Açık İhale ile yapılması gereken bir ihalenin pazarlık usulü ile yapılması 4734 sayılı Kanun’da yer verilen temel ilkelere aykırılık teşkil eder mi?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi  Başkanlığı'nca    22.02.2006 tarihinde  pazarlık usulü ile yapılan  "Halkalı Gümrük Yolu Kavşak Düzenleme Bağlantı Yolları ve Ortak Altyapı İnşaatı"� ihalesine ilişkin olarak  Prof. Dr. Recep SEYMEN'in  21.02.2007  tarih ve  5794.18  sayı ile Kurum kayıtlarına alınan  20.02.2007  tarihli dilekçe ile başvuruda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;

Tespit edilen mevzuata aykırılıkların değerlendirilerek gereği yapılmak üzere ihaleyi yapan idarenin ilgili olduğu İçişleri Bakanlığı'na bildirilmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:  

Esas İnceleme Raporu ve ekleri, Ek Esas İnceleme Raporu ve ekleri ile İkinci Ek Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nca yapılan köprü, kavşak, yol inşaatı ihalelerinin pazarlık usulü ile ihale edilmesinin mevzuata aykırı olduğu iddia edilmektedir.

02.10.2007 tarih ve 2007/AK.Y-209.1 sayılı Kurul Kararı ile iddiaların incelenmesine geçilen "Halkalı Gümrük Yolu Kavşak Düzenleme Bağlantı Yolları ve Ortak Altyapı İnşaatı"� ihalesi ile ilgili inceleme iddialarla sınırlı olarak, iddiaların incelenmesi kapsamında yapılmıştır.

İdarenin pazarlık usulünü seçmesine ilişkin gerekçe raporunda;

1.            İstanbul Valiliğinin idareye yazdığı 04.07.2005 tarih ve 8062 sayılı yazısında; İstanbul'un jeopolitik konumu, hızla artan nüfusu ile tarihi, ticari, kültürel ve turistik değerleriyle önemli bir merkez olduğundan bahisle altyapı hizmetlerinin hızlı bir şekilde yürütülmesinin talep edildiği; ayrıca, İstanbul'un deprem bölgesi içinde olması sebebiyle yol, köprü ve kavşakların hızlı bir şekilde tamamlanarak hizmete açılmasının, önemli turistik merkezlere ve düzenlenecek ve düzenlenmesi muhtemel ulusal ve uluslararası müsabakaların düzenleneceği merkezlere ulaşımın sağlanacağı yol güzargahlarının ve kavşak düzenlemelerinin hızla bitirilerek trafiğe açılmasının Belediyelerinden istendiği,

2.            Küçükçekmece Belediyesi hudutları içerisinde yer alan gümrük sahasının buraya giren ve çıkan ağır vasıta trafiği nedeniyle yoğun trafik talebi oluşturduğu ve mevcut yolların yetersiz kaldığı,

3.            Halen gümrük sahasına gidiş ve gelişlerin genel olarak Halkalı ´dan gelen ve İstasyon Caddesi olarak adlandırılan mevcut yoldan yapıldığı, bu yolun Taştepe Mahallesinden Halkalı Meydanına ulaştığı, buradan devam ederek TEM-Havaalanı Bağlantı Yolu üzerinde yer alan Güneşli Köprülü kavşağında son bulduğu, mevcut yolun özellikle Halkalı geçişi ve Halkalı-Güneşli Kavşağı arasında ki imar yollarını kullanan güzergahta büyük bir trafik kargaşasına sebep olduğu ve çoğunlukla pik saatlerde trafiği işlemez hale getirdiği,

4.            Gümrük sahasının TEM-Havaalanı Bağlantı Yolu Güneşli kavşağına en kısa güzergahtan bağlanması amaçlandığında, gümrük sahasından çıktıktan sonra kuzey doğu istikametinde, Altınşehir-Sefaköy- Halkalı-Sefaköy gibi önemli yol arterlerini kestiği, yaklaşık 4km. uzunluğundaki yeni gümrük yolu projesinin, ağır vasıta trafiğini en kısa şekilde, yüksek standartta ve kısmen yerleşmelerin baskısı dışında yeniden yapılmakta olan TEM-Havaalanı Bağlantı Yolu Güneşli Kavşağı ile irtibatlandıracağı, mevcut yoldaki standart ve yan baskılar dikkate alındığında yeni yolun trafik sirkülasyonu yönünden çok önemli rahatlama sağlayacağının düşünüldüğü,

Buna göre “Halkalı Gümrük Yolu Kavşak Düzenleme, Bağlantı Yolları Ve Ortak Altyapı İnşaatı” işinin ivedilik gerektirdiği için 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca Pazarlık Usulüne göre ihale edilmesinin uygun görüldüğü belirtilmiştir.

4734 sayılı Kanunun "Temel İlkeler"� başlıklı 5 inci maddesinde;

" İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur

......

Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir...."�

Hükmü yer almaktadır.

Anılan Kanunun pazarlık usulüne ilişkin 21 inci maddesinin    birinci fıkrasının (b) bendinde; "Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması"� halinde pazarlık usulü ile ihale yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

İncelenen ihalede, idarenin pazarlık usulünü seçmesine ilişkin gerekçelerinden hiç birisi    4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde aranılan koşulları taşımamaktadır. ş�öyle ki;

Türkiye'nin neredeyse tamamı deprem coğrafyası içinde bulunmaktadır. Özellikle 17 Ağustos Marmara depremi sonrası olası bir İstanbul depreminin olumsuz sonuçlarını ortadan kaldırmaya veya hafifletmeye yönelik vatandaşlar, belediyeler, kamu kurumları ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlar tarafından pek çok proje hayata geçirilerek hazırlık yapılmış ve yapılmaktadır. Yakın zamanda İstanbul'da olası bir deprem tehlikesini kuvvetlendiren başkaca bir bilgi veya gelişme de bulunmamaktadır. Bu itibarla, olası bir İstanbul depremine karşı yapılması gereken hazırlıklar uzun bir süreden beri özellikle 1999 Marmara depreminden sonra kamuoyunun gündeminde ilk sıralarda yer aldığından, ani ve öngörülemeyen bir hadise değildir.

Ayrıca idarenin gerekçesinde bir taraftan doğal afetlerden bahsedilirken diğer taraftan İstanbul'un hızlı nüfus artışı ile birlikte, ticari, kültürel ve turistik değerleriyle önemli bir merkez olmasından kaynaklanan trafik yoğunluğundan bahsedilmektedir. İstanbul'un sürekli göç alan bir cazibe merkezi olması yanında, hızlı nüfus artışı ile ticari, kültürel ve turistik değerleriyle önemli bir merkez olmasının getirdiği yoğun altyapı ihtiyacı, yeni karşılaşılan bir sorun olmadığı gibi aniden ortaya çıkan ve öngörülemeyen bir    durumda da değildir. Söz konusu probleme ihale konusu iş özelinde bakıldığında zaman içerisinde mevcut sorunlar ağırlaşmadan yeterli bir süre önce idarece gerekli hazırlıkların yapılmasını engelleyen bir durum bulunmadığı gibi, İstanbul ilinin ihtiyaç duyduğu alt yapı hizmetlerinin zamanında gerçekleştirilmesinin idarenin olağan işi olduğu, işin niteliği ve sözleşmesinde 200 gün olarak belirlenen yapım süresi de göz önüne alındığında, idarenin sözleşme süresi ve işin miktarıyla sınırlı tutulan acil olarak karşılanması gereken bir ihtiyacından söz edilemeyeceği, bu itibarla idarenin gerekçelerinin yasanın aradığı koşulları sağlamadığı görülmektedir.

Dolayısıyla, söz konusu ihalede Kanunda öngörülen doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıktığından bahsedilemeyeceği için söz konusu ihalenin ivedi olarak yapılması zorunluluğu ile karşılaşılmadığı, dolayısıyla idare tarafından pazarlık usulü ile ihale yapılmasının koşullarının oluşmadığı ve anılan Kanunun temel ilkelerinin ihlal    edildiği anlaşılmıştır.

19.12.2007 tarih ve 26735  sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişiklik ile İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 25 nci maddesinin ikinci fıkrası;

                   "                        (2) Kurul, iddiaların incelenmesi sonucunda;  

                   a) İddiaların yerinde bulunmadığı,

                   b) Tespit edilen mevzuata aykırılıkların değerlendirilerek gereği yapılmak üzere ihaleyi yapan idareye bildirilmesi,

                   kararlarından birini verir..."�  şeklinde değiştirilmiştir.

                       Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemler, düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olup, ihale işlemleri ile ihale kararının iptaline karar verilmesini gerektirmekte ise de, iddiaların incelenmesi kapsamında yapılan inceleme sonucunda iptal kararı verilmesi mümkün bulunmadığından tespit edilen mevzuata aykırılıkların ihaleyi yapan idareye bildirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle;

Tespit edilen mevzuata aykırılığın değerlendirilerek gereği yapılmak üzere ihaleyi yapan idareye bildirilmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

EK GEREKÇE

İncelemeye konu ihalede;  iddiaların incelenmesi kapsamında yapılan inceleme sonucunda tespit edilen mevzuata aykırılıkların  idari ve/veya cezai yönleriyle gereği yapılmak üzere  İçişleri Bakanlığına bildirilmesine de karar verilmesi gerektiği    yönündeki düşüncemle    karara katılıyorum.