıllara yaygın yüklenmelere ilişkin 28'inci maddesinde;
"Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bir malî yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir." hükmü yer almaktadır.
Başvuruya konu ihalenin gerçekleştirilmesine ilişkin olarak 28.06.2013 tarihli belge ile onay alındığı, yaklaşık maliyeti 400.434.854,97 TL olan ihale için 2013 yılında 40.500.000,00 TL ödenek ayrıldığı görülmüştür.
Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan başvuru konusu ihaleye ait Ön Yeterlik şartnamesi'nin 2.1'nci maddesinde ihale konusu işin adının "(Erzurum "“Aşkale ) Ayr.- İspir Devlet Yolu Kırık Tüneli (Bağlantı Yolları Dahil) Km: 63+880 "“ 79+663.89 Kesiminin Yapım İşi" olduğu, 3'üncü maddesinde ön yeterlik değerlendirme tarihinin 23.07.2013 olduğu, İdari şartname'nin 19'uncu maddesinde, isteklilerin tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden verecekleri, ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme imzalanacağı,
İdari şartname'nin 45.2'nci maddesinde planlanan ödenek dilimlerinin tablo halinde;
| Yıllar |
Ödenek % |
| 2013 |
10 |
| 2014 |
30 |
| 2015 |
30 |
| 2016 |
30 |
şeklinde düzenlendiği,
Sözleşme Tasarısı'nın "İşe başlama ve bitirme tarihi" başlıklı 9'uncu maddesinde;
"9.1. Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 15 (Onbeş ) gün içinde Yapım İşleri Genel şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır.
9.2. Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren 1095 (Bindoksanbeş) gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır. Sürenin hesaplanmasında; havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil günleri dikkate alındığından, bu nedenlerle ayrıca süre uzatımı verilmez.
9.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
9.4. Bu işyerinde havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı günler 1 Aralık – 1 Nisan tarihleri arasındaki 121 (Yüzyirmibir) gündür. Ancak, işin bitiminde bu devre dikkate alınmaz ve İdare Yükleniciden teknik şartları yerine getirerek işi tamamlaması için bu dönemde çalışmasını isteyebilir. Zorunlu nedenlerle ertesi yıla sari hale gelen işlerde, çalışmaya uygun olmayan devre, ödenek durumuna ve imalatın cinsine göre dikkate alınır." düzenlemesinin yer aldığı görülmüştür.
Buna göre belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan 2013E040830 nolu (Erzurum-Aşkale) Ayr. İspir Yolu Kırık Tüneli ve Bağlantı Yolu işinin ilan tarihinin 05.07.2013 olduğu, ön yeterlik değerlendirme tarihinin 23.07.2013 tarihi olduğu, ön yeterlik değerlendirme işlemleri ile şikâyet ve itirazen şikâyet başvuruları sonucunda ihale süreci uzadığından tekliflerin 13.02.2014 tarihinde alındığı, işin süresinin 1095 gün olarak belirlendiği ihalede 2013 yılı için %10 ödeneğin konulduğu, 2014, 2015 ve 2016 yılları itibariyle ödenek dilimlerinin %30 olarak planlandığı, ihaleye çıkıldığında yeterli ödeneğin bulunduğu ve söz konusu ihaleye 4734 sayılı Kanun'un 5'inci maddesi gereğince usulüne uygun olarak çıkıldığı anlaşılmıştır.
Öte yandan anılan Kanun'un 62'nci maddesindeki, başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimlerinin sonraki yıllarda azaltılamayacağı hükmüne rağmen 14.01.2014 tarihli ve 28882 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2014 Yılı Yatırım Programı kapsamında 2013E040830 nolu başvuru konusu ihaleye ilişkin olarak 494.000,00 TL ödenek ayrıldığının görüldüğü, söz konusu ihalenin yapılması talebinde bulunan Sanat Yapıları Daire Başkanlığının 21.02.2014 tarihli yazısı ile Genel Müdürlükçe 2014 yılında devam eden işlerin bitirilmesinin öncelikle planlandığı, bu nedenle söz konusu proje için 2014 yılı bütçe imkanları içerisinde ödenek sağlanamayacağı hususunun bildirildiği, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığının 26.05.2014 tarihli yazısıyla, Yatırım Programı ve Global Proje detaylarını kapsayacak biçimde hazırlanan ve 05.05.2014 tarih ve 11884 sayılı Bakanlık Olur'u ile kabul edilen 2014 Yılı Çalışma Programının gönderildiği, söz konusu program kapsamında şikayet konusu iş ile ilgili olarak 494.000,00 TL ödenek ayrıldığının görüldüğü, sonuçta bütün bunlar bir arada değerlendirildiğinde ilgili iş için ayrılan ödeneğin yeterli olmadığı gerekçesi ile Kanun'un 39'uncu maddesi gereğince ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" başlıklı 39'uncu maddesinde "İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. (Değişik son cümle: 30/7/2003-4964/24 md.) Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda da aktarılan 4734 sayılı Kanun'un "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" başlıklı 39'uncu maddesinin, madde gerekçesinde de yer alan "Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılamaması ya da Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti" şeklindeki durumlarda ihalenin iptali hususunda ihale komisyonlarına ve dolayısıyla idarelere takdir yetkisi tanıdığı, bunun yanında Kanun'un 40'ıncı maddesinin altıncı fıkrası ile ihale komisyonu kararı üzerine, ihale yetkililerine de ihale komisyonu kararının alınmasından itibaren 5 iş günü içerisinde yapacakları inceleme sonucunda, gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihalenin iptal edilmesi hususunda takdir yetkisi verildiği anlaşılmakla birlikte ihale komisyonları ile ihale yetkililerinin söz konusu yetkilerinin mutlak ve sınırsız olmadığı, mevzuata, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun surette kullanılması gerekmektedir.
Yukarıda yer alan hükümler ve tespitler ile idarenin iptal gerekçelerinin bir arada değerlendirilmesi neticesinde, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ve işin süresi 1095 gün olarak belirlenen ihaleye 2013 yılında çıkıldığı, tekliflerin 13.02.2014 tarihinde alındığı, ihalede 2013 yılı için %10 ödeneğin konulduğu, 2014, 2015 ve 2016 yılları itibariyle ödenek dilimlerinin %30 olarak planlandığı, ihaleye çıkıldığında yeterli ödeneğin bulunduğu, 14.01.2014 tarihli ve 28882 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2014 Yılı Yatırım Programı kapsamında söz konusu işe ilişkin olarak 494.000,00 TL ödenek ayrıldığının görüldüğü, bu durumun Kanun'un 62'nci maddesinde düzenlenen, başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimlerinin sonraki yıllarda azaltılamayacağı hükmüne aykırı olduğu, 2014 Yılı Yatırım Programı 14.01.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmakla birlikte, başvuru konusu ihaleye ilişkin tekliflerin 13.02.2014 tarihinde alındığı ve bu tarihten yaklaşık üç buçuk ay sonra söz konusu ihalenin 04.06.2014 tarihinde idarece iptal edildiği, tekliflerin alındığı tarihte mevcut olan, tekliflerin değerlendirilme sürecinde de ilgili birimlerce bildirilen, 2014 yılında devam etmekte olan işlere öncelik verileceği hususu, idarenin söz konusu ihale kapsamında yapılması planlanan işe ilişkin olarak ihtiyacının kalmadığına ilişkin bir irade beyanı niteliği taşımadığı (kaldı ki öyle bir irade olsa hiç ödenek aktarılmaz ve ihale beklenilmeksizin iptal edilir), 1095 gün süreli iş için 2014 yılından sonraki dönemlerde ödeneğin, işin süresinde bitmesi göz önünde tutularak uygun miktarda aktarılmasına engel bulunmadığı, planlanandan az ödenek aktarımının ihalenin iptal sebebi olamayacağı dikkate alındığında, idarece ihalenin anılan gerekçe ile iptal edilmesi işleminde mevzuata uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, başvuruya konu ihalenin, 4734 sayılı Kanun'un 39'uncu maddesi uyarınca ihale komisyonu kararı ile 04.06.2014 tarihinde iptal edildiği, ancak iptal gerekçesinin ve iptal işleminin mevzuata uygun olmadığı anlaşıldığından, idarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline," karar verildiği,
02.07.2014 tarih ve 2014/UY.I-2516 sayılı Kurul kararının ihaleyi yapan idareye tebliği üzerine, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme neticesinde alınan 22.07.2014 tarihli kararla;
"....
Anılan kararda idarenin gelecek yıllara yaygın bir ihalede sadece ödeneğin yeterli olmadığı gerekçesiyle ihaleyi iptal edemeyeceği ve söz konusu yapım işine şu an ihtiyaç bulunmadığı hususunda da açık bir iradesinin mevcut olmadığı dikkate alındığında iptal işleminin yerinde görülmediğinin belirtildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda yeniden yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin iptaline ilişkin ilk komisyon kararındaki gerekçemize ilave olarak idaremizin yıllık çalışma programı ve konuyla ilgili birimimiz olan Sanat Yapıları Dairesi Başkanlığı'nın 26.05.2014 tarih ve 65822436-602.07/169924 sayılı yazısında belirtilen hususlar çerçevesinde söz konusu işin İdaremizin öncelikli ihtiyaçları arasında yer almaması nedeniyle 4734 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olan İdaremizce, anılan Kanun hükmünün gereğini yerine getirmek amacıyla öncelikli ihtiyaçları arasında bulunmayan "(Erzurum – Aşkale) Ayr. – İspir Devlet Yolu Kırık Tüneli (Bağlantı Yolları Dahil) Km: 63+880 – 79+663.89 Kesiminin Yapım İşi" ihalesinin bu gerekçeyle iptal edilmesi hususunun Harcama/İhale Yetkilisinin görüşlerine arz edilmesine" karar verildiği,
İhale Komisyonunca verilen söz konusu iptal kararının aynı gün (22.07.2014 tarihinde) İhale Yetkilisince onaylandığı ve aynı tarihte isteklilere iadeli taahhütlü posta yoluyla gönderildiği,
İhalenin idarece iptaline ilişkin 22.07.2014 tarihli karara karşı Pramid Yapı Yol Enerji İnşaat A.ş.- Açılım İnşaat Tic. ve San. Ltd. şti.- Seza İnşaat San. ve Tic. Ltd. şti.- Yapı Sts İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. A.ş. İş Ortaklığı'nın 31.07.2014 tarihinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Temel İlkeler" başlıklı 5'inci maddesinin birinci fıkrasında "İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur." hükmü, aynı maddenin beşinci fıkrasında "Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz." hükmü,
Anılan Kanun'un "İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar" başlıklı 62'nci maddesinde;
"Bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce aşağıda belirtilen hususlara uyulması zorunludur:
a) Yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla, birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunludur. İlk yıl için öngörülen ödenek proje maliyetinin % 10'undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz.
b) Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak, idarelerce ihalelerin zamanında yapılması, birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliği olan işlerde (doğal afetler nedeniyle yapılması gerekenler hariç) ise yılın ilk dokuz ayında ihalenin sonuçlandırılması esastır. (Ek ibare: 30/7/2003-4964/38 md.) Ancak ertesi malî yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki malî yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir....." hükmü,
Kanunun "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" başlıklı 39'uncu maddesinde "İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir." hükmü,
Kanun'un "İhalenin karara bağlanması ve onaylanması" başlıklı 40'ıncı maddesinde ".... İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır." hükmü yer almaktadır.
Yapılan inceleme neticesinde;
şikâyete konu yapım işi ihalesinin idarece iptal edilmesi gerekçesinin 04.06.2014 tarihli ihale komisyonu kararında;
"14.01.2014 tarih ve 28882 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış olan 2014 yılı Yatırım Programı'nda bu iş için yeterli ödeneğin ayrılmadığı,
Ayrıca, Sanat Yapıları Dairesi Başkanlığı'nın 21.02.2014 tarihli ve 28692158 755.01/60940 sayılı yazısında bahsi geçen "03.04.2013 gün ve 67827 sayılı yazımızla ihalesi yapılması istenilen 2013E040830 DPT nolu (Erzurum-Aşkale) Ayr. İspir Yolu Kırık Tüneli ve Bağlantı Yolu işine 2014 yılı yatırım programında 494.000 TL ödenek ayrılmıştır. Genel müdürlüğümüzce ihalesi yapılıp devam eden proje yükünün fazla olması sebebiyle 2014 yılında devam eden işlerin bitirilmesi öncelikle planlanmıştır. Bu nedenle söz konusu proje için 2014 yılı bütçe imkanları içerisinde ödenek sağlanamayacaktır." hususuna ilaveten,
Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı'nın 26.05.2014 tarih ve 65822436-602.07/169924 sayılı yazısıyla bildirilen, 05.05.2014 tarih ve 65822436-602.07.01/11884 sayılı Bakanlık Olur'u İle kabul edilen "2014 Yılı Çalışma Programı" göz önüne alındığında,
ilgili iş için ayrılan ödeneğin yeterli olmadığı anlaşılmış olup ihalenin devamının mümkün olmadığı görülmektedir. ...." şeklinde,
22.07.2014 tarihli ihale komisyonu kararında ise;
"....ihalenin iptaline ilişkin ilk komisyon kararındaki gerekçemize ilave olarak idaremizin yıllık çalışma programı ve konuyla ilgili birimimiz olan Sanat Yapıları Dairesi Başkanlığı'nın 26.05.2014 tarih ve 65822436-602.07/169924 sayılı yazısında belirtilen hususlar çerçevesinde söz konusu işin İdaremizin öncelikli ihtiyaçları arasında yer almaması nedeniyle 4734 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olan İdaremizce, anılan Kanun hükmünün gereğini yerine getirmek amacıyla öncelikli ihtiyaçları arasında bulunmayan "(Erzurum – Aşkale) Ayr. – İspir Devlet Yolu Kırık Tüneli (Bağlantı Yolları Dahil) Km: 63+880 – 79+663.89 Kesiminin Yapım İşi" ihalesinin bu gerekçeyle iptal edilmesi ...." gerektiği şeklinde belirtildiği anlaşılmıştır.
Yukarıda da aktarılan 4734 sayılı Kanun'un "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" başlıklı 39'uncu maddesinin, madde gerekçesinde de yer alan "Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılamaması ya da Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti" şeklindeki durumlarda ihalenin iptali hususunda ihale komisyonlarına ve dolayısıyla idarelere takdir yetkisi tanıdığı, bunun yanında Kanun'un 40'ıncı maddesinin altıncı fıkrası ile ihale komisyonu kararı üzerine, ihale yetkililerine de ihale komisyonu kararının alınmasından itibaren 5 iş günü içerisinde yapacakları inceleme sonucunda, gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihalenin iptal edilmesi hususunda takdir yetkisi verildiği anlaşılmakla birlikte ihale komisyonları ile ihale yetkililerinin söz konusu yetkileri mutlak ve sınırsız olmayıp, mevzuata, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun surette kullanılması gerekmektedir.
Yukarıda yer alan hükümler ve tespitler ile idarenin 04.06.2014 ve 22.07.2014 tarihli iptal gerekçelerinin bir arada değerlendirilmesi neticesinde, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ve işin süresi 1095 gün olarak belirlenen ihaleye 2013 yılında çıkıldığı, tekliflerin 13.02.2014 tarihinde alındığı, ihalede 2013 yılı için %10 ödeneğin konulduğu, 2014, 2015 ve 2016 yılları itibariyle ödenek dilimlerinin %30 olarak planlandığı, ihaleye çıkıldığında yeterli ödeneğin bulunduğu, 14.01.2014 tarihli ve 28882 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2014 Yılı Yatırım Programı kapsamında söz konusu işe ilişkin olarak 494.000,00 TL ödenek ayrıldığının görüldüğü, bu durumun Kanun'un 62'nci maddesinde düzenlenen, başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimlerinin sonraki yıllarda azaltılamayacağı hükmüne aykırı olduğu, 2014 Yılı Yatırım Programı 14.01.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmakla birlikte, başvuru konusu ihaleye ilişkin tekliflerin 13.02.2014 tarihinde alındığı ve bu tarihten yaklaşık üç buçuk ay sonra söz konusu ihalenin 04.06.2014 tarihinde idarece iptal edildiği, tekliflerin alındığı tarihte mevcut olan, tekliflerin değerlendirilme sürecinde de ilgili birimlerce bildirilen, 2014 yılında devam etmekte olan işlere öncelik verileceği hususu, idarenin söz konusu ihale kapsamında yapılması planlanan işe ilişkin olarak ihtiyacının kalmadığına ilişkin bir irade beyanı niteliği taşımadığı, nitekim söz konusu iş için yetersiz olmakla birlikte 2014 yılı için de ödenek ayrıldığı, 1095 gün süreli iş için 2014 yılından sonraki dönemlerde ödeneğin, işin süresinde bitmesi göz önünde tutularak uygun miktarda aktarılmasına engel bulunmadığı, planlanandan az ödenek aktarımının ihalenin iptal sebebi olamayacağı, bu hususun 02.07.2014 tarih ve 2014/UY.I-2516 sayılı Kurul kararında da belirtildiği, ihale komisyonunun 22.07.2014 tarihli iptal kararında yer verdiği gerekçenin esasen 04.06.2014 tarihi itibarıyla da komisyon tarafından bilindiği, dolayısıyla özü itibarıyla 22.07.2014 tarihli karara yansıtılan gerekçenin 04.06.2014 tarihli karara yansıyan gerekçeden farklı olmadığı, farklı gerekçe olmaksızın ihalenin yeniden iptalinin hukuki dayanaktan yoksun olduğu, bu aşamada aynı konuda Kurul tarafından verilen kararın uygulanması gerekliliğinin aşikâr olduğu, bu itibarla idarece ihalenin anılan gerekçelerle ile iptal edilmesi işleminde mevzuata uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, başvuruya konu ihalenin, 4734 sayılı Kanun'un 39'uncu maddesi uyarınca ihale komisyonu kararı ile 22.07.2014 tarihinde iptal edildiği, ancak iptal gerekçesinin ve iptal işleminin mevzuata uygun olmadığı anlaşıldığından, idarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline,
Oyçokluğu ile karar verildi.
| Mahmut GÜRSESBaşkan |
| |
| Kazım ÖZKANII. Başkan |
Ali Kemal AKKOÇKurul Üyesi |
Erkan DEMİRTAşKurul Üyesi |
| |
| Ahmet ÖZBAKIRKurul Üyesi |
Mehmet Zeki ADLIKurul Üyesi |
Hasan KOCAGÖZKurul Üyesi |
| |
| Hamdi GÜLEÇKurul Üyesi |
Mehmet AKSOYKurul Üyesi |
|
|
