Özeti

                   Av. Gülden YETİM       

                                                                                                           Adres:Reşit Galip Caddesi No:15/7  Çankaya/Ankara                              

                                                                                                                              Email: av.guldenyetim@gmail.com

 

 

 

 

1. Giriş

 

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda,  iki farklı suç tipi olarak tanımlanan uyuşturucu madde kullanmak ve uyuşturucu madde imali ve ticareti suçları için net bir ayrım bulunmamakta olup söz konusu ayrıma yargılama safhasında karar verilmektedir. Biz de uyuşturucu madde kullanmak ve uyuşturucu madde ticareti suçları  arasındaki ayrım konulu değerlendirmemizde, bu iki suç  tipinin neler olduğuna ve Yargıtay uygulamalarında nasıl bir ayrıma tabi tutulduklarını inceleyeceğiz.

 

2.Uyuşturucu Madde Kullanmak  Suçu

 

Uyuşturucu madde kullanma suçu 5237 sayılı TCK'nun 191 inci madddesinde  düzenlenmektedir. İşbu madde gereğince; “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde   kullanmak” bu suçun seçimlik hareketlerinden birini oluşturur. Bu suçun faili herkes  olabilir. Dolayısıyla özgü suç değildir. Suçun  mağduru toplumdur. Suçun TCK'da düzenlenediği bölüm de göz önüne alındığında, korunan hukuki değerin “kamu sağlığı” olduğu değerlendirilebilir. Uyuşturucu madde kullanmak suçu  kasten işlenebilen bir suç olup taksirle işlenememektedir. Kanunun lafzından da  anlaşıldığı üzere  bu suçun seçimlik hareketleri arasında uyuşturucu ticareti yoktur.

 

3.Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu

 

Aynı Kanunun 188. Maddesinde uyuşturucu madde imal ve  ticareti suçu düzenlenmektedir. Söz konusu suçun Kanunda,  “kamunun sağlığına karşı suçlar” kategorisinde yer alması nedeni ile, bu suçta korunan hukuki değerin  “kamu sağlığı" olduğu söylenebilir

 

Bu suçta cezalandırılan fiiller, uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri satmak, başkalarına vermek, sevk etmek, satışa arz etmek, nakletmek, depolamak, satın almak, bulundurmak ve kabul etmek olarak madde metninde tadat edilmiştir. Uyuşturucu madde ticareti suçunun faili herkes olup özgü bir suç değildir. Uyuşturucu madde ticareti suçunun  mağduru ise toplumdur. 

 

Bu suçun seçimlik hareketlerini kısaca ele alacak olursak;

 

Satmak: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir bedel verilerek başkasının zilyetliğine geçirilmesi fiilidir.

 

Satışa Arz Etmek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir fiyat anlaşması ile başkasına verilmek üzere hazırlanmasını ve bu amaçla hazır bulundurulmasını ifade etmektedir.

 

Başkalarına Vermek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin belli bir ücret karşılığı olmadan başkasının zilyetliğine geçirilmesi fiilidir.

 

Sevk Etmek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin belli bir yerden bir amaç doğrultusunda başka bir yere götürülmesi fiilidir.

 

Nakletmek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerden başka bir yere taşınmasıdır.

 

Depolamak: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerde tutulması seçimlik hareketidir.

 

Satın Almak: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanma amacı ile değil de ticari kazanç sağlama amacı ile bedelini ödeyerek alması fiilidir.

 

Bulundurmak: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin fiili olarak bulundurulmasıdır.

 

Kabul Etmek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin zilyetliğinin elde edilmesidir.

 

Bilahare belirtmek gerekir ki bu suçun manevi unsuru kasttır. Bu suç ancak kasten işlenebilmekle birlikte, olası kastla işlenebilmesi de mümkündür.

 

4.KARŞILAŞTIRMA VE SONUÇ

 

Yukarıda da belirtildiği üzere iki suç tipi arasındaki ayrım net değildir. Ancak, güncel Yargıtay uygulamalarında, yakalanan uyuşturucu miktarının suç tipinin belirlenmesinde önem arz ettiği görülmektedir. Konuya ilişkin örnek Yargıtay 10.Ceza Dairesi 2017/6810 E. ,  2021/14527 K. Sayılı Kararında;

 

“Sanık ... yönünden yapılan incelemede;

 

02.05.2013 tarihli olayda sanığın kendisinde ele geçirilen esrarı uyuşturucu madde ticareti yapma suçu kapsamında naklettiği sabit ise de; sanıkta ele geçen ve kullanma sınırları içerisinde kalan eroini kullanma amacı dışında bulundurduğuna dair sanığın savunmasının aksine kuşku sınırlarını aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden, sanık hakkında suça konu uyuşturucu maddenin eroin olduğu gerekçesiyle TCK'nın 188/4. maddesi uyarınca artırım yapılmak suretiyle fazla ceza tayin edilmesi,

 

Bozmayı gerektirmiş, sanık ve müdafiinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmüş olduğundan, hükmün BOZULMASINA” denilmiş,

 

Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2019/326 E. , 2020/481 K. Sayılı Kararında  ise;

 

“.., sanığın ikametinde yapılan aramada; salon kısmındaki vitrinin arkasında iki bidon içerisinde (bidonlardan birinin içerisinde ayrıca 4 ayrı poşette) 144,4 gramdan ibaret kubar esrar ele geçirilmiştir. Ele geçirilen esrar yıllık tüketim sınırları içerisinde olup sanığın yapılan kan analizinde kanında da THC metoboliti saptanmıştır. Sanık suç konusu esrarı önceki yıl görev yaptığı Sındırgı ilçesinde ormanlık alana ektiği 3 kök kenevir bitkisinden elde ettiğini ve tayini Balıkesir'e çıkınca yanında getirdiğini beyan etmiştir. Sanığın Balıkesir Orman İşletme Müdürlüğünde çalıştığı dosya kapsamındaki müdürlük yazısı ile sabittir. Suç konusu madde ikametin salon kısmında ele geçirilmişken, THC kalıntılı hassas terazide ikametin mutfak kısmında ele geçirilmiştir. Sanık savunmasında; hassas teraziyi daha önceden babası tarafından işletilip kendi adına ruhsatlı olan ve 2009 yılında kapanan bakkal dükkanından kaldığını ve 1 kök kenevirden kaç gram esrar elde edilebileceğini merak ettiği için söz konusu teraziyi kullandığını beyan etmiştir. Hassas terazinin bakkal dükkanında kullanıldığı tanık olarak dinlenen sanığın babasının beyanıyla da doğrulanmıştır. Ele geçirilen esrarın miktarı, çok sayıda satışa hazır küçük paket halinde ele geçirilmiş olmaması, sanığın kanında THC metobolitin saptanması, sanığın adli sicil kaydındaherhangi bir suçtan kaydının olmaması hususları tümüyle nazara alındığında sanığın savunmasının aksine suç konusu maddeyi ticari amaçla bulundurduğuna dair kuşkuyu aşan kesin ve yeterli delil bulunmadığı kanaatinde olduğumuzdan sanığın eyleminin tümüyle kullanmak için uyuşturucu madde bulundurmak suçunu oluşturacağı" hükmüne yer verilmiştir.

 

Yukarıda yer verdiğimiz Yargıtay  kararları çerçevesinde konuya ilişkin güncel görüşün, az miktarda ele geçirilen uyuşturucu maddenin, kişisel kullanım olarak değerlendirildiği  ve uyuşturucu ticareti yapma suçuna neden olmayacağı yönünde olduğu söylenebilir.

 

Ancak, yine konuya örnek teşkil eden 20. Ceza Dairesi nin 2017/4166 E.  ,  2017/6864 K. Sayılı Kararında;

 

“Kullanmak için uyuşturucu/uyarıcı madde bulundurma ya da kullanma dışında bir amaçla uyuşturucu/uyarıcı madde (temin veya ticareti yapma) bulundurma suçlarının oluşumunda, madde miktarının kural olarak bir önemi yoktur. 0,1 gr uyuşturucu/uyarıcı madde, kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu oluşturabileceği gibi ticari amaçla bulundurma suçunu da oluşturabilir.

 

Kısaca madde miktarı bulundurma amacının belirlenmesinde yardımcı olabilir ancak tek bir ölçüt olamaz.

 

Uyuşturucu/uyarıcı maddenin kişisel kullanıma yetecek miktarda olması halinde başkaca delil yoksa amacın kullanmak için bulundurma olduğu kabul edilebilirse de maddi gerçeğin ortaya çıkarılması amacına yönelik olarak miktar ölçütü dışında somut olayın özelliklerine göre de değerlendirme yapılmalıdır.” denilmek sureti ile;

 

Az miktarda da ele geçirilse de, sanığın hareketleri (müşteri arama, pazarlık yapma, numune gösterme ve benzeri), uyuşturucu/uyarıcı maddelerin ele geçiriliş ve bulundurma şekli ile çeşitliliği, (çok sayıda küçük miktarlı poşetçikler, madde bulaşıklı hassas terazi; esrar, eroin, kokain, MDMA, sentetik kannabinoid gibi maddelerin bir arada bulundurulması), uyuşturucu/uyarıcı maddelerin bulunduğu yer, zaman ve belirlenecek zaman dilimi içinde için de sanık tarafından kullanılabilecek madde miktarı, sanığın uyuşturucu madde kullanıp kullanmadığı, sanığın sosyal ve ekonomik durumu geçimini ne ile sağladığı, geliri gibi olgularında suç tipinin belirlenmesinde etkili olacağı belirtilmiştir.

 

Sonuç olarak, bahse konu iki suç tipinin belirlenmesinde temel ölçüt uyuşturucu maddenin miktarı olmakla birlikte, az miktarda uyuşturucu madde ele geçirilse de, sanığın satma amacını gösteren yeterli delil ortaya konulduğu takdirde, uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan da ceza verilebilecektir.

 

 

KAYNAKÇA

 

MEYDAN,Uygur,” UYUŞTURUCU MADDE TİCARETİ SUÇUNDA MADDE MİKTARININ ÖNEMİ”, TAAD, Yıl: 10, Sayı: 37 (Ocak 2019).

 

ÖZGENÇ,İzzet,Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler,16.Bası,Ankara ,Eylül ,2020.227-230.s