[1] Konuya ilişkin örnek  Yargıtay 5. Ceza Dairesi         2020/2844 E.  ,  2021/77 K.  Sayılı kararına  göre ;

https://kararkutuphanesi.com/yazi.php?id=11839&Magdurlardan-isyeri-ruhsati-vermek-icin-para-istenmesi-nedeni-ile-olusan-irtikap-sucunun-icbar-ve-zincirleme-suc-acisindan-degerlendirildigi-Kr “Cebri irtikap suçu kamu görevlisinin sıfat ve görevini kötüye kullanarak kişiyi tazyik etmesi ile başlayıp, bu sıkıştırma karşısında ferdin de memurun haksız işlemlerini önleme zorunluluğu duyarak ona menfaat temin ve vaat etmesi ile oluşur. Kamu görevlisi açıkladığı istekler yerine getirilmezse mağdurun işini yapmayacağını söylemek suretiyle onu manevi cebir altında bulundurmaktadır. Böyle haksız bir durumla karşılaşan ve haklı işinin kamu görevlisi tarafından yapılmayacağı veya geciktirileceği ya da haksız bir muameleye maruz kalacağı endişesine kapılan mağdur belli bir şiddete ulaşmış olan bu manevi cebirin etkisiyle ve hakkını elde etme zorunluluğu karşısında, haksız olarak istendiğini bildiği parayı ve sair menfaatleri kamu görevlisine vermekte ya da vaat etmektedir. Burada fert kural olarak meşru zeminde bulunmaktadır.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 30/03/2010 tarihli ve 2009/5-167-2010/70 sayılı Kararında da açıklandığı üzere, icbar suretiyle irtikap suçunda mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak koşuluyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareketin icbar kavramına dahil olduğu, manevi cebirin belli bir şiddete ulaşması, ciddi olması, mağdurun baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmaması gerektiği…”

** Dolayısıyla irtikap suçu  icbar, ikna, hata   suretiyle işlenebilirken ; rüşvet suçunda karşılıklı serbest bir irade söz konusudur.

[2] Konuya ilişkin bir diğer Yargıtay Genel Kurulu 26.01.2010 tarihli 2009/5-150E , 2010/1 sayılı kararına göre ;

“Gerek Ceza Genel Kurulunun ve Özel Dairenin yerleşmiş kararlarında, gerekse öğretide ağırlıklı bir görüş olarak kabul gördüğü üzere, kamu görevlisinin, görev alanına giren, yapmaması gereken bir işin yapılması veya yapması gereken bir işin yapılmaması karşılığında, fertle arasında, haksız yararın sağlanması hususunda rızalarının tam olarak uyuşması ile rüşvet anlaşması gerçekleşmiş olur. Teklif veya önerinin fert veya kamu görevlisinden gelmesinin önemi bulunmamakla birlikte, rüşvet veren ve alanın aynı amacın gerçekleştirilmesine yönelik olarak, kamu görevlisi tarafından ferde veya fert tarafından kamu görevlisine doğrudan veya örtülü bir istek veya önerinin yapılması ve bunun da karşı tarafça kabul edilmesi gerekir. Böyle bir anlaşmanın varlığının kabulü için, anlaşmaya ilişkin rızalar özgür irade ürünü olmalı, başka deyişle, cebir, tehdit, hile ve sair nedenlerle fesada uğratılmamış bulunmalıdır. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 252. maddesinin 3. fıkrasındaki tanımlamadan hareketle, rüşvet suçları, rüşvet anlaşmasının yapıldığı veya rüşvetin alındığı anda tamamlanmış olur. Uygulama ve öğretide kabul edildiği üzere, bu suç kalkışmaya (teşebbüse) elverişli bir suçtur.”

**Dolayısıyla  rüşvet suçunun oluşabilmesi için  rüşvet  anlaşması,   tarafların hiçbir baskı ve etmene maruz kalkmaksızın özgür iradeleri ile  yapılmalıdır.

[3] Konuya ilişkin bir diğer örnek   Yargıtay  15. Ceza Dairesi   2018/3442 E.  ,  2019/4360 K. Sayılı kararına göre

https://kararkutuphanesi.com/yazi.php?id=11843&Nufuz-ticareti-sucu--dolandiricilik-sucu-ayrimi-hakkinda-ornek-olay-iceren-aciklayici-Kr“Nüfuz ticareti suçunda; mağdurun iradesi sakatlanmamaktadır, sanık, kamu görevlileri üzerinde nüfuz sahibi olduğunu söylemekte ve mağdur buna karşılık olarak sanığa menfaat temin etmektedir. Mağdur burada yasal zeminde olmadığı için her iki taraf da sanık konumundadır. Menfaat temin eden kişi de menfaat sağlanan üçüncü kişiler de cezalandırılmaktadır. Dolandırıcılıkta ise; mağdurun iradesi sakatlanmakta olduğu için mağdur yasal zeminde bulunmakta ve sadece menfaat temin eden fail cezalandırılmaktadır. Nüfuz ticareti suçunda; sanık, kamu görevlisi üzerinde nüfuz sahibi olduğundan bahisle, haksız bir işin gördürülmesi amacıyla girişimde bulunması için haksız menfaat temin ederken dolandırıcılık suçunda, sanık, herhangi bir nedenle ve kamu görevlileri üzerinde nüfuz sahibi olduğunu söylemeden menfaat temin etmektedir. Nüfuz ticareti suçunun fail herkes olabilir, fail kamu görevlisi olursa bu cezada bir arttırım nedeni olarak öngörülmüştür. Dolandırıcılık suçunun faili de herkes olabilir; fakat failin kamu görevlisi olması bir arttırım nedeni değildir. Nüfuz ticareti suçunda, rüşvet suçunda olduğu gibi tarafların anlaşması ile suç tamamlanır. Menfaatin temin edilmesi gerekmez. Menfaat teklifi olur fakat anlaşma olmazsa ceza indirimi yapılır. Dolandırıcılık suçunda ise, anlaşma yeterli değildir. Suçun tamamlanması için menfaatin temin edilmesi zorunludur, menfaat temin edilmeden icra hareketleri engel bir nedenden dolayı yarıda kalırsa, suç teşebbüs aşamasında kalmış olacaktır. Nüfuz ticareti suçunda, failin, ilgili kişiler üzerinde gerçekte nüfuz sahibi olması gerekiyor. Nüfuz sahibi olmayıp, mağdura böyle bir yalan söyleyerek menfaat temin ederse eylem dolandırıcılık olur, zira bu durumda failin iradesi sakatlanmış olacaktır. Örneğin; sanık, “x memuruna haksız olan bu işi yaptırabilirim” der ve kişi de menfaat temin ederse, bu işin haksızlık içeriğini ve yasal olmadığını her iki taraf bilirse, eylem 255. madde kapsamındadır. Fail kamu görevlisi ise ceza arttırılır. Her iki taraf da ceza alacaktır, bu hususta anlaşmaya varılması yeterlidir.”

**Dolayısıyla  rüşvet suçunun tamamlanması için  dolandırıcılık suçunun aksine   menfaatin temini zorunlu değildir ,anlaşmaya varılması yeterlidir ve  bu suçta her iki taraf da ceza alacaktır.

[4] Doktrinde bu konuda farklı görüşler de mevcuttur. Özgenç’e göre rüşvet suçu menfaat temin edildiği an tamamlanmaktadır. Yazara göre sonrasında kamu görevlisinin menfaati yapmaktan kaçınması bu açıdan gönüllü vazgeçme olarak değerlendirilebilecektir.(2013)