Tekliflerin yaklaþýk maliyete oranla çok yüksek olmamakla birlikte ödeneði aþmasý halinde ihale iptal edilebilir mi?

Ýhaleyi Yapan Daire:  

Baþvuru Tarih ve Sayýsý:  

Baþvuruya Konu Ýhale:  

Kurumca Yapýlan Ýnceleme ve Deðerlendirme:  

Yeniþehir Belediye Baþkanlýðý Destek Hizmetleri Müdürlüðütarafýndan 31.05.2013tarihinde açýk ihale usulüile yapýlan "Belediye Hizmet Binasý" ihalesine iliþkin olarak Hiperbol Ýnþ. Paz. Ltd. þžti. – Biroðlu Ýnþ. Harf. Nak. Tur. Ýth. Ýhr. Ltd. þžti. Ortak Giriþimi'nin  tarihinde yaptýðý þikâyet baþvurusunun, idarenin  tarihli yazýsý ile reddi üzerine, baþvuru sahibince 31.12.2013tarih ve 41781sayý ile Kurum kayýtlarýna alýnan 31.12.2013tarihli dilekçe ile itirazen þikâyet baþvurusunda bulunulmuþtur.

Baþvuruya iliþkin olarak 2013/5069sayýlý þikâyet dosyasý kapsamýnda yapýlan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiþtir.

Karar:  

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

Ýtirazen þikâyet dilekçesinde özetle; idarece Kamu Ýhale Kurulu'nun 09.10.2013 tarih ve 2013/UY.II-3886 sayýlý kararýnýn gereðinin yerine getirilmeyerek ihalenin, ihale sürecinin uzamasý nedeniyle iþe baþlanamadýðýndan 2013 yýlýnda ayrýlan ödeneðin kullanýlamayacaðý, 2014 yýlýna ait ödeneðin de yetmediði gerekçesiyle iptal edilmesinin mevzuata aykýrý olduðu, bir ihaleye tahsis edilen ödeneklerin ertesi yýla devredilebileceði iddialarýna yer verilmiþtir.

                  Ýptal gerekçeleri ile sýnýrlý olarak yapýlan inceleme sonucunda aþaðýdaki hususlar tespit edilmiþtir:

31.07.2013 tarihli ihale komisyonu kararý ile ihalenin Kintaþ Ýnþ. Taah. Tic. San. Ltd. þžti. üzerinde býrakýldýðý, baþvuru sahibi Hiperbol Ýnþ. Paz. Ltd. þžti. (Ýzka Gayrimenkul Proje Turizm Ýnþ. Tic. Ltd. þžti.)-Biroðlu Ýnþ. Harf. Nak. Tur. Ýth. Ýhr. Ltd. þžti. Ortak Giriþimi'nin, ihale üzerinde býrakýlan isteklinin iþ deneyimini tevsik etmek için sunduðu iþ denetleme belgesinin,  "kontrol amiri"  sýfatýyla verilmesi nedeniyle kamu ihale mevzuatý gereði  "iþ denetleme belgesi"  olarak deðil,  "iþ yönetme"  belgesi olarak deðerlendirilip belge tutarýnýn 1/5 oranýnda hesaplanmasý gerektiði yönündeki þikâyet baþvurusunun idarece reddi üzerine, anýlan isteklinin 20.08.2013 tarih ve 26890 sayý ile Kurum kayýtlarýna alýnan itirazen þikayet baþvurusunda bulunduðu, söz konusu baþvuru üzerine alýnan 09.10.2013 tarihli   ve 2013/UY.II-3886 sayýlý Kamu Ýhale Kurulu kararýnda  "…ihale üzerinde býrakýlan isteklinin sunduðu iþ denetleme belgesinin, "kontrol amiri" sýfatýný taþýyan mimar ve mühendislere de iþ denetleme belgesi düzenlenebileceði þeklindeki belge düzenlenme tarihinde yürürlükte bulunan mevzuata göre tanzim edildiði ancak meri mevzuata göre "kontrol amiri" sýfatýný taþýyanlara "iþ denetleme belgesi" deðil, "iþ yönetme belgesi" düzenlenebileceði hususu dikkate alýndýðýnda, Yapým Ýþleri Ýhaleleri Uygulama Yönetmeliði'nin "Daha önce alýnmýþ iþ deneyim belgeleri" baþlýklý geçici 2'nci maddesinin birinci fýkrasýnda yer alan "5/3/2011 tarihinden önce alýnmýþ olan iþ deneyim belgeleri, bu Yönetmelikte öngörülen diðer þartlarý saðlamalarý halinde, bu Yönetmelik kapsamýnda yapýlan ihalelerde iþ deneyimini gösterir belge olarak kullanýlabilir" hükmü gereði bahse konu iþ denetleme belgesinin "iþ yönetme belgesi" olarak dikkate alýnmasý gerektiði anlaþýlmýþtýr.

Bu veriler ýþýðýnda; iþ yönetme belgesi olarak dikkate alýnmasý gereken bahse konu iþ deneyim belgesinin güncellenmiþ tutarýnýn, Yapým Ýþleri Ýhaleleri Uygulama Yönetmeliði'nin 48'inci maddesinin altýncý fýkrasýnýn (c) bendinde yer alan "Gerçek kiþilerce yönetim faaliyetleri nedeniyle alýnan belge tutarlarýnýn beþte bir oranýnda dikkate alýnacaðý" þeklindeki hüküm, gereðince 1/5'inin baþvuru konusu ihalede aranan "istekli tarafýndan teklif edilen bedelin % 100′inden az olmama" þartýný karþýlamadýðý ve ihale üzerinde býrakýlan isteklinin teklifinin deðerlendirme dýþý býrakýlmasý gerektiði tespit edilmiþtir.

Ayrýca söz konusu iþ denetleme belgesini düzenleyen Milli Eðitim Bakanlýðý'na bahse konu iþ denetleme belgesinin "iþ yönetme belgesi" olarak tanzim edilmesi gerekliliðine iliþkin bildirimde bulunulmasý gerekmektedir.

Sonuç olarak, yukarýda mevzuata aykýrýlýðý belirlenen ihale iþlemlerinin düzeltici iþlemle giderilebilecek nitelikte iþlemler olduðu tespit edildiðinden, ihale üzerinde býrakýlan Kintaþ Ýnþ. Taah. Tic. San. Ltd. þžti.nin teklifinin deðerlendirme dýþý býrakýlmasý ve bu aþamadan sonraki ihale iþlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleþtirilmesi gerekmektedir."hususlarýna yer verilerek düzeltici iþlem belirlenmesine karar verildiði görülmüþtür.

                      Söz konusu Kurul kararýnýn ardýndan alýnan 27.12.2013 tarihli ihale komisyonu kararýnda, ihalenin 31.07.2013 tarihinde, Kintaþ Ýnþ. Taah. Tic. San. Ltd. þžti. üzerinde býrakýldýðý, ancak Hiperbol Ýnþ. Paz. Ltd. þžti. (Ýzka Gayrimenkul Proje Turizm Ýnþ. Tic. Ltd. þžti.)-Biroðlu Ýnþ. Harf. Nak. Tur. Ýth. Ýhr. Ltd. þžti. Ortak Giriþimi'nin itiraz baþvurusu sonucunda ihale sürecinin uzadýðý, planlanan iþe baþlama tarihinin deðiþtiði ve 2013 yýlýnda ayrýlan ödeneðin kullanýlamaz hale geldiði, 2014 yýlýna ait ödeneðin de yeterli olmadýðý gerekçelerine yer verilerek, yapýlan deðerlendirme sonucunda ihalenin iptaline karar verildiði belirtilmiþtir. Ýhale komisyonunca verilen söz konusu iptal kararý ayný gün ihale yetkilisince de onaylanmýþtýr.

                      Baþvuruya konu ihalenin gerçekleþtirilmesine iliþkin olarak 02.05.2013 tarihli belge ile onay alýndýðý, yaklaþýk maliyeti 20.636.092,08 TL olan ihale için 25.800.000,00 TL ödenek ayrýldýðý görülmüþtür.

                      Ýdari þžartname'nin 2'inci maddesinde ihale konusu iþin adý "Belediye hizmet binasý yapýmý" olarak belirlenmiþ olup, anýlan þžartname'nin 3'üncü maddesinde ihale tarihi 31.05.2013 olarak gösterilmiþtir.

                      Ayný þžartname'nin 45.2.1'inci maddesinde planlanan ödenek dilimlerinin tablo halinde

                þžeklinde gösterildiði görülmüþtür.

                Sözleþme Tasarýsý'nýn"Ýþe baþlama ve bitirme tarihi" baþlýklý 9'uncu maddesinde "9.1. Sözleþmenin imzalandýðý tarihten itibaren 5 (Beþ ) gün içinde Yapým Ýþleri Genel þžartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapýlarak iþe baþlanýr.

                      9.2.Yüklenici taahhüdün tümünü, iþyeri teslim tarihinden itibaren 330 (Üçyüzotuz) gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazýr hale getirmek zorundadýr. Sürenin hesaplanmasýnda; havanýn fen noktasýndan çalýþmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil günleri dikkate alýndýðýndan, bu nedenlerle ayrýca süre uzatýmý verilmez."düzenlemesi yer almaktadýr.

                      4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanunu'nun "Temel Ýlkeler" baþlýklý 5'inci maddesinde "ödeneksiz hiçbir iþ için ihaleye çýkýlamaz"  hükmü,

                      5018 sayýlý Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 20'nci maddesinin (d) ve (e) fýkralarýnda  "d) Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamaz. Bütçeyle verilen ödenekler, tahsis edildikleri amaçlar doðrultusunda yýlý içinde yaptýrýlan iþ, satýn alýnan mal ve hizmetler ile diðer giderlerin karþýlanmasýnda kullanýlýr. Ancak, ait olduðu malî yýlda ödenemeyen ve emanet hesabýna alýnamayan zamanaþýmýna uðramamýþ geçen yýllar borçlarý ile ilama baðlý borçlar, ilgili kamu idaresinin cari yýl bütçesinden ödenir.

                      e) Cari yýlda kullanýlmayan ödenekler yýlsonunda iptal edilir."hükmü,

                      Anýlan Kanun'un 26'ncý maddesinde  "Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiþ sözleþme esaslarýna veya kanun hükmüne dayanýlarak iþ yaptýrýlmasý, mal veya hizmet alýnmasý karþýlýðýnda geleceðe yönelik bir ödeme yükümlülüðüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneði bulunmayan iþler için yüklenmeye giriþilemez. Yüklenme süresi malî yýlla sýnýrlýdýr. Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye giriþilen tutara ait ödenekler saklý tutulur; baþka iþ yaptýrýlmasý, mal veya  hizmet  alýnmasý için kullanýlamaz."hükmü,

                      Ayný Kanun'un gelecek yýllara yaygýn yüklenmelere iliþkin 28'inci maddesinde  "Merkezî yönetim kapsamýndaki kamu idareleri, bir malî yýl içinde tamamlanmasý mümkün olmayan yatýrým projeleri için gelecek yýllara yaygýn yüklenmeye giriþebilir."hükmü yer almaktadýr.

                      Bunun yanýnda, 5393 sayýlý Belediye Kanunu'nun "Belediye bütçesi" baþlýklý 61'inci maddesinde  "Belediyenin stratejik plânýna ve performans programýna uygun olarak hazýrlanan bütçe, belediyenin malî yýl ve izleyen iki yýl içindeki gelir ve gider tahminlerini gösterir, gelirlerin toplanmasýna ve harcamalarýn yapýlmasýna izin verir…"hükümlerine yer verilmiþtir.

 10.03.2006 tarihli ve 26104 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan Mahalli Ýdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliði'nin "Aktarma" baþlýklý 36'ncý maddesinde de,  "(1) Aktarma; bütçenin herhangi bir tertibinde bulunan ve o hesap döneminde kullanýlmayacaðý anlaþýlan ödeneklerden alýnarak, ödenek ihtiyacý olan diðer gider tertiplerine veya yeni tertip açýlarak yapýlan eklemedir.

(2) Bütçede fonksiyonel sýnýflandýrmanýn birinci düzeyleri arasýndaki aktarmalar meclis kararý, fonksiyonel sýnýflandýrmanýn ikinci düzeyleri arasýndaki aktarmalar encümen kararýyla, bunlarýn dýþýnda kalan ve ekonomik sýnýflandýrmanýn ikinci düzeyine kadar aktarmalar ise üst yöneticinin onayý ile yapýlýr. Ekonomik sýnýflandýrmanýn üçüncü ve dördüncü düzeyleri  bütçeleþme  düzeyi olmadýðýndan, bunlar arasýnda aktarma onayýna gerek yoktur.

(3) Büyükþehir ilçe ve ilk kademe belediyelerinde; aktarmalarla ilgili meclis kararlarý bütçe ile ilgili meclis kararlarý gibi kesinleþir ve yürürlüðe girer.

(4) Baðlý idarelerde kendi özel mevzuat hükümleri saklýdýr.

(5) Ancak;

a) Personel giderleri tertiplerinden,

b) Aktarma yapýlmýþ tertiplerden,

c) Yedek ödenekten aktarma yapýlmýþ tertiplerden,

ç) Projeye baðlý yatýrým tertiplerinden,

d) Ýlgili mevzuatýnda aktarma yapýlmamasý öngörülen tertiplerden,

aktarma  yapýlamaz.

(6) Ancak, projeye dayalý iþ, fiziksel olarak yüzde yüz gerçekleþmiþse, bu projeyle ilgili artan ödenek diðer tertiplere aktarýlabilir. Personel ödeneklerine iliþkin tertipler arasýnda aktarma yapýlabilir."hükmü,

Ayný Yönetmeliðin "Ödeneklerin iptali ve devri" baþlýklý 39'uncu maddesinde  "(1)  Yýl sonunda  kullanýlmayan ödenekler bütün düzeyleri belirtilerek iptal edilir. Ancak, þartlý, tahsisi mahiyette ve mevzuatý gereði ertesi yýla devri gereken ödenekler devir gerekçesi belirtilerek devredilir. Devredilen ödenek yeni yýl bütçesinde açýlacak tertiplere ödenek kaydedilir."  hükmü yer almaktadýr.

4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanunu'nun "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" baþlýklý 39'uncu maddesinde  "Ýhale komisyonu kararý üzerine idare, verilmiþ olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. Ýhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. Ýdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altýna girmez. (Deðiþik son cümle: 30/7/2003-4964/24 md.) Ancak, idare isteklilerin talepte bulunmasý halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir."hükmüne yer verilmiþtir.

                      Ýptal kararýnýn alýnýþ þekli ve zamaný dikkate alýndýðýnda, iptal kararýnýn, ihale komisyonunca Kanun'un 39'uncu maddesinde yer alan hükme uygun olarak alýndýðý görülmektedir.

                      Yukarýda da aktarýlan 4734 sayýlý Kanun'un "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" baþlýklý 39'uncu maddesinin, madde gerekçesinde de yer alan;  "Tekliflerin yaklaþýk maliyete kýyasla çok yüksek olmasý veya yaklaþýk maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneðin verilen teklifleri karþýlamamasý ya da  Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumlarýn tespiti"  þeklindeki durumlarda ihalenin iptali hususunda ihale komisyonlarýna ve dolayýsýyla idarelere takdir yetkisi tanýdýðý, bunun yanýnda Kanun'un 40'ýncý maddesinin altýncý fýkrasý ile ihale komisyonu kararý üzerine, ihale yetkililerine de ihale komisyonu kararýnýn alýnmasýndan itibaren 5 iþ günü içerisinde yapacaklarý inceleme sonucunda, gerekçesini açýkça belirtmek suretiyle ihalenin iptal edilmesi hususunda takdir yetkisi verildiði anlaþýlmakla birlikte ihale komisyonlarý ile ihale yetkililerinin söz konusu yetkilerinin  mutlak ve sýnýrsýz  olmadýðý, mevzuata, kamu yararýna ve hizmet gereklerine uygun surette kullanýlmasý gerektiði düþünülmektedir.

                      Yukarýda yer alan hükümler ve tespitler ile idarenin iptal gerekçelerinin birlikte deðerlendirilmesinden; bütçenin,  belediyenin malî yýl ve izleyen iki yýl içindeki gelir ve gider tahminlerini gösteren bir belge olduðu, inceleme konusuihaleye çýkýldýðýnda iþ için yeterli ödeneðin bulunduðu, ihale tarihinin 31.05.2013, ihale konusu iþin süresinin de 330 gün olduðu dikkate alýndýðýnda, her durumda ihale konusu iþin 2014 yýlýnda tamamlanabileceði, kaldý ki  Ýdari þžartname düzenlemesinden iþe iliþkin ödeneðin %85'inin 2014 yýlýnda kullanýlacaðýnýn anlaþýldýðý, yukarýda belirtilen Mahalli Ýdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliði uyarýnca da ihale konusu iþe tahsis edilen ve mevzuat uyarýnca baþka iþte kullanýlamayan ödeneðin 2014 yýlýna aktarýlabileceði, 2014 yýlýna iliþkin belediye bütçesinde bir aktarým yapýlmamýþ olsa dahi, Ýdari þžartname'nin 45.2.1'inci maddesinde ihale konusu iþin ödeneðinin %85'inin 2014 yýlýna ait olduðu dikkate alýndýðýnda,ihale konusu iþe iliþkin 2014 yýlý belediye bütçesinde iþe iliþkin ödenek miktarý olan 25.800.000,00 TL'nin %85'ine tekabül eden 21.930.000,00 TL'nin bulunmasý gerektiði, söz konusu tutarýn da gerek ihalenin yaklaþýk maliyetini, gerekse baþvuru sahibinin teklifini karþýladýðý anlaþýldýðýndan, ihale komisyonunun ihale sürecinin uzadýðý, planlanan iþe baþlama tarihinin deðiþtiði ve 2013 yýlýnda ayrýlan ödeneðin kullanýlamaz hale geldiði, 2014 yýlýna ait ödeneðin de yeterli olmadýðý yönündeki iptal gerekçesinin uygun olmadýðý sonucuna varýlmýþtýr.

                      Sonuç olarak, baþvuruya konu ihalenin, 4734 sayýlý Kanun'un 39'uncu maddesi uyarýnca ihale komisyonu kararý ile 27.12.2013 tarihinde iptal edildiði, ancak iptal gerekçesinin ve iptal iþleminin mevzuata uygun olmadýðý anlaþýldýðýndan, idarenin ihalenin iptaline iliþkin kararýnýn  iptaline karar verilmesi gerekmektedir.

Açýklanan nedenlerle, 4734 sayýlý Kanun’un 65′inci maddesi uyarýnca bu kararýn teblið edildiði veya teblið edilmiþ sayýldýðý tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara Ýdare Mahkemelerinde dava yolu açýk olmak üzere,

Ýdareninihalenin iptaline iliþkin kararýnýn iptaline,

Oybirliði ile karar verildi.